Bầu trời xanh sạch hơn

Thứ Bảy, ngày 02/04/2022 12:17 PM (GMT+7)

Những chiếc máy bay lấp lánh đã quay trở lại bầu trời xanh trống trải ở độ cao hơn 10.000m trong những tháng gần đây, mở ra khả năng du lịch khi chúng lướt qua những đám mây trên đường hướng tới ánh nắng mặt trời.

Đây cũng là lúc bàn tiếp chuyện “lực lượng” này gây ô nhiễm bầu trời với sự phát thải khí C02.

Không phát thải carbon vào năm 2050

Nhiều hãng hàng không đã cam kết cung cấp các chuyến du lịch không có carbon và khám phá các loại nhiên liệu thay thế để giảm thiểu ô nhiễm. Sự phát triển của máy bay điện, mặc dù vẫn còn là một khả năng xa vời cho các chuyến bay đường dài, cũng đã làm dấy lên hy vọng về du lịch bằng không khí xanh.

Bầu trời xanh sạch hơn - 1

Ngành hàng không phát thải khoảng 2% tổng lượng khí thải CO2 toàn cầu. Ảnh: Trần Anh

Tại cuộc họp thường niên vào tháng 10/2021, IATA, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế, đã có nghị quyết ủng hộ việc giảm phát thải carbon ròng vào năm 2050.

Người ta dự đoán rằng 10 tỷ lượt người sẽ đi lại bằng máy bay vào năm 2050, điều này theo tiêu chuẩn khí thải ngày nay có nghĩa là ngành hàng không sẽ cần phải đối phó với tổng cộng 21,2 gigatons carbon trong ba thập kỷ tới.

IATA cho rằng con số đó sẽ không quá cao vì một số khí thải sẽ được giảm thiểu thông qua việc áp dụng các nguồn năng lượng sạch hơn và thiết kế máy bay tốt hơn.

Willie Walsh - cựu Giám đốc của British Airways, hiện là Tổng Giám đốc IATA, cho biết trong một thông cáo báo chí: “Một kịch bản tiềm năng là 65% lượng carbon sẽ được loại bỏ thông qua nhiên liệu hàng không bền vững. Nhiên liệu bền vững, được làm từ các vật liệu như các phụ phẩm từ gỗ hoặc mía, đã có thể được sử dụng trong nhiều động cơ phản lực mới hơn hiện nay mà không cần sửa đổi gì”.

Walsh cho biết công nghệ động cơ đẩy mới, bao gồm hydro, sẽ đảm nhận thêm 13% trong khi cải tiến hiệu suất sẽ chiếm thêm 3%. Phần còn lại, theo ông, có thể được xử lý "thông qua thu giữ, lưu trữ và bù đắp carbon".

Nhiên liệu hàng không bền vững

Công ty mẹ IAG của British Airways có kế hoạch cung cấp năng lượng 10% các chuyến bay bằng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) vào năm 2030 và cho biết họ đang đầu tư 400 triệu USD trong 20 năm tới vào phát triển nhiên liệu.

Tại Vùng vịnh, hãng hàng không Etihad Airways có trụ sở tại Abu Dhabi đã hợp tác với Đại học Khalifa, Boeing và nhà sản xuất động cơ phản lực SAFRAN để sản xuất nhiên liệu sinh học bền vững từ một loại cây chịu mặn có thể trồng trong nước biển.

Vào tháng 6/2021, London Heathrow trở thành sân bay lớn đầu tiên của Vương quốc Anh tích hợp thành công SAF vào hệ thống phân phối nhiên liệu của mình, với nguồn cung cấp thử nghiệm SAF để cung cấp năng lượng cho 5 - 10 chuyến bay đường ngắn.

Trong suốt vòng đời của mình, nhiên liệu hàng không bền vững giảm tới 80% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính so với việc sử dụng nhiên liệu phản lực hóa thạch. Và đó là lý do tại sao việc triển khai nó là chìa khóa để đạt được mục tiêu năm 2050.

Vậy nhược điểm là gì? Nhiên liệu máy bay sinh học có giá cao hơn khoảng ba lần so với nhiên liệu làm từ hóa thạch. Thời kỳ trước Covid - 19, chưa đến 200.000 tấn SAF được sản xuất trên toàn cầu - một phần rất nhỏ trong số 300 triệu tấn nhiên liệu máy bay mà các hãng hàng không thương mại cần trong một năm bình thường.

Hậu Covid, du lịch bằng đường hàng không vốn đã đắt hơn do nhu cầu không dùng máy bay giảm và không ổn định, du lịch bằng đường hàng không xanh thậm chí còn tốn kém hơn nữa.

