NẤM MỐI, MÓN NGON MIỆT VƯỜN

Mưa dầm nấm mối mọc chưa?
Cho nồi canh ngót chiều thưa ngọt lòng
Ngày mai chị có theo chồng
Hương quê vị đất trong lòng chị mang.

Đến mùa nấm mối, lũ trẻ con ở quê tôi thường thức dậy lúc trời chưa sáng, cầm đèn mù u ra vườn tìm nấm mối, mọi người phải chọn thời gian này vì khi mặt trời lên thì nấm nở to không ngon.

Gò mối thường là những bờ tre, hay dưới tán cây mù u. Nếu tính theo âm lịch, năm nay nấm mọc vào ngày nào, năm sau thì cũng mọc đúng vào thời gian đó trên cùng một vị trí. Tìm được nấm không phải dễ, vì nấm này thường hay được ngụy trang dưới những lớp lá khô, chúng tôi luôn được người lớn nhắc nhở hãy cẩn thận, canh chừng rắn, vì mùi thơm toát ra từ nấm mối tạo sự chú ý cho rắn Hổ đất. Theo kinh nghiệm dân gian, không phải ai cũng tìm được nấm mối, tương truyền những người sợ ma sẽ không gặp… nấm mối. Rễ nấm mối nằm sâu dưới đất, nên muốn lấy được, phải dùng vật liệu nhọn nạy lên, theo những người có kinh nghiệm, nếu ai dùng dao sắt thì năm sau nấm sẽ không mọc tại nơi đó nữa.

Nấm mối ngon nhất là nấm vừa đóng chông, lúc này tàn không lớn, thân nấm to bằng ngón tay út dài khoảng 10 cm. Khi nhổ xong, đưa vào cạo rửa cho sạch đất, ngâm nước muối khoảng 10 phút, sau đó chế biến được rất nhiều món ăn mà món nào cũng ngon, ở đây xin đơn cử một vài món:

Nấm mối xào muối ớt: Nấm làm sạch bắc chảo dầu nóng lên cho tỏi vào chiên vàng sau đó cho nấm mối vào xào 5 phút, cuối cùng cho muối ớt, hành lá vào, mùi thơm lừng bốc lên cá xóm đều biết.

Nấm mối xào nước cốt dừa: Cho xả, ớt vào chảo chiên vàng, kế đến cho nấm vào xào cho ngấm gia vị, cuối cùng cho nước cốt dừa vào, bày ra dùng với cơm nóng. Gắp một miếng nấm mối trắng nõn đưa vào miệng, nhâm nhi vị ngọt thơm của nấm mối hòa lẫn vị béo của nước cốt dừa, ăn một lần khó mà quên.

Bánh xèo nấm mối: Ngày xưa ở miền quê, các bà nội trợ thường dùng nấm mối đổ bánh xèo để cúng Tổ tiên, đồng thời cũng là món ngon cho gia đình cùng thưởng thức vào dịp tết Đoan Ngọ. Ngày nay, món ăn này đã đến Sài Gòn, nếu có dịp vào quán bánh xèo Ăn là ghiền, gọi 1 cái bánh xèo nhân nấm mối thì giá thường đắt hơn các loại bánh xèo nhân khác, bởi thế, người ta coi nấm mối là vua của các loại nấm.

Nhưng có một loại nấm mối đặc biệt mà trong đời mấy ai may mắn được đôi lần thưởng thức đó, là nấm mối đá, có lẽ do mọc lên từ những vùng đất cứng nên thân nấm khó nhô lên khỏi mặt đất. Chính vì vậy mà thân nấm phình to ra và cứng giòn hơn nấm thường, chiều cao khoảng 4 cm. Đối với loại nấm này, những đầu bếp khéo léo thường nghĩ ra cách chế biến ra món ăn rất độc đáo: nấm mối đá cuộn thịt ba chỉ nướng. Nấm cạo rửa sạch, cuộn chung với thịt ba chỉ, hành tây, tiêu sọ, muối, đường , xì dầu, sau đó xiên vào que tre, nướng trên bếp than hồng. Tôi được may mắn thưởng thức món ăn độc đáo này, sau này công tác trong Ngành Du lịch TP.HCM, được đi nhiều nơi, được thưởng thức nhiều món ngon vật lạ, cho đến ngày hôm nay chưa thấy món ăn nào hấp dẫn hơn. Chạnh nghĩ, vì sao Ngành Du lịch TP.HCM không dùng món ăn này để giới thiệu đến du khách quốc tế?

Tôi đã xa quê hương Vĩnh Long đã gần 20 năm rồi, hình ảnh bờ tre bến nước rặng mù u cũng đã đổi thay rất nhiều. Những Ông, Bà của tôi giờ đây phần lớn đã trở về cát bụi, ngọn đèn mù u năm nào giờ đây chỉ còn trong ký ức. Nấm mối, cứ mỗi năm đến mùa mưa lại vươn lên khỏi lòng đất, góp phần làm phong phú thêm các món “trân bảo” của miệt vườn. Mỗi lần về thăm lại xứ Cù Lao Quới Thiện thân yêu của tôi vào dịp tết Đoan Ngọ, đêm nằm nghe tiếng mưa rơi, những đứa trẻ trong xóm tôi lại lăng xăng lên kế hoạch đi nhổ nấm mối. Sáng mai đi ra chợ, thấy những rổ nấm mối còn thơm mùi đất, mùi hương độc đáo cứ vương vấn mãi trong lòng người xa xứ.

T.T