Tất tần tật bí kíp chinh phục núi Ngọc Linh: Công tử, tiểu thư leo núi thiêng

Ngọn núi huyền bí Ngọc Linh kỳ vĩ với đường đi hiểm trở đã thôi thúc những đôi chân khám phá của những 'công tử, tiểu thư' xứ Sài thành.

Xứ Xê Đăng hiếu khách ấm lòng khách phương xa

Sau khi đến ngôi trường dưới chân núi Ngọc Linh, chúng tôi gặp được thầy giáo Truật ở trường THCS Ngọc Linh. 

Anh  nhanh chóng đưa chúng tôi vào gian bếp và căn phòng nhỏ của anh cho chúng tôi để đồ đạc. Đây phòng tập thể của giáo viên, nhỏ bé, có kê hai chiếc giường tầng.

Người ở cùng anh không thấy đâu, hay đã bị anh giấu đi đâu nhường chỗ cho chúng tôi? Anh bảo ở đây không bán gì nhiều, anh mua sẵn một ít thức ăn, bọn em tự nấu được không? Món lòng heo xào rau muống được dọn lên nhanh chóng, chúng tôi ăn hết veo nồi cơm của anh.

Già làng và người dân tập trung ở nhà rông.

Vài ly rượu làm quen, anh em chúng tôi trò chuyện không biết chán về bao nhiêu điều thú vị của Ngọc Linh. Anh Truật vào dạy ở Ngọc Linh đã hơn 18 năm, nói tiếng Xê Đăng như gió. Nhà anh ở gần thành phố Kon Tum, đều đặn tuần nào anh cũng về nhà thăm vợ con.

A Mát là một trong những học trò ngày xưa của anh, cũng là người đã nói với anh về việc sắp dẫn đoàn chúng tôi leo núi. Bây giờ thì tôi cũng đã hiểu vì sao anh lại nhiệt tình giúp đỡ chúng tôi việc xin giấy phép như thế.

Cơm nước xong xuôi anh dẫn chúng tôi đi mua gạo về nấu cơm nếp gói mang theo vào sáng mai. Gạo nếp trên này ngon, dẻo mà có mùi rất thơm, đó là nếp bà con dân tộc trồng trên núi. Nếu không bận tha đồ đạc về thể nào tôi cũng mang về một vài kí.

Đang đi về thì anh bảo dưới kia người ta đang ăn mừng vì mới cất nhà rông mới, anh cũng mới đi phụ làm hồi chiều, giờ chắc dưới đó đang nhậu tưng bừng. Tôi và đồng bọn ngay lập tức đòi anh dẫn xuống dưới chơi.

Có phải uống rượu không anh?

Tất nhiên rồi, nhưng quý mình thì họ mới mời, cứ uống đi, ngon lắm!

Nhà rông cách trường anh chừng 400 mét, đi từ xa đã nghe tiếng chiêng khua rộn rã. Chúng tôi xuống đến nhà rông thì dân làng đã tập trung kín bên trong lẫn ngoài sân. Mọi người mời rượu lẫn nhau, cả phụ nữ và người già.

Anh Truật xả ngay một tràng tiếng Xê Đăng chúng tôi nghe lùng bùng cứ như nghe tiếng Anh, tay bắt mặt mừng với mấy chú, mấy bác. Bọn tôi thì ngay lập tức được các chị các cô mời rượu.

Tục lệ ở đây rất hay, uống xong một ly rượu là được gắp cho một miếng “mồi”. Việc của bạn là há miệng thật to để nhận và ăn ngon lành cho hết. Giữa nhà rông là một nồi thịt heo xào nhạt làm mồi nhắm, cứ ăn hết lại múc ra, may mắn là các chị cũng lựa cho mấy miếng thịt ít mỡ và be bé.

Rượu ở đây ngon, không hề cảm thấy có cồn, uống vào nghe ngọt ở cổ. Bữa tối mừng nhà rông hôm đó không phải “tân gia” mà chỉ là mừng cất được xong cái nhà rông thôi. Anh Truật bảo chừng nào tân gia lớn gấp mấy chục lần. Chúng tôi cứ thế uống, rồi cười, bên nói tiếng Kinh, bên nói tiếng Xê Đăng, thử đánh chiêng, chụp hình…

Một lát sau, dù còn đang ham vui nhưng nghĩ đến đại cục ngày mai tôi đành miễn cưỡng về, trong lòng thầm luyến tiếc nếu ở lại chắc cũng tìm được anh trai bản nhà nhiều ruộng nương trâu bò.

Anh Truật nhường lại cho bốn đứa tôi cả phòng, còn anh qua phòng bên cạnh ngủ. Rượu ngấm, trời lại lạnh, bốn đứa ngủ một giấc không mộng mị đến bốn giờ sáng thì anh Truật qua đánh thức.

