Về Cái Mơn – Hành trình trên chuyến sông quê tĩnh lặng

Dẫu con nước có chảy xiết tới đâu, lòng người vẫn neo lại bên bến quê xưa, nơi tiếng mái chèo, tiếng võng kẽo kẹt đu đưa, mùi sầu riêng chín mọng thơm lựng và có lẽ nơi đó, vẫn nghiêng nghiêng vành nón che nhẹ bờ vai, mái tóc dài nhung mượt vấn vương ký ức…

Cái Mơn – miền quê sông nước thanh bình Huyện Chợ Lách, Bến Tre thấp thoáng hàng dừa xanh mát.

Vùng đất trù phú vùng châu thổ ửng màu hoàng hôn, trâu bò nhởn nhơ gặm cỏ.

Nơi được thiên nhiên ưu đãi với hệ thống kênh rạch chằng chịt, đất đai màu mỡ nhờ phù sa của sông Tiền và sông Hàm Luông bồi đắp quanh năm

Có những chuyến đi mà dù bao nhiêu năm trôi qua, lòng người vẫn còn day dứt nhớ. Không phải bởi sự vĩ đại hay lộng lẫy của miền đất đến, mà bởi chính sự mộc mạc, dung dị, chậm rãi như những nhịp chèo trên sông quê; Cái Mơn – miền quê sông nước thanh bình Huyện Chợ Lách, Bến Tre là một nơi như thế.

Tôi vẫn nhớ mãi kí ức chuyến lênh đênh về miền sông nước của những năm thập niên 80 thế kỷ trước. Thời đó, đường sá, phương tiện đi lại còn thô sơ, khó khăn và chiếc ghe bầu là hành trình chuyên chở cả một miền ký ức lênh đênh trên sóng nước.

Bên cạnh những vườn sầu riêng, chôm chôm, măng cụt rợp mát, Cái Mơn còn là một bức tranh nông thôn sống động, nơi nhịp sống diễn ra êm đềm, đậm chất Nam Bộ.

Ngày đó, để về tới Cái Mơn, phải trải qua một hành trình khá dài. Từ Sài Gòn, tôi và mấy thằng bạn đi cùng Dì Tư bắt chuyến xe buýt từ ngã tư Phú Nhuận ra tới Bến Bạch Đằng, xong chỉ vài bước chân là xuống bến đò.

Từ đây cả đám lon ton theo chân Dì Tư leo lên mấy chiếc ghe bầu, chuyền qua mấy chiếc ghe đậu san sát để ra tới chiếc nằm ngoài cùng, đang chuẩn bị rời bến.

Khoảng hơn 3 giờ chiều, bác tài công già bấm còi bom bom… báo hiệu chuẩn bị xuất phát, tiếng gọi í ới nhanh tay xếp dỡ hàng hóa, ai nấy vội vàng khuân vác hàng hóa chất khẳm khoang thuyền, tiếng thúc giục bà con nhanh chân xuống ghe, ổn định vị trí…

Độ mươi phút, sau vài hồi còi dài, con thuyền lặc lè hàng hóa và hành khách lịch bịch nổ máy rời bến, nhả lại phía sau những ụm khói đen kịt, đặc quánh.

Tôi nhớ rõ, hàng hóa vận chuyển từ Sài Gòn về Bến Tre hôm đó chất khẳm từ hầm tàu tràn lên tới nóc, nào xô chậu mủ, bàn ghế nhựa, chén bát sành sứ, và có cả các chum vại đựng nước từ Bình Dương và cả những chú heo đất rực rỡ sắc màu bắt mắt.

Chuyến ngược từ quê lên lại Sài Gòn cũng lặc lè y vậy, khoang thuyền ngập tràn nào gà, vịt cùng các loại rau củ quả, cây trái miền quê sông nước trù phú.

Đặc biệt là mùi sầu riêng của vùng đất Cái Mơn danh bất hư truyền, ngạt ngào thơm lựng suốt hành trình 10 – 12 tiếng lênh đênh, tùy theo con nước ngược xuôi.

Chuyến đi kéo dài gần nửa ngày, tùy theo con nước. Trên thuyền, không khí nhộn nhịp, thân thương.

Tiếng quạt giấy phành phạch, tiếng trẻ con líu lo, tiếng trò chuyện rì rầm hòa cùng tiếng máy tàu bình bịch tạo nên bức tranh quê sinh động miền sông nước. 

Dọc hai bên bờ trên bến dưới thuyền nhộn nhịp tàu ghe. Nhất là khi chạy ngang Bến Bình Đông, thương thuyền đậu san sát, băng chuyền chuyển gạo từ kho đổ xuống rào rào, lòng tôi lại rộn lên niềm vui mộc mạc như thể đời sống đang vận hành trong sự giản dị nhưng bền bỉ không thôi.

Chuyến đi xuất phát khoảng hơn 3 giờ rưỡi chiều, mất tầm nửa ngày là chuẩn bị cặp bến khi văng vẳng tiếng gà gáy canh 3 vọng về, Dì Tư lay nhẹ, đánh thức cả đám: “Dậy đi mấy đứa, sắp tới rồi đó.”

