Từ một điểm đến còn ít người biết, đến nay Măng Đen(Quảng Ngãi) đã có sự chuyển mình mạnh mẽ trở thành trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng độc đáo, văn hóa đặc sắc của khu vực, thu hút hàng triệu lượt du khách mỗi năm.
Ông Đặng Quang Hà, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Măng Đen
Ngày 12/9, tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, ông Đặng Quang Hà, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Măng Đen đã báo cáo tham luận “Giải pháp phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn đa dạng sinh học, phấn đấu đưa Măng Đen trở thành trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên”.
Theo đó, xã Măng Đen có diện tích tự nhiên gần 40.000 ha, dân số 9.150 người, trong đó gần 80% là đồng bào dân tộc thiểu số. Măng Đen nằm ở độ cao trung bình 1.200 m so với mực nước biển, khí hậu ôn đới, mát mẻ quanh năm, nhiệt độ trung bình 18–22°C.
Thác tình nhân ở Măng Đen.
Thác Pa Sỹ ở xã Măng Đen.
Với độ che phủ rừng trên 75%, Măng Đen sở hữu hệ sinh thái rừng phong phú, nhiều loài động thực vật quý hiếm, cùng với hệ thống hồ, thác tự nhiên như: Thác Pa Sỹ, hồ Đắk Ke, Toong Đam, Toong Zơ Ri gắn với truyền thuyết Mơ Nâm “Bảy hồ, ba thác”. Đây cũng là nơi sinh sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số Kdong, Mơ Nâm, Xê Đăng, Hre… với bản sắc văn hóa đa dạng, giàu truyền thống. Đây cũng là vùng có lợi thế phát triển nông nghiệp sinh thái, ứng dựng công nghệ cao và dược liệu quý (Sâm Ngọc Linh, Đẳng sâm, Lan Kim Tuyến...).
Trong bối cảnh du lịch thế giới chuyển mạnh sang xu hướng nghỉ dưỡng thiên nhiên, chăm sóc sức khỏe và trải nghiệm văn hóa bản sắc sau đại dịch COVID-19, Măng Đen được xem là không gian cao nguyên đặc sắc của tỉnh Quảng Ngãi, là điểm đến trải nhiệm văn hóa, khám phá thiên nhiên. Do vậy, Măng Đen lựa chọn tăng trưởng xanh, trong đó bảo tồn là nền tảng, cộng đồng là chủ thể, doanh nghiệp là động lực, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo và điều phối.
Quảng Ngãi phấn đấu đưa Măng Đen trở thành trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh và nâng tầm vị thế điểm đến trong chuỗi “biển – rừng – văn hóa” của tỉnh Quảng Ngãi. Măng Đen đã có sự chuyển mình mạnh mẽ, từ một điểm đến còn ít người biết đến trở thành trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, văn hóa đặc sắc của khu vực, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm.
Đến nay, xã có 143 cơ sở lưu trú với 1.280 phòng, đáp ứng hơn 6.000 khách/ngày. Công suất sử dụng phòng bình quân đạt 70–75%, cao điểm đạt trên 90%. Nhiều khách sạn, resort chất lượng cao đã tạo dựng thương hiệu riêng cho Măng Đen.
Hệ sinh thái sản phẩm du lịch mới được quan tâm đầu tư phát triển, ngày càng đa dạng, đáp ứng nhu cầu của du khách. Bên cạnh du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái rừng, Măng Đen đã hình thành các sản phẩm du lịch khám phá thiên nhiên, du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng, du lịch gắn với các hoạt động thể thao, giáo dục và bảo vệ môi trường... Cùng với đó, việc phát triển các sản phẩm dịch vụ mới như: Phố đi bộ, khu kinh tế đêm, chợ phiên, vườn đá nghệ thuật... đã góp phần giữ chân du khách.
Thời gian qua, ngành du lịch Măng Đen đã có bước tăng trưởng vượt bậc. Năm 2021, lượng khách du lịch chỉ đạt 120.000 lượt khách, đến năm 2024 đạt 1,2 triệu lượt khách và dự kiến đến hết năm 2025 đạt khoảng 1,5 triệu lượt khách; tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2025 đạt trên 40%, tổng doanh thu du lịch ước tính đạt khoảng 1.345 tỷ đồng. Du lịch đã tạo việc làm, nâng cao thu nhập, thúc đẩy phát triển nông nghiệp công nghệ cao và dịch vụ.
Xã Măng Đen được thành lập trên cơ sở hợp nhất, sáp nhập 3 xã (Đăk Tăng, Măng Cành và thị trấn Măng Đen cũ), là vùng lõi của huyện Kon Plông (cũ) nên được kế thừa thành tựu phát triển kinh tế-xã hội của trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa.
Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Măng Đen đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu xây dựng Măng Đen trở thành một trong những trọng điểm du lịch của cả nước; các dự án trọng điểm (cao tốc Kon Tum-