Nông dân trở thành "hướng dẫn viên", du lịch nông nghiệp nở rộ tại TP.HCM
Chia sẻ
TP.HCM đang xây dựng một mô hình du lịch nông nghiệp độc đáo, nơi du khách có thể trải nghiệm cuộc sống nông dân, thưởng thức các sản phẩm sạch và khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên. Chính sách hỗ trợ của thành phố đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của mô hình này.
Gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới, TP.HCM đang đẩy mạnh chính sách phát triển nông nghiệp kết hợp du lịch. Mô hình này không chỉ tạo ra kinh tế đa giá trị, bền vững mà còn mở ra cơ hội cải thiện đời sống nông dân, đồng thời bảo tồn giá trị văn hóa – sinh thái đặc trưng từng vùng.
Nông dân “thay vai”, HTX chuyển mình thành điểm đến du lịch
Hiện toàn thành phố có khoảng 20 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp đang tích cực phát triển mô hình du lịch nông nghiệp, tập trung tại các huyện Củ Chi, Cần Giờ, Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè và TP. Thủ Đức. Các HTX này không chỉ sản xuất các sản phẩm đặc trưng như bò sữa, thủy sản, yến sào, rau sạch, hoa lan… mà còn tổ chức những hoạt động du lịch hấp dẫn như: thu hoạch nông sản, học trồng cây, nấu ăn dân dã, thưởng thức ẩm thực đồng quê và nghỉ dưỡng ven sông.
Nhiều mô hình đã tạo dấu ấn rõ nét. Chẳng hạn, các HTX “Tuấn Ngọc”, “Phước An”, “Phước Lộc” hay “Rau sạch nên ăn” ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau, kết hợp tổ chức tour trải nghiệm nông nghiệp hiện đại. Các làng nghề truyền thống cũng dần trở thành điểm đến du lịch như làm bánh tráng ở xã Phú Hòa Đông (Củ Chi), làm xe nhang ở xã Lê Minh Xuân (Bình Chánh) hay làm mai vàng ở xã Bình Lợi.
Mô hình vườn cây ăn trái kết hợp du lịch sinh thái cũng phát triển mạnh ở các xã Trung An, An Nhơn Tây, Bình Mỹ (huyện Củ Chi), Nhị Bình (Hóc Môn)… giúp du khách được trải nghiệm hái trái cây tại vườn, thư giãn giữa không gian xanh mát.
Những trải nghiệm tưởng chừng đơn giản như hái trái cây, cho bò ăn, trồng rau hay học làm bánh tráng lại mang đến cảm xúc đặc biệt với nhiều du khách.
Chị Nguyễn Thị Thanh Mai, du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: “Tôi đưa con trai đi hái nấm và trồng rau tại một vườn sinh thái ở Củ Chi. Cháu rất thích và liên tục hỏi về các loại cây. Đây là cách giáo dục sinh động mà ít nơi nào ở thành phố có được.”
Các sản phẩm du lịch gắn với văn hóa bản địa không chỉ có giá trị về mặt kinh tế, mà còn tạo ra kết nối tinh thần giữa du khách và vùng đất họ ghé thăm.
Anh Trần Minh Quân, du khách từ Đà Nẵng, nhận xét: “Tôi từng đi tour kết hợp thăm vườn lan và học làm nhang ở Bình Chánh. Điều làm tôi nhớ mãi là được nghe chính nghệ nhân kể về lịch sử làng nghề – rất xúc động và tự hào.”
Một trong những mô hình nổi bật là HTX Thiềng Liềng tại xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ, nơi đang thu hút đông đảo du khách nhờ khai thác tốt tiềm năng tự nhiên và văn hóa. Du khách đến đây được tìm hiểu nghề làm muối truyền thống, thưởng thức đặc sản địa phương và trải nghiệm cuộc sống yên bình giữa rừng ngập mặn. Chỉ trong năm 2023, ấp đảo Thiềng Liềng đã đón hơn 5.000 lượt khách – một con số ấn tượng đối với một địa phương vùng ven biển.
Bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết, đại diện HTX Thiềng Liềng, cho biết: “Chúng tôi đã biến những ruộng muối, rừng ngập mặn và làng nghề thủ công thành điểm đến hấp dẫn, tạo nên đặc trưng '3 không': không khói bụi, không tệ nạn và không bến xe.”
Du lịch nông nghiệp – Hành trình kết nối văn hóa, thiên nhiên và phát triển cộng đồng
Trong góc nhìn của doanh nghiệp lữ hành, bà Đoàn Thị Thanh Trà, Phó Tổng Giám đốc Công ty Dịch vụ Lữ hành Saigontourist, đánh giá cao tiềm năng dài hạn của loại hình du lịch này. Theo bà, du lịch nông nghiệp – nông thôn là hướng đi bền vững, kết hợp giữa giáo dục, văn hóa, bảo tồn và phát triển kinh tế cộng đồng. Những hoạt động như tham quan vườn cây ăn trái, trải nghiệm quy trình sản xuất, học nấu ăn truyền thống hay mua sản phẩm thủ công tại chỗ không chỉ tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân, mà còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa Việt.
Tuy nhiên, bà Trà cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn thực tế như: hạ tầng chưa đồng bộ, dịch vụ bổ trợ còn yếu, sản phẩm thiếu tính mới lạ và rủi ro từ thời tiết, môi trường. Bà nhấn mạnh: “Muốn phát triển bền vững, cần sự phối hợp ba bên: chính quyền – doanh nghiệp – cộng đồng. Trong đó, đào tạo nhân lực, nâng cao ý thức bảo tồn và đầu tư bài bản vào hạ tầng là những yếu tố then chốt.”
Chính sách đồng bộ – đòn bẩy phát triển bền vững
Theo Quyết định 922/QĐ-TTg, chương trình phát triển du lịch nông thôn giai đoạn 2021–2025 ưu tiên khai thác tiềm năng nông nghiệp, làng nghề và văn hóa địa phương. Tại TP.HCM, Kế hoạch 3755/QĐ-UBND (ban hành tháng 9/2024) cụ thể hóa nội dung này với nhiều hỗ trợ thiết thực: đào tạo kỹ năng du lịch cho nông dân, xây dựng sản phẩm đặc trưng và kết nối với doanh nghiệp lữ hành.
Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch TP.HCM, chia sẻ: “Chúng tôi đang tập trung phát triển đội ngũ nông dân làm du lịch thông qua các chương trình đào tạo bài bản. Hàng trăm người dân đã được hướng dẫn kỹ năng phục vụ, quản lý và xây dựng sản phẩm du lịch hấp dẫn, phù hợp với thị hiếu du khách hiện nay.”
Về tài chính, TP.HCM đã triển khai chính sách kích cầu đầu tư, hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi đến 100% trong tối đa 7 năm, giúp HTX và hộ nông dân mạnh dạn chuyển đổi mô hình kinh tế. Theo bà Hoàng Thị Mai, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển Nông thôn, chính sách này đang phát huy hiệu quả tích cực trong việc khuyến khích đầu tư vào hạ tầng du lịch nông thôn.
TP.HCM đang từng bước hình thành một hệ sinh thái du lịch nông nghiệp đặc sắc, nơi người nông dân không chỉ là chủ thể sản xuất mà còn trở thành người kể chuyện, người dẫn đường cho du khách khám phá giá trị văn hóa – sinh thái bản địa. Với sự đồng hành của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, mô hình này đang góp phần định hình diện mạo mới cho nông thôn thành phố, mở ra con đường phát triển du lịch bền vững và nhân văn.
Với tiềm năng sẵn có và sự chủ động trong chính sách, TP.HCM đang từng bước định vị mình không chỉ là đô thị du lịch, mà còn là trung tâm phát triển du lịch nông nghiệp – cộng đồng tiêu biểu của cả nước.
