Khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế đang mở ra những cơ hội mới cho TP.HCM. Trong bối cảnh đó, MICE không còn là sản phẩm du lịch, mà là hạ tầng tiếp xúc bắt buộc của một trung tâm tài chính tương lai.
Trong vòng chưa đầy 2 năm, TP.HCM đã đi được một quãng đường mà nhiều đô thị trong khu vực phải mất cả thập kỷ để chuẩn bị. Khu thương mại tự do (FTZ) được đặt lên bàn nghị sự như một công cụ thể chế mới. Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) được định danh bằng nghị quyết của Quốc hội, kèm theo những cơ chế thử nghiệm đủ rộng để thu hút dòng vốn và nhân lực toàn cầu.
Lúc này, du lịch MICE không còn là một ngách nhỏ trong nền kinh tế nói chung, mà là "điểm chạm" cuối cùng để FTZ và IFC đi từ đề án sang hiện thực sống động.
TP.HCM không thiếu cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu khắt khe của khách MICE.
TP.HCM vẫn loay hoay với MICE
Trong các nghiên cứu về trung tâm tài chính toàn cầu chỉ rõ, niềm tin về thị trường được tạo dựng thông qua những cuộc gặp trực diện, các diễn đàn mở, những triển lãm nơi doanh nghiệp có thể quan sát đối tác, nghe phản biện và đo lường mức độ sẵn sàng của thị trường.
Đối với các định chế tài chính, quỹ đầu tư hay doanh nghiệp công nghệ cao, quyết định đặt văn phòng khu vực hoặc rót vốn hiếm khi được đưa ra chỉ sau một cuộc làm việc. Chuỗi tiếp xúc kéo dài qua nhiều hội nghị, diễn đàn, các chuyến khảo sát thực địa mới là nơi hình thành cảm nhận về một điểm đến đầu tư. Chính tại đây, MICE trở thành điểm chạm cuối giữa chính sách và thị trường.
Tuy nhiên, thực tế cạnh tranh khu vực cho thấy TP.HCM vẫn đang gặp khó ở điểm chạm đó.
Du lịch MICE tại TP.HCM vẫn còn gặp phải những thách thức khó nhằn.
Ông Phạm Anh Vũ, Phó Tổng giám đốc Công ty Du lịch Việt, đơn vị thường xuyên tham gia đấu thầu các đoàn MICE tài chính, công nghệ quy mô lớn tại Đông Nam Á, cho biết khi đặt TP.HCM lên bàn cân với Bangkok hay Singapore, tỷ lệ thắng thầu hiện vẫn còn khá khiêm tốn. Theo ông, TP.HCM mới dừng ở mức tham gia cuộc chơi, chưa thật sự trở thành một đối thủ ngang tầm.
"Chúng tôi không thua vì thiếu khách sạn 5 sao hay tại vì giá dịch vụ cao. Giá của TP.HCM nhìn chung khá cạnh tranh, phòng cao cấp cũng không thiếu. Vấn đề nằm ở tổng thể trải nghiệm. Từ khâu đón tiếp, di chuyển, không gian sự kiện mang tính biểu tượng cho tới các hoạt động sau giờ họp, chúng ta vẫn chưa tạo được cảm giác trơn tru và khác biệt như Bangkok hay Singapore", ông Phạm Anh Vũ chia sẻ.
Theo dữ liệu kinh doanh mà các doanh nghiệp MICE ghi nhận, một đoàn MICE tài chính, công nghệ quy mô từ 800 đến 1.200 khách thường mang lại mức chi tiêu trực tiếp từ 1 đến 2 triệu USD cho điểm đến.
Quan trọng hơn, đây là nhóm khách có khả năng kéo theo các quyết định đầu tư, mở văn phòng đại diện hoặc hợp tác dài hạn. Khi những đoàn khách này chọn Bangkok hoặc Singapore, TP.HCM không chỉ mất doanh thu du lịch, mà còn mất cơ hội tiếp xúc trực diện với nhà đầu tư ở thời điểm nhạy cảm nhất của quá trình ra quyết định.
Từ đây, MICE không còn là câu chuyện của ngành du lịch, mà trở thành một công cụ thị trường, nơi chính sách được kiểm nghiệm bằng trải nghiệm thực tế.
Khách MICE là tệp khách có khả năng chi tiêu cao, tạo ra nguồn thu lớn cho du lịch.
MICE không thể phát triển như những dự án đơn lẻ
Một sai lầm phổ biến của nhiều đô thị mới nổi là xem MICE như một tập hợp các dự án rời rạc. Thực tế cho thấy cách tiếp cận này thường dẫn tới sự phân mảnh, thiếu điểm tham chiếu và khó tạo dựng thương hiệu điểm đến.
