Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại

Di sản Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam vừa được UNESCO chính thức ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đây là một trong 66 ứng viên được xem xét của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ sản phẩm văn hóa phi vật thể và là Di sản văn hóa phi vật thể thứ 16 của Việt Nam được UNESCO công nhận.

Quyết định được thông qua tại kỳ họp thứ 19 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản căn hóa phi vật thể của UNESCO, diễn ra tại Trung tâm hội nghị Conmebol, thủ đô Asunción, Cộng hòa Paraguay vào ngày 4/12.

Bà Chúa Xứ là vị thánh mẫu trong tín ngưỡng thờ nữ thần, luôn che chở, phù trợ cho dân chúng.

Lễ hội Bà Chúa Xứ núi Sam nhằm tôn vinh nữ thần bảo trợ, ban tài, lộc, sức khỏe, bình an cho người dân địa phương.

Sự kiện diễn ra từ 22 đến 27/4 Âm lịch tại miếu Bà Chúa Xứ và khu vực bệ đá thờ Bà trên núi Sam, thành phố Châu Đốc, An Giang.

Với phần lễ gồm các nghi thức tâm linh, biểu diễn nghệ thuật, thể hiện niềm tin và biết ơn Mẹ Đất - Mẹ Xứ của cộng đồng dân tộc Việt, Chăm, Khmer và Hoa.

Theo tin ngưỡng dân gian, bà Chúa Xứ là Thánh mẫu - nữ thần luôn che chở, phù hộ dân chúng. Tục lễ Bà và dự lễ hội để thỏa mãn niềm tin, mong cầu về sức khỏe, bình an và tài lộc của cộng đồng Khmer, Chăm, Hoa, Việt ở Châu Đốc, An Giang cũng như cư dân vùng Tây Nam Bộ.

Theo Cục Di sản văn hóa, lễ hội gồm các nghi thức tâm linh và diễn xướng nghệ thuật, biểu hiện niềm tin, sự biết ơn Mẹ Đất - Mẹ Xứ sở của cộng đồng các dân tộc. Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là sự kế thừa, tiếp thu, tích hợp và sáng tạo của cư dân Việt trong quá trình khẩn hoang và là sự tổng hòa của tín ngưỡng thờ Mẫu của các dân tộc Việt, Chăm, Khmer và Hoa.

Tục lễ Bà, tham gia lễ hội để thỏa mãn niềm tin và sự mong cầu về sức khỏe, bình an và tài lộc của cộng đồng cư dân vùng Tây Nam Bộ.

Các hoạt động lễ hội là môi trường giáo dục truyền thống đạo đức "uống nước nhớ nguồn".

Đồng thời đề cao vai trò của người phụ nữ và thể hiện sự giao thoa trong sáng tạo, thực hành văn hóa và sự hòa hợp của các dân tộc.

Theo Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam đáp ứng ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được cộng đồng người Kinh, Khmer, Chăm và Hoa tại thành phố Châu Đốc tổ chức.

Lễ hội được UNESCO ghi danh sẽ nâng cao ý thức của cộng đồng trong quá trình tổ chức, quản lý và gìn giữ di sản chung. Việc ghi danh cũng góp phần chia sẻ hình thức thực hành lễ hội, khẳng định vai trò của các nghi lễ mang tính chất dung hợp văn hóa các cộng đồng, phản ánh sự đa dạng văn hóa.

Đồng thời, lễ hội trở thành di sản đại diện nhân loại sẽ thúc đẩy sự hiểu biết, đối thoại giữa cộng đồng các dân tộc có tín ngưỡng thờ nữ thần ở Việt Nam, Đông Nam Á và trên thế giới, đề cao những sáng tạo văn hóa tâm linh của các dân tộc và góp phần nhận diện sự tương đồng về văn hóa giữa các dân tộc.