Ba lô, giày bộ đội, cơm nắm, chúng tôi lên đường chinh phục Ngọc Linh với khí thế hào hùng của những chiến binh. Bước ra khỏi cổng trường, ngẩng đầu lên thấy sao giăng chi chít, chó sủa inh ỏi vì tiếng bước chân người.

Nếu hỏi tôi đoạn nào dễ làm tôi nản lòng chiến sĩ, muốn đào ngũ nhất chính là đoạn khởi đầu khi tôi bước theo bước chân anh Truật lên nhà A Mát. Tôi không lý giải được nguyên nhân nhưng có lẽ là thức dậy sớm quá chưa quen với thời tiết, bước chân tôi loạng choạng muốn lao xuống ruộng.

Thấy không ổn, anh Truật mang giúp tôi cái ba lô, nặng chịch. Nhìn tôi mặt méo xệch, mồ hôi chảy ròng ròng dù trời lành, anh bảo “Thôi hay đừng leo trèo nữa, ở dưới này ăn uống nghỉ ngơi chứ nhìn mấy đứa tiểu thư công tử thế này, chẹp”.

Tôi vì câu nói của anh mà lại cắm đầu dò dẫm bước từng bước nhỏ, điều hòa hơi thở. Tôi bảo anh Truật “Em nghĩ lại rồi, sau này để kiểm tra người yêu, thay vì leo Bà Đen, em sẽ nói mình leo Ngọc Linh đi”, anh bảo “Chắc chia tay”.

Con dốc men theo ruộng bậc thang dẫn lên ngôi làng trên núi.

Hành trình leo núi thiêng

Tới nhà A Mát thì trời tờ mờ sáng, không hiểu quên hay sao mà A Mát vẫn đang ngủ, anh đến gọi cửa thì A Mát và vợ con mới bàng hoàng thức giấc, ngơ ngác nhìn đoàn người đứng trước nhà. Chúng tôi đưa bao quần áo ấm – món quà mang theo từ Sài Gòn cho vợ A Mát, chị có vẻ bất ngờ và vui lắm.

Có thể nói A Mát gặp đoàn tôi khá là nhàn, tụi tôi tự mang mỗi đứa ba lít nước uống, thức ăn, quần áo ấm. A Mát chỉ việc mang hai cái lều, hai bịch cơm nếp mang theo ăn trong ngày.

Anh Truật bảo A Mát mang thêm chai rượu lên núi tối buồn thì uống. Khoảng 5 giờ 30 chúng tôi lên đường, anh Truật dặn A Mát là đi chậm thôi “Khoảng mười giờ đến bãi cỏ, bốn giờ chiều lên đỉnh phụ hạ trại nghỉ ngơi rồi sáu giờ sáng hôm sau lên đỉnh chính, 12 giờ xuống núi”.

Anh không quên chọc tôi “Đi đi, chừng nào hết đi nổi gọi anh lên anh dẫn về nhá”. Chúng tôi cười mạnh mẽ chào từ biệt anh, bắt đầu theo chân A Mát lên núi.

Một đoạn đường dốc lên núi.

Hóa ra những thửa ruộng bậc thang đầu tiên mà tôi được chiêm ngưỡng lại ở Tây Nguyên chứ không phải Tây Bắc. Ruộng bậc thang ở đây làm ít bậc hơn và quy mô nhỏ hơn những bức ảnh tôi xem ở Tây Bắc, mùa này lúa đã gặt hết, đang đổ nước chờ gieo vụ mới.

Chúng tôi hơi tiếc, nếu đi sớm chắc đã trúng mùa vàng ở bản làng, chắc sẽ đông vui nhưng chắc ăn nguyên cây mưa trên đường leo núi. Cái này thì chẳng vui chút nào. Ruộng nhơm nhớp đất bùn, nhiều đoạn như có ai mang nguyên can dầu ăn ra đổ, cảm giác dính dính rất khó chịu ở đế dày.

Đi một đoạn chúng tôi dừng để trang bị chống vắt, bôi thuốc DEP và nhét bông tai, quấn băng keo kín cổ chân.

Đi giữa rừng già.

Điều bất ngờ nhất là khi chúng tôi đến bãi cỏ ngồi ăn sáng A Mát bảo chúng tôi với tốc độ này trưa nay chúng tôi sẽ đến đỉnh chính và đoàn chúng tôi là một đoàn đi nhanh với lợi thế ít người, không phải chờ đợi. Dĩ nhiên chúng tôi chẳng tin, không phải không tin A Mát mà là không tin vào chính bản thân mình.

Hết ruộng bậc thang, chúng tôi tiến vào khu rừng rậm với những cây thông cao to, những cây cổ thụ rêu bám xanh rì, sờ vào lớp sương còn mát lạnh, còn có cả lá phong rụng vàng.