TP.HCM hiện không thiếu địa điểm hội nghị. Tính đến năm 2025, thành phố có hơn 240 địa điểm tổ chức hội nghị, triển lãm, trong đó khoảng 66 địa điểm có khả năng phục vụ sự kiện trên 200 khách. Trung tâm lớn nhất là SECC với khoảng 40.000m2 không gian trong nhà. Tuy nhiên, khi đặt con số này cạnh các đối thủ khu vực, khoảng cách về quy mô và tính biểu tượng trở nên rõ ràng.
Không gian triển lãm rộng lớn bên trong SECC.
Tại Singapore, Marina Bay Sands Expo có thể đón trên 45.000 đại biểu cùng lúc, gắn liền với hệ giá trị tài chính kết hợp giải trí của đô thị, trong khi Bangkok sở hữu BITEC với hơn 80.000m2 sàn triển lãm, kết nối trực tiếp với các trục giao thông lớn. Những không gian này không chỉ là nơi tổ chức sự kiện, mà còn là biểu tượng cho năng lực tiếp nhận MICE cấp cao của mỗi thành phố.
Theo ông Phạm Anh Vũ, Phó Tổng giám đốc Công ty Du lịch Việt, đây chính là điểm yếu lớn nhất của TP.HCM khi cạnh tranh MICE ở phân khúc tài chính, công nghệ cao.
"TP.HCM có nhiều phòng hội nghị bên trong các khách sạn và trung tâm hội nghị đạt chuẩn. Nhưng nếu một tập đoàn tài chính muốn tổ chức gala riêng tư cho 500 đến 1.000 CEO toàn cầu tại một không gian mang tính biểu tượng, bảo đảm an ninh và hình ảnh truyền thông quốc tế, thì lựa chọn hiện nay vẫn rất hạn chế", ông Phạm Anh Vũ phân tích.
Ở góc độ nghiên cứu, TS Trịnh Lê Anh, Phó Chủ tịch VMA, Chi hội Du lịch MICE Việt Nam, nhận định ngành MICE toàn cầu đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mới, với quy mô thị trường có thể đạt khoảng 2.300 tỷ USD vào năm 2032. Quan trọng hơn, bản chất cuộc chơi đang thay đổi. MICE không còn là cạnh tranh về quy mô hội trường hay giá cả, mà là cuộc đua kiến tạo trải nghiệm và khả năng kết nối thực chất.
Khi MICE bị chia nhỏ thành nhiều dự án, thành phố khó hình thành một hệ sinh thái đủ mạnh để giữ chân sự kiện lớn trong nhiều năm liên tiếp. Đây là lý do vì sao các trung tâm tài chính thành công đều không dàn trải hạ tầng MICE, mà tập trung nguồn lực vào một vài điểm mang tính đại diện.
TP.HCM cần tập trung phát triển du lịch MICE theo hướng có trọng tâm, trọng điểm thay vì dàn trải.
MICE như hạ tầng kinh tế cấp vùng
Ở cấp độ chiến lược, MICE cần được nhìn nhận như một dạng hạ tầng kinh tế. Nếu chỉ coi MICE là sản phẩm du lịch cần kích cầu, nó sẽ không đủ lực để kích hoạt thị trường. Nhưng nếu được đặt trong cấu trúc kinh tế vùng, gắn với FTZ, IFC, sân bay và logistics, MICE sẽ trở thành một phần của hệ thống vận hành thị trường.
Trong bối cảnh TP.HCM đồng thời triển khai FTZ và IFC, vai trò này càng trở nên rõ ràng. Các cơ chế của FTZ, từ thủ tục nhập cảnh cho chuyên gia đến logistics thiết bị triển lãm và thanh toán ngoại tệ có giám sát, nếu được thiết kế phù hợp, sẽ giúp các sự kiện quốc tế vận hành thuận lợi hơn.
Cùng chia sẻ tầm nhìn đó, Hiệp hội Doanh nghiệp Anh tại Việt Nam (BritCham) bày tỏ mong muốn hợp tác với TP.HCM trong các lĩnh vực tài chính xanh, fintech, giáo dục và trí tuệ nhân tạo. BritCham ủng hộ định hướng phát triển IFC, đồng thời đề nghị TP.HCM tiếp tục đơn giản hóa thủ tục visa, tăng tính minh bạch hạ tầng và đẩy mạnh đào tạo tiếng Anh, kỹ năng số cho lực lượng lao động trẻ.
Bài toán này cũng đòi hỏi tư duy điều phối vùng. TP.HCM không thể phát triển MICE tách rời Long Thành, Cần Giờ hay Bình Dương. Một hệ sinh thái MICE gắn với trung tâm tài chính cần được kết nối trực tiếp với sân bay quốc tế và trục logistics. Nếu thiếu điều phối vùng, MICE sẽ chỉ là những điểm sáng cục bộ, khó tạo ra sức bật mang tính cấu trúc.
Sân bay quốc tế Long Thành đang dần thành hình, mở ra cơ hội phát triển mới cho cực kinh tế phía Nam.
Để MICE phát triển tại TP.HCM
Khi FTZ và IFC đã có khung pháp lý, TP.HCM gần như không còn nhiều "dư địa cho những lựa chọn nửa vời".
Quyết định đầu tiên là chọn rõ một đến hai điểm MICE chiến lược, thay vì tiếp tục dàn trải. Thủ Thiêm, với vai trò lõi tài chính mới, đang được xem là ứng viên tự nhiên cho một cụm MICE mang tính biểu tượng ven sông.
Thứ hai là, thay đổi cách nhìn về MICE. Trong bối cảnh mới, MICE cần được xem như một dạng hạ tầng kinh tế, có khả năng tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ cho toàn bộ hệ sinh thái dịch vụ cao cấp.
Cuối cùng là, sử dụng FTZ để hỗ trợ MICE một cách có kiểm soát, thông qua các "đường băng ngắn" về thủ tục, logistics và thanh toán dành riêng cho sự kiện quốc tế.
Ở góc độ đối tác chiến lược, đại diện Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham), ông Travis Mitchell, khẳng định AmCham ủng hộ kế hoạch xây dựng IFC tại TP.HCM, nhưng nhấn mạnh điều kiện tiên quyết là bảo đảm tính minh bạch, độc lập pháp lý và cơ chế giải quyết tranh chấp đủ tin cậy theo chuẩn quốc tế.
Ở góc độ quản lý, Sở Du lịch TP.HCM cho biết năm 2024, Thành phố đón khoảng 45 triệu lượt khách, đạt doanh thu 190.000 tỉ đồng, trong đó du lịch MICE đóng góp đáng kể nhờ mức chi tiêu cao và thời gian lưu trú dài. MICE được nhìn nhận là cầu nối để thu hút dòng khách doanh nhân, nhà đầu tư và chuyên gia tài chính khi IFC đi vào vận hành.
MICE là cầu nối đưa dòng khách doanh nhân, nhà đầu tư và chuyên gia đến TP.HCM.
Một khảo sát gần đây của Skift và IMEX cho thấy hơn 85% các nhà tổ chức sự kiện toàn cầu coi việc tạo ra trải nghiệm độc đáo, chân thực và có tính kết nối là ưu tiên hàng đầu, thậm chí quan trọng hơn chi phí. Các đại biểu không còn muốn ngồi trong những phòng họp tiêu chuẩn, mà kỳ vọng mỗi chuyến công tác phải là một hành trình khám phá gắn với văn hóa bản địa.
Ở thời điểm này, vấn đề của TP.HCM không còn nằm ở việc thiếu cơ chế hay thiếu tầm nhìn. FTZ và IFC đã được định danh bằng nghị quyết. Vấn đề còn lại nằm ở năng lực biến những cam kết đó thành một thị trường vận hành thật sự.
Ông Nguyễn Việt Đức, người sáng lập và CEO Công ty Quản lý Quỹ đầu tư Khởi nghiệp sáng tạo ICM (Innovation Capital Management), cho rằng với các quỹ đầu tư, yếu tố quyết định không nằm ở danh xưng "trung tâm tài chính", mà ở khả năng một thị trường hình thành được nhịp vận hành và tương tác thực chất.
Theo ông Đức, các ưu đãi thuế hay mô hình sandbox công nghệ là điều kiện quan trọng trong giai đoạn khởi động. Tuy nhiên, để củng cố niềm tin đầu tư dài hạn, thị trường cần cho thấy sự hiện diện thường xuyên của cộng đồng tài chính, nơi các chủ thể có thể gặp gỡ trực tiếp, trao đổi, tranh luận và đưa ra quyết định ngay tại chỗ.
Từ kinh nghiệm quan sát tại những trung tâm tài chính như Singapore hay Hong Kong (Trung Quốc), ông Đức nhận định các diễn đàn tài chính, hội nghị fintech hay triển lãm công nghệ tài chính không chỉ đóng vai trò là sự kiện theo mùa, mà dần trở thành một phần nhịp sinh hoạt định kỳ của thị trường.
"Bên cạnh việc tìm hiểu chính sách, nhà đầu tư quan tâm nhiều đến việc quan sát thị trường đang chuyển động ra sao, ai đang hiện diện và các quyết định được hình thành như thế nào", ông Nguyễn Việt Đức chia sẻ.
Cũng theo ông Đức, trong quá trình xây dựng IFC tại TP.HCM, việc song song hoàn thiện khung cơ chế và phát triển các không gian tiếp xúc đủ tầm, đủ chiều sâu sẽ giúp Thành phố rút ngắn thời gian hình thành niềm tin thị trường. Với các quỹ đầu tư, khả năng quan sát trực tiếp cách thị trường vận hành trong thực tế là yếu tố quan trọng để chuyển từ giai đoạn tìm hiểu sang giai đoạn gắn bó lâu dài.
