Ngân hàng Nhà nước công bố thanh tra Eximbank trong kinh doanh vàng: Không phản ánh đúng bản chất doanh số mua, bán vàng miếng

Ngày 30/5, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã công bố Thông báo kết luận thanh tra số 1001 về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam - Eximbank (mã chứng khoán EIB).

Theo đó, ngày 23/5/2025, Chánh thanh tra NHNN đã ký ban hành Kết luận thanh tra số 23 về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Eximbank. Nội dung thanh tra gồm việc chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng; việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền; việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hoá đơn, chứng từ; kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.

Thanh tra NHNN kết luận, Eximbank cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, kinh doanh mua, bán vàng miếng theo giấy phép do NHNN cấp, thực hiện chế độ thông tin báo cáo số liệu mua, bán vàng miếng, báo cáo trạng thái vàng cơ bản theo quy định; thực hiện niêm yết giá mua bán vàng; cơ bản chấp hành quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền; thực hiện lập chứng từ, hoá đơn và kê khai thuế cơ bản theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, cơ quan Thanh tra NHNN chỉ ra Eximbank còn những thiếu sót, vi phạm ở một số nội dung:

Thứ nhất là việc ngân hàng chấp hành chính sách pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng. Kết quả kiểm tra cho thấy, nhân viên Eximbank rút ngắn thao tác trong việc kiểm đếm và giao vầng, nhận vàng và rút ngắn thao tác kiểm đếm, thu chi tiền VND với khách hàng, chênh lệch VND từ các giao dịch mua bán vàng trong cùng ngày khàng hàng nộp/rút tiền mặt từ tài khoản thanh toán VND của khách hàng tạo điều kiện cho khách hàng thực hiện giao dịch mua, giao dịch bán với cùng số lượng vàng miếng trong cùng một thời điểm với thực tế khách hàng và nhân viên giao dịch của Eximbank không cần giao dịch nhận vàng và tiền (chỉ ký chứng từ nhận vàng và tiền), chỉ thực hiện giao dịch tiền của phân chênh lệch giá vàng nhằm mục đích sinh lời.

Thanh tra NHNN nêu, hoạt động này cũng làm tăng doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank (03 khách hàng chiếm 15% doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank trong thời kỳ 03 khách hàng trên thực hiện giao dịch mua, bán liên tục cùng số lượng trong vùng một thời điểm với Eximbank), không phản ánh đúng bản chất doanh số mua, bán vàng miếng của Eximbank.

Thứ hai là việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền của Eximbank, ngân hàng vi phạm về không báo cáo một số giao dịch mua, bán vàng có giá trị lớn phải báo cáo theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Thứ ba là việc chấp hành các quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hoá đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế. Eximbank vi phạm không lập hoá đơn theo quy định khi bán vàng miếng cho khách hàng đối với một số giao dịch, vi phạm về lập hoá đơn bán hàng không đúng thời điểm theo quy định đối với một số hoá đơn.

Theo cơ quan thanh tra NHNN, nguyên nhân các sai phạm trên là do công tác chỉ đạo, điều hành của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Ban điều hành Eximbank trong thời kỳ thanh tra thực hiện chưa nghiêm túc quy định của pháp luật đối với hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót nêu tại kết luận thanh tra. Một số cá nhân/bộ phận có liên quan tại các đơn vị/chi nhánh thuộc Eximbank qua từng thời kỳ chưa nghiêm túc tuân thủ các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng.

Thông báo nêu, Chánh thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Eximbank về hành vi vi phạm quy định của pháp luật về hoạt động phòng, chống rửa tiền với số tiền phạt là 400 triệu đồng.

Đồng thời, cơ quan Thanh tra NHNN kiến nghị Eximbank chấn chỉnh trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót nêu trên. Yêu cầu ngân hàng chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính về hoạt động phòng, chống rửa tiền; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan đến hoạt động phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hàng loạt; đồng thời kịp thời khắc phục, chỉnh sửa vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.