Trong làn sương mờ nhòe ẩn hiện hàng dừa nước ven sông, miền quê sông nước Cái Mơn hiện ra như một bức tranh thủy mặc nên thơ.

Hai bên bờ là những vườn cây ăn trái thấp thoáng căn nhà ngói, nhà tranh ẩn hiện sau tán cây. Tiếng cá quẫy lách chách dưới sông, mùi phù sa lẫn hương trái chín thoảng đưa trong gió khiến ai nấy đều nôn nao.

Cái Mơn từ lâu đã được biết đến là vùng đất màu mỡ, chuyên canh cây trái. Không chỉ có sầu riêng trứ danh, nơi đây còn là xứ sở của măng cụt, chôm chôm, bòn bon, vú sữa... Vườn nối vườn, cây nối cây, đi tới đâu cũng bắt gặp màu xanh mênh mang ngút ngàn.

Nhưng thứ níu chân lữ khách phương xa không chỉ là hoa trái, mà còn là tấm lòng người dân quê - mộc mạc, chân chất và nghĩa tình.

Tôi nhớ bữa cơm đầu tiên Dì Tư nấu; đơn giản chỉ là dĩa cá rô kho tộ, nồi canh rau ngót nấu tôm và vài miếng bánh tráng cuốn rau sống, vậy mà ngon như tiệc.

Bà con nơi đây có thói quen mời khách vào nhà như mời một người thân lâu ngày trở về. Câu chuyện rôm rả bên tách trà nóng, tiếng cười xen lẫn tiếng chim hót ngoài vườn, mọi thứ như một bản hòa âm mộc mạc mà ấm áp thân thương.

Về miền quê của những giấc mơ tuổi trẻ - Cái Mơn cũng là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm ngọt ngào của tuổi mới lớn. Lũ thanh niên chúng tôi ngày ấy mắt cứ dán chặt vào tà áo bà ba thoáng qua, lấp ló sau bụi chuối, hàng dừa.

Con gái miệt vườn sông nước nơi đây sao mà dễ thương lạ, da trắng mịn màng như sữa, mái tóc dài đen nhánh, giọng nói thanh tao dịu dàng như làn gió khẽ thổi qua rặng dừa. Chỉ cần một ánh nhìn, một nụ cười cũng đủ khiến đám con trai phố thị chúng tôi “ra ngẩn vào ngơ” tơ tưởng.

Ruộng lúa, vườn cây xen kẽ ao cá, hàng cau, hàng dừa nối dài, đong đưa theo gió đặc trưng không thể thiếu của vùng đất này.

Bà con không chỉ làm vườn mà còn kết hợp chăn nuôi, làm nghề thủ công, ươm cây giống,… tạo nên mô hình nông nghiệp đa dạng và bền vững.

Những ngày hè phá phách miền sông nước cùng đám bạn, leo trèo hái trái, tát mương bắt cá nướng trui bên bờ ao, hay cùng nhau hạy vòng tròn lùa đám chuột đồng bắt về kho tiêu, ngon bá cháy bù chét. Có bữa trèo cây bị ong chích, nhảy cẫng ôm cái trán sưng tù vù bỏ chạy mà vẫn không ngớt tiếng cười.

Về miền quê mộc mạc, vọng về tiếng đờn ca tài tử vang lên ở xóm bên vào đêm trăng sáng, nắm bàn tay mềm mịn cô gái quẹ ra bờ sông ngồi hóng mát… tất cả, gom góp thành một miền ký ức tươi đẹp không thể nào quên.

Giờ đây, dẫu Cái Mơn - Chợ lách đã khác xưa nhiều. Con đường đắp đất phù sa, chiếc cầu khỉ nhịp nhàng bước chân ngày ấy nay đã được bê tông hóa, xe máy chạy băng băng qua những chiếc cầu nhỏ xinh, ghe tàu không còn là phương tiện chủ yếu.

Nhưng đâu đó trong từng con rạch nhỏ, từng ngõ vườn cây trái, Cái Mơn của những năm tháng xưa cũ vẫn còn hiện diện, dịu dàng và yên ả như đã từng hiện hữu.

Vẫn còn đó một Cái Mơn rất đỗi dịu dàng với vườn cây ăn trái và hình bóng người con gái năm xưa giờ đây sắp lên chức ngoại.

Hôm nay vẫn là vựa trái cây lớn, vẫn là vùng đất của dừa nước, hoa kiểng, của nông dân cần cù và sáng tạo. Nhưng với tôi, Cái Mơn mãi là một mảnh ghép yêu thương của thời trai trẻ, nơi những dòng sông quê chở nặng tình người, nơi những chuyến ghe bầu chòng chành chở theo bao điều mộng mơ.

Chuyến về miền quê năm ấy, tưởng chỉ là một hành trình ngày hè, nhưng hóa ra lại là chuyến đi in đậm trong tâm trí. Có những miền quê chỉ cần một lần đặt chân tới là đủ để nhớ mãi, bởi ở đó không chỉ có cảnh đẹp, trái ngon, mà còn có cả một miền ký ức, một trời yêu thương đậm chất quê hương. Cái Mơn – quê hương giữa những dòng sông lặng lờ trôi là một nơi như thế.