Lúc này những ánh nắng đầu tiên mới vượt qua dãy núi đối diện và chạm đến khu rừng tạo nên một không gian vô cùng lãng mạn. Đoạn đường này cũng không quá dốc mà nhiều đoạn như đi dạo, tưởng tượng có thể đi xe máy được.

A Mát vừa đi vừa chỉ cho chúng tôi những cây rừng, quả rừng, cho chúng tôi nếm thử quả sơn trà (táo mèo), đọt măng rừng non… Chúng tôi đi nối bước nhau vì Ngọc Linh không hề có đường mòn, nếu lơ đãng bạn dễ dàng bị mất dấu người đi trước hoặc lạc trong rừng.

Con suối trơn trượt giữa rừng già.

Qua khỏi khu rừng rậm rạp, chúng tôi phải vượt qua một đoạn thác nước khá dài. Đến đây phải dùng cả tứ chi để bò, và hết sức cẩn thận vì đá trơn trượt. Nước thác chảy không lớn đến mức nhấn chìm hay cuốn trôi người nhưng nếu rớt xuống sẽ ướt hết đồ và chắc là cảm giác giống ngâm trong thùng nước đá của mấy cô bán nước dưới vỉa hè Sài Gòn.

A Mát đã bay vút lên đầu ngọn thác thì chúng tôi vẫn cần mẫn bò, chậm mà chắc, không ham thành tích hoặc có ham cũng không lại với người ta.

Qua thác nước là đến Hang đá - địa điểm lẽ ra sẽ là nơi ăn trưa của chúng tôi. Theo lời A Mát thì nhiều nhóm lên nấu nướng và ngủ tại đây. Chúng tôi lên hang đá lúc mười giờ, ngồi ăn bánh ngọt, uống nước rồi lên đường vì theo A Mát thì 11 giờ 30 lên đỉnh phụ, 12 giờ lên đỉnh chính.

Đến đây chúng tôi vẫn chưa tin lắm vào bản thân, vẫn nghĩ đây là chiêu trò động viên của người dẫn đường.

Cẩn thận từng bước chân trên đá.

Vượt qua đoạn đường khó nhằn nhất thì tới đỉnh phụ lúc 11 giờ trưa. Lúc này tôi mới tin lời A Mát nói là thật. Chỉ còn một đoạn ngắn nữa thôi là tới đỉnh Ngọc Linh, không bõ công lúc leo nên cứ cúi gằm mặt xuống đất mà đi, mặc cho cơn mệt thở dốc, cũng chẳng ngắm nhìn xung quanh được bao nhiêu.

Lúc này, tinh thần của cả đoàn đang rất sung và đề nghị leo lên đỉnh luôn. Đây mới là đoạn đường trong truyền thuyết. Rừng già Ngọc Linh âm u, dây leo chằng chịt, trên thân cây rêu mọc xanh rì. Sương núi, mây mưa cứ kéo đến để lại hơi ẩm đặc quánh. Đúng 12 giờ chúng tôi lên tới đỉnh núi.

Cuối cùng chúng tôi cũng lên tới đỉnh Ngọc Linh.

Cây thông huyền thoại và chóp núi Ngọc Linh 2.605 mét đã hiện ra trong tầm mắt. Chúng tôi ngồi nghỉ và tận hưởng sương núi phả vào mặt. Vài phút sau là cả người lạnh run như chưa từng leo một ngọn núi nào.

Mây mù chẳng mấy chốc che phủ cả đỉnh núi nên rất khó quan sát bốn bề xung quanh. A Mát trèo lên cây thông nghe nhạc. Chúng tôi nhanh chóng nhóm bếp nấu mì gói, có lạp xưởng nướng và xúc xích ăn kèm. Hình như chúng tôi là nhóm đầu tiên lên đỉnh núi nấu mì, phần lớn các nhóm nấu ở dưới đỉnh phụ.

Xuống núi, chúng tôi không muốn ngủ lại qua đêm trên núi nên bảo A Mát đi hết tốc lực, cả đám sẽ lao theo. Vừa đi vừa nghĩ bây giờ về nhà A Mát sẽ luộc gà ăn, sẽ ăn cháo nóng hổi, tắm rửa ngủ nghỉ phè phỡn. Vừa xuống đến ruộng bậc thang có sóng, chúng tôi gọi điện cho anh Truật miệng cười rộng tới mang tai: Tiểu thư, công tử leo được Ngọc Linh rồi nha anh ơi.

Ngôi làng ở lưng chừng núi

Nhớ cái làng của A Mát - làng Năng Long mới, sở dĩ tên như vậy vì ngôi làng này mới được nhà nước quy hoạch để đồng bào định cư. Nhớ buổi tối ngồi bên bếp lửa trong nhà A Mát phơi tay, sưởi ấm. A Mát là phó thôn, mỗi tháng xuống xã họp hai lần vào ngày 15 và 30, lương tháng của phó thôn là 200 ngàn đồng (năm 2016).

