Mạch nha Quảng Ngãi đường Mantoza - Sức bật mới từ nền tảng truyền thống

Mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza là sản phẩm truyền thống địa phương đạt tiêu chuẩn nông nghiệp sạch và chứng nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia.

Chọn tinh bột sắn thay cho mộng lúa non để tạo ra mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza được coi là bước đột phá đầy sáng tạo trong tư duy của lãnh đạo Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi. Đây cũng là lần đầu tiên một sản phẩm truyền thống địa phương đạt tiêu chuẩn nông nghiệp sạch và chứng nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia.

Sự ghi nhận này là minh chứng rõ nét cho thấy sự kết hợp thành công giữa bảo tồn văn hóa và hiện đại hóa sản xuất. Mô hình không chỉ nâng tầm thương hiệu mà còn mang lại lợi ích kinh tế cho cả người nông dân và doanh nghiệp.

Tư duy đột phá từ tài nguyên bản địa

Sự đổi mới then chốt trong mô hình sản xuất hiện đại của mạch nha Quảng Ngãi chính là việc thay thế mầm lúa non bằng tinh bột sắn - một loại cây lương thực dồi dào thứ hai (sau lúa) tại Quảng Ngãi (diện tích 51.934ha, sản lượng năm 2025 đạt 850.799 tấn).

Cây sắn được trồng rộng rãi tại các vùng đồi núi cao, trên đất nghèo dinh dưỡng và chịu hạn tốt. Nhờ thổ nhưỡng trời ban và cái nắng chứa chan ở Quảng Ngãi, cây sắn nơi đây phát triển khoẻ mạnh cho ra nguồn tinh bột chất lượng cao.

Việc lựa chọn sắn đã tạo ra cơ hội việc làm và thu nhập ổn định cho nông dân thông qua các hợp đồng cung ứng dài hạn, đồng thời giúp doanh nghiệp có nguồn nguyên liệu dồi dào, ổn định quanh năm.

Chọn tinh bột sắn thay cho mộng lúa non để tạo ra mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza được coi là bước đột phá đầy sáng tạo trong tư duy của lãnh đạo Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi.

Quyết định mang tính đột phá này được đưa ra dựa trên sự phát triển của công nghệ enzyme từ thập niên 1990 - 2000 và ngành chế biến tinh bột sắn tại Việt Nam. Tận dụng cơ hội vàng này, Nhà máy Nha Quảng Ngãi được thành lập năm 1995. Kết hợp nguyên liệu bản địa với khoa học tiên tiến, nhà máy đã cho ra đời sản phẩm đường Mantoza chất lượng cao. Phát huy thế mạnh chất lượng của sản phẩm Mantoza chất lượng cao cùng với việc triển khai chương trình OCOP ở Quảng Ngãi, Nhà máy Nha Quảng Ngãi xây dựng sản phẩm OCOP từ năm 2023 và nhanh chóng thành công. Tháng 6/2025, sản phẩm Mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 5 sao.

Gian trưng bày sản phẩm mạch nha đạt chuẩn OCOP của Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi.

Chuẩn hóa chất lượng, vươn tầm nông nghiệp sạch

Sự khác biệt cốt lõi của Mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza so với mạch nha truyền thống nằm ở quy trình sản xuất được hiện đại hóa và chuẩn hóa.

Theo đó, doanh nghiệp đã sử dụng quy trình sản xuất khép kín, cùng các phương pháp hiện đại như cô đặc chân không, bốc hơi có kiểm soát để giảm biến đổi mùi vị do nhiệt, giữ vị ngọt thanh tự nhiên và màu sắc đẹp hơn cùng độ sánh mượt và độ trong cần thiết. Cạnh đó, việc chọn lọc nguồn nguyên liệu đầu vào theo tiêu chuẩn (độ ẩm, tạp chất), kiểm nghiệm an toàn thực phẩm trước khi sản xuất giúp chất lượng mạch nha đồng đều hơn.

Quy trình sản xuất hiện đại cho ra đời sản phẩm mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza

Hệ thống quản lý chất lượng được áp dụng đồng bộ các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001:2015, ISO 22.000:2018, và Halal. Nhà máy đã đầu tư vào hệ thống kiểm soát chất lượng (QC), phòng thí nghiệm nội bộ, hợp tác với đơn vị kiểm nghiệm độc lập, và hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Hiện tại, nhà máy đạt công suất chế biến 25 tấn/ngày (7.200 tấn/năm). Sản phẩm chủ yếu được tiêu thụ trong nước, cung cấp cho các doanh nghiệp sản xuất bánh kẹo, trái cây sấy, kem... tại TP.HCM và Hà Nội. Doanh nghiệp đặt mục tiêu tiếp tục nâng cấp dây chuyền, mở rộng quy mô và tiến tới xuất khẩu chính ngạch, qua đó từng bước khẳng định vị thế của sản phẩm trên thị trường toàn cầu.

OCOP 5 sao - nâng tầm sản phẩm, khẳng định vị thế

Mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza đã chuyển mình từ một sản phẩm địa phương thành thương hiệu được công nhận ở tầm quốc gia. Danh hiệu OCOP 5 sao là sự ghi nhận cho nỗ lực chuẩn hóa, đầu tư công nghệ và liên kết chuỗi giá trị, góp phần đưa tên Quảng Ngãi vào bản đồ sản phẩm OCOP quốc gia, tạo lợi thế xúc tiến thương mại.

Việc giữ bản sắc văn hóa địa phương kết hợp mạnh dạn đổi mới công nghệ, áp dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng đã tạo ra sản phẩm đường Mantoza có chất lượng vượt trội. “Muốn tiến ra thị trường rộng lớn, phải có sản phẩm chất lượng và khác biệt”, ông Nguyễn Thuận - Giám đốc Nhà máy Nha Quảng Ngãi, nhấn mạnh.

Ông Thuận cũng cho biết, sản phẩm được phát triển lên từ một đặc sản truyền thống, vì thế việc xây dựng sự kết nối và gần gũi với người tiêu dùng là mục tiêu mà thương hiệu muốn truyền tải. Hiện nhà máy đang thiết kế lại bao bì và xây dựng thông điệp truyền thông hiện đại nhưng vẫn gợi nhớ ký ức về vùng đất “ngọt ngào”, đồng thời tôn vinh nguồn nguyên liệu địa phương.

Câu chuyện thành công của Mạch nha Quảng Ngãi - đường Mantoza - thương hiệu OCOP phát triển từ đặc sản địa phương mang đến nhiều kinh nghiệm cho các chủ thể OCOP.

Trước hết, sản phẩm cho thấy tầm quan trọng của việc khai thác giá trị bản địa một cách sáng tạo. Không chỉ giữ hương vị và văn hóa truyền thống, sản phẩm còn phát triển theo hướng phù hợp thị hiếu tiêu dùng hiện đại: kiểm soát an toàn thực phẩm, xây dựng niềm tin với khách hàng.

Doanh nghiệp biết tận dụng chuyển đổi số và thương mại điện tử mở rộng thị trường, kết nối với khách hàng trong và ngoài nước, nâng cao giá trị sản phẩm và thương hiệu. Cuối cùng và quan trọng nhất phải kể đến sự đồng hành của chính quyền địa phương thông qua chính sách hỗ trợ, xúc tiến thương mại và quảng bá các sản phẩm OCOP.

Những kinh nghiệm đó cho thấy, muốn phát triển bền vững, các chủ thể OCOP cần có tư duy đổi mới, chiến lược bài bản và sự liên kết chặt chẽ giữa nhà nước - doanh nghiệp - cộng đồng.