Chính sách lồng ghép: Đòn bẩy cho làng nghề và OCOP

Thay vì ban hành một chính sách đặc thù, TP.HCM đang tận dụng và lồng ghép 5 trụ cột chính sách hiện có để tạo đòn bẩy cho sản phẩm OCOP, làng nghề và kinh tế tập thể, một cách tiếp cận linh hoạt nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức.

Trong nỗ lực thúc đẩy các ngành nghề nông thôn và nâng tầm sản phẩm OCOP, TP.HCM đã chọn một hướng đi chiến lược khác biệt: không ban hành một cơ chế đặc thù mà lồng ghép linh hoạt vào hệ thống chính sách hiện có. Cách tiếp cận này đang tạo ra mạng lưới hỗ trợ đa tầng, hướng tới phát triển bền vững cho các làng nghề và đặc biệt là khối kinh tế tập thể.

Báo cáo số 1483 của Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM khẳng định rõ chủ trương này, cho thấy tư duy quản trị hiện đại, tránh sự cồng kềnh, chồng chéo khi phải thành lập bộ máy chuyên trách mới. Thay vào đó, chương trình OCOP được tích hợp và hưởng lợi trực tiếp từ 5 trụ cột chính sách quan trọng đang được triển khai.

Mạng lưới hỗ trợ này được xây dựng vững chắc, bắt đầu từ nền tảng khuyến khích chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp đô thị (theo Nghị quyết số 10/2017/NQ-HĐND và Nghị quyết số 06/2021/NQ-HĐND), tiếp đến là hỗ trợ các hoạt động khuyến nông nhằm nâng cao kỹ thuật sản xuất (Nghị quyết số 19/2021/NQ-HĐND), và củng cố đầu ra bằng chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm (Nghị quyết số 14/2023/NQ-HĐND).

Không chỉ vậy, các chủ thể, đặc biệt là các hợp tác xã, còn được tiếp cận nguồn vốn thông qua chính sách hỗ trợ lãi suất tín dụng (Nghị quyết số 09/2023/NQ-HĐND), đồng thời nhận được sự hỗ trợ tài chính cho các hoạt động khuyến công như thiết kế bao bì, xây dựng thương hiệu thông qua Quyết định về quản lý và sử dụng kinh phí khuyến công (Quyết định số 17/2020/QĐ-UBND).

Cách làm này cho phép các làng nghề, cơ sở sản xuất và hợp tác xã OCOP được hưởng lợi từ một phổ hỗ trợ rộng lớn và toàn diện, từ khâu sản xuất, vốn, kỹ thuật, cho đến xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường. Đây chính là đòn bẩy quan trọng để các ngành nghề nông thôn của thành phố chuyển mình, phát triển theo chiều sâu thay vì chỉ tập trung vào sản lượng thô.

Tuy nhiên, mô hình lồng ghép này cũng bộc lộ những thách thức không nhỏ. Việc không có một chính sách "đầu tàu" có thể dẫn đến sự phân tán nguồn lực. Đối với các hợp tác xã hay hộ sản xuất quy mô nhỏ, việc phải tự tìm hiểu và làm hồ sơ để tiếp cận nhiều chính sách khác nhau trở thành một gánh nặng hành chính. Điều này phần nào lý giải cho ghi nhận trong báo cáo rằng nhiều chủ thể vẫn "không nắm rõ hồ sơ, quy trình", biến các chính sách hỗ trợ thành một rào cản vô hình.

Do đó, để chiến lược "lồng ghép" thực sự phát huy tối đa hiệu quả, việc xây dựng một cơ chế điều phối, hướng dẫn rõ ràng và nhất quán là yêu cầu cấp thiết. Điều này sẽ giúp các làng nghề, hợp tác xã và doanh nghiệp nông thôn dễ dàng tiếp cận nguồn lực, biến chủ trương đúng đắn của thành phố thành động lực phát triển kinh tế bền vững, góp phần làm đa dạng hóa sản phẩm du lịch và kinh tế địa phương.