Từ đỉnh núi nhìn xuống làng.

Chiều xuống núi, chúng tôi tìm mãi trong nhà chẳng có gì thứ gia vị gì để nấu cháo, bữa cháo gà dù đói nhưng tôi nuốt không trôi vì chỉ có muối mặn nêm vào. Chúng tôi mua một con gà về nấu cháo mời cả nhà A Mát ăn cùng, vợ chồng con cái cứ nhìn nhau bẽn lẽn chẳng dám gắp, chẳng dám ăn, chúng tôi phải mời mãi, gắp bỏ thức ăn vào tận chén.

Loay hoay mãi vợ A Mát mới tìm được cho cả bọn đủ chén để ăn. Trong nhà thứ tài sản quý nhất là cái tivi màu, có ăng ten chảo để coi, mà tôi quên hỏi nhà A Mát mua hay được cho, vì thấy nhà nào trong bản cũng có tivi.

Bữa tối ở ngôi nhà đơn sơ của A Mát.

Bạn tôi bảo lúc nào rảnh rảnh mình lên Kon Tum mà không biết đi đâu chơi thì vào làng của A Mát đi. Sẽ mang thật nhiều áo ấm lên cho bọn trẻ con và cả người lớn, mang cho A Mát cái nồi cơm điện, sáng sáng chạy xuống xã chơi với anh Truật, chiều lên núi hái rau rừng, hái sơn trà về ngâm rượu, câu cá suối rồi ra suối tắm, tối nướng thịt bên cái bếp lửa của vợ A Mát.

Tôi có cảm giác như đó là nơi duy nhất người phụ nữ này thuộc về, mọi vui buồn đều quẩn quanh bên cái bếp lửa, đếm ngày tháng trôi qua, chờ đợi những đứa nhỏ lớn lên. Làng của A Mát chẳng có sóng điện thoại để sống ảo. A Mát chỉ cần đứng ở quả đồi bên này hú hú rồi dùng tay huơ lên vài cái là ông bố vợ đứng ở quả đồi xa tít có thể hiểu được và đáp trả.

Ngọc Linh núi quây bốn bề.

Chiều xuống suối gội đầu, tôi nói chuyện với một bạn nhỏ hơn tôi hai tuổi mà lúc đầu tôi nghĩ già hơn mình nên gọi bằng chị. Hiếu 20 tuổi, công việc hàng ngày là chăn một con bò nhà nước mới cấp, con bò rất lười ăn, Hiếu bảo vậy. Ngoài ra Hiếu cũng phụ bố mẹ làm ruộng, mỗi ngày ra đồng từ năm giờ sáng.

Nhà Hiếu có 11 người con, Hiếu là thứ 7, anh chị đều đã có gia đình, và đều ở xung quanh những vạt đồi dưới chân núi Ngọc Linh này. Tôi hỏi Hiếu buổi tối ở đây chắc đi ngủ sớm lắm ha, chị bảo không, cứ nhà này kéo qua nhà khác tụ tập uống rượu đến khuya mới về, ngày nào cũng vậy. Hiếu học đến lớp 9 thì nghỉ, tôi quên chưa hỏi chị bao giờ lấy chồng, ước mơ là gì thì chị đã phải dắt con bò lười ăn trở về nhà.

Anh Lộc thì bảo không biết mình xin anh Truật lên làng dạy học anh có cho không ha. Mình sẽ dạy bọn trẻ con viết chữ, còn bọn nó dạy mình tiếng của người Xê Đăng. Hôm qua anh Truật bảo tôi nói chuyện khéo như vậy làm giáo viên rất hợp, tôi vội vàng nói em không có kiên nhẫn với trẻ con, không làm giáo viên nổi.

Nhưng bất quá cũng có thể dạy chữ được. Trường của anh từ trên làng nhìn xuống như một mô hình lego bé tí xíu, lọt thỏm giữa bốn bề rừng núi. Bọn trẻ con nhìn thấy chúng tôi thì kéo cả lớp ra chỉ trỏ và len lén nhìn.

Ngôi trường lọt thỏm giữa bốn bề núi.

Chuyến đi của chúng tôi đã bắt đầu với bao sợ hãi, hoang mang cùng háo hức cuối cùng lại kết thúc bằng biết bao nhiêu ân tình, may mắn lẫn hồi ức tuyệt vời.

Phần 1: Tất tần tật bí kíp chinh phục núi Ngọc Linh: Nóc nhà Tây Nguyên

Tất tần tật bí kíp chinh phục núi Ngọc Linh: Nóc nhà Tây Nguyên

Ngọn núi Ngọc Linh ở Kon Tum với độ cao 2.605 mét là chốn linh thiêng của người Xê Đăng và cũng là niềm ao ước của những...