Cho đến khi nhiên liệu ít độc hại trở nên phổ biến, những người đi máy bay vẫn có thể cố gắng giảm thiểu tác động của hành trình của họ thông qua việc bù trừ - các chương trình giảm phát thải như trồng cây, trang trại dùng điện gió hoặc thu giữ khí mê-tan.

Cathay Pacific cho biết chương trình Fly Greener (bay xanh hơn) của họ đã giảm hơn 160.000 tấn CO2 kể từ khi ra mắt vào năm 2007 - tương đương với 30 triệu hành trình taxi giữa Sân bay Quốc tế Hongkong và trung tâm TP.

Nền tảng Compensaid do Trung tâm Đổi mới Lufthansa phát triển đang cố gắng giúp hành khách đóng vai trò trực tiếp hơn trong việc làm cho máy bay hoạt động với ít CO2 hơn. Nó được thiết lập để trở thành lựa chọn bù trừ carbon chính của SWISS và Lufthansa.

Một cách tiếp cận khác để làm sạch bầu trời đến từ Hãng hàng không Eviation Aircraft có trụ sở tại bang Washington, hãng gần đây đã tiết lộ phiên bản sản xuất của chiếc máy bay Alice chạy bằng điện cho 9 hành khách của mình, loại máy bay này không tạo ra khí thải carbon. Máy bay có tầm bay 440 dặm (750km), dành cho các tuyến trung chuyển và cũng có phiên bản chở hàng - DHL Express đã đặt hàng 12 chiếc dự kiến đưa vào phục vụ năm 2024.

Sau đó là mô hình hybrid

Ampaire Inc, một công ty khác có trụ sở tại LA, đang phát triển hệ thống điện hybrid cho các máy bay đi lại hiện có ở loại 9 -19 chỗ ngồi, chẳng hạn như Cessna Grand Caravan và Twin Otter.

Hàng chục nghìn máy bay như vậy sẽ là đối tượng phù hợp để nâng cấp - trên thực tế, Ngân hàng Liên minh Thụy Sĩ ước tính giá trị toàn cầu của máy bay hybrid-điện có thể trị giá 178 tỷ USD vào năm 2040.

Ampaire gần đây đã bay thử nghiệm công nghệ Electric EEL (một chiếc Cessna 337 Skymaster 6 chỗ ngồi đã được sửa đổi) trên một tuyến hàng không tiềm năng từ Orkney Isles đến phía Bắc lục địa Scotland.

Điện EEL chạy bằng sự kết hợp giữa năng lượng pin và động cơ đốt trong thông thường, do đó giảm được 25% lượng khí thải và chi phí vận hành. Susan Ying - Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách các hoạt động toàn cầu của Ampaire, Susan Ying, giải thích: “Máy bay điện lai đạt được hai mục tiêu. Ngoài việc đạt được các mục tiêu về môi trường, họ cũng có thể làm cho các tuyến đường hiện tại có lợi hơn trong khi giảm giá vé và tăng cường kết nối".

Theo ông, kế hoạch là sử dụng máy phát điện turbo Honeywell dựa trên Bộ nguồn phụ của Airbus A350 (máy phát điện trên máy bay của A350) làm nguồn điện chính. Điều này mang lại lợi ích về phát thải và tiếng ồn thấp hơn của việc thay thế hoạt động của động cơ phản lực cánh quạt đôi bằng cách tiết kiệm tất cả chi phí vận hành của động cơ điện đẩy, được cung cấp bởi một máy phát hiệu quả duy nhất.

Điều đó có nghĩa là, nó sẽ không yêu cầu cấu hình lại đáng kể để thích ứng với các loại nhiên liệu khác nhau - làm suôn sẻ con đường để được phê duyệt theo quy định về việc áp dụng các hệ thống cải tiến.

Trong một thế giới với giá nhiên liệu đầy bất ổn, việc giữ cho các lựa chọn năng lượng luôn mở thực sự có thể là một chiến lược thông minh cho ngành hàng không vì nó nỗ lực cho việc giảm phát thải carbon.

Hàng không tạo ra 2,8% lượng khí thải CO2 toàn cầu và, ngay cả trước cuộc đàm phán về khí hậu COP26 gần đây, đã trở thành cột thu lôi cho phong trào "xấu hổ khi bay". Sau thỏa thuận của hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của 200 quốc gia nhằm cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính vào năm 2030, ngành công nghiệp này đã tự chống chọi với một cuộc khủng hoảng khi ngày càng có nhiều người nêu quan ngại về tác động của việc di chuyển bằng đường hàng không.