Truyền thông phải thận trọng và nhạy cảm khi đưa tin về bạo lực giới

Đây là chủ đề của sự kiện “Bữa sáng Ruy Băng Trắng” được tổ chức ngày 17/11 tại TP.HCM, nhằm tìm ra những ý kiến, giải pháp góp phần thúc đẩy bình đẳng giới, xoá bỏ bạo lực giới.

Sự kiện do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Sở Thông tin truyền thông TP.HCM, Cơ quan Liên Hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UNWOMEN) tại Việt Nam tổ chức.

Ông Nguyễn Ngọc Hồi, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM, phát biểu khai mạc sự kiện

Ông Nguyễn Ngọc Hồi, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM, cho biết tại Việt Nam, tình trạng bất bình đẳng giới và bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái vẫn còn diễn ra khá phổ biến ở nhiều khu vực, vùng miền và các thành phần trong xã hội. Phụ nữ, trẻ em gái không chỉ là nạn nhân của bạo lực gia đình mà còn là đối tượng bị mua buôn bán, lạm dụng, xâm hại tình dục và bạo lực ngoài phạm vi gia đình. Đây là những hành động vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và không chỉ gây ảnh hưởng về mặt thể xác, tinh thần cho nạn nhân, mà còn dẫn tới thiệt hại về kinh tế cho gia đình và xã hội.

“Sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các địa phương, các tổ chức đã bước đầu cho thấy những tác động tích cực trong công tác phòng, ngừa bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em ở Thành phố. Tuy nhiên, để thay đổi các định kiến giới và các hành vi bạo lực bị ảnh hưởng bởi các quan niệm văn hóa đã ăn sâu, bám rễ trong tư tưởng của rất nhiều người từ nhiều đời nay thì cần có chiến lược truyền thông vận động lâu dài, liên tục và sự vào cuộc đồng bộ, mạnh mẽ của các cơ quan, tổ chức và cả cộng đồng. Trong đó các cơ quan truyền thông, báo chí và các nhà báo có vai trò hết sức quan trọng trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức, tiến tới thay đổi hành vi của cả nạn nhân, người gây ra bạo lực cũng như cộng đồng xã hội”, ông Hồi nhận định.

Số liệu thống kê cho thấy bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em vẫn là một trong những thách thức lớn tại Việt Nam. Theo Điều tra quốc gia về Bạo lực đối với phụ nữ (2019), cứ 3 phụ nữ thì có gần 2 phụ nữ (62,9%) từng chịu ít nhất một hình thức bạo lực thể xác, tình dục, tinh thần hay kinh tế, hay kiểm soát hành vi do chồng/bạn tình gây ra trong đời. Trong xã hội Việt Nam, bạo lực thường bị giấu kín với 90.4% phụ nữ bị bạo lực không tìm kiếm sự giúp đỡ từ chính quyền và một nửa trong số họ không bao giờ kể với bất kỳ ai về việc họ bị bạo lực.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Mark Tattersall - Phó Đại Sứ, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam, nhấn mạnh truyền thông đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và chấm dứt bạo lực giới, vì truyền thông định hướng và dẫn dắt suy nghĩ cũng như các cuộc bàn luận về các vấn đề này trong cộng đồng.

Qua công tác thông tin, tuyên truyền, có thể cung cấp thông tin đầy đủ về các trường hợp bạo lực, tạo nên sự thương cảm của toàn xã hội, nhưng cũng có thể đẩy định kiến và mang tính đổ lỗi cho người bị bao lực. Do đó, người làm truyền thông phải vô cùng thận trọng và nhạy cảm với vấn đề đề có thể đưa tin đúng, đầy đủ, chính xác, bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người bị bạo lực và trách nhiệm của đối tượng gây ra bạo lực.

Bà Caroline Nyamayemombe, Quyền trưởng văn phòng UN Women Việt Nam, bày tỏ mong muốn các cơ quan truyền thông, báo chí, các phóng viên, biên tập viên sẽ đầu tư vào việc nâng cao năng lực chuyên môn về lĩnh vực bình đẳng giới, bạo lực giới, áp dụng các chỉ số nhạy cảm giới trong việc đưa tin, bài phản ánh nhiều câu chuyện có chất lượng về bình đẳng giới và quyền của phụ nữ trong các lĩnh vực đa dạng khác nhau, bao gồm cả các lĩnh vực vốn được coi là của nam giới như khoa học, công nghệ, kỹ thuật v.v…

Các đại biểu tham dự sự kiện sáng 17/11 tại TP.Hồ Chí Minh

Nghèo đói, thất nghiệp ko hẳn là nguyên nhân chính của bạo lực, mà do mất cân bằng trong phân phối quyền lực. Nam giới thường tự cho mình quyền được bạo lực, có những hành vi kiểm soát phụ nữ và trẻ em.

Ông Nguyễn Hiệp Trí, đại diện Sở LĐTBXH TP.HCM, nhấn mạnh vai trò của cả 2 giới, không nên thiên lệch một giới nào. Ông chỉ ra thực trạng có không ít mẫu quảng cáo các sản phẩm tiêu dùng, nội trợ thường lấy mẫu hình người phụ nữ đảm đang, vén khéo. Như vậy đã vô tình khắc sâu thêm định kiến những công việc này dành cho phụ nữ. Trong khi đó, thiếu vắng hình ảnh người phụ nữ trong các vai trò xã hội khác. Với sự ảnh hưởng rấn lớn, ông bày tỏ mong muốn truyền thông sẽ góp phần xoá bỏ định kiến giới, đẩy lùi bạo lực gia đình.

Tại sự kiện, đại diện các cơ quan báo chí, truyền thông đã chia sẻ những khó khăn, thách thức trong quá trình truyền thông, đưa tin về bạo lực giới, cũng như đề xuất các giải pháp để cải thiện tốt hơn công tác này.

Theo bà Lý Thu Hiền, Đài Truyền hình TP.HCM, người bị bạo hành thực sự cần chỗ trú ẩn an toàn, thực sự mong mỏi có thể chấm dứt tình cảnh khổ sở đó, không còn bị bạo lực, mà được tôn trọng, yêu thương. Truyền thông cần tuyên truyền từ những câu chuyện có thật, có phản ánh thực trạng, nguyên nhân dẫn đễn bạo lực và đề xuất các giải pháp khắc phục từ những vấn đề cụ thể đã được chỉ rõ.

Phóng viên Phan Thanh Vũ, TTX VN, đề xuất không nên đưa tin quá đậm về những vụ việc, hay mô tả kỹ những hành động bạo lực đáng buồn. Mà hãy tăng cường tuyên truyền những gương điển hình trong bình đẳng giới, những gia đình bình đẳng, hạnh phúc. Truyền thông theo hướng lấy cái đẹp dẹp cái xấu trong vấn đề này sẽ có hiệu quả tích cực hơn.

Tại sự kiện, còn có sự tham dự của nhóm đối tượng được cho là có nguy cơ đối diện với bạo lực giới cao hơn, đó là các bạn trẻ khiếm thính và đại diện cộng đồng người đồng tính, song tính, chuyển giới. Người tham dự sự kiện có dịp được lắng nghe, hiểu rõ hơn các vấn đề, thực trạng của 2 nhóm cụ thể cần được quan tâm đặc biệt, bên cạnh nhóm phụ nữ, trẻ em lâu nay vẫn được chú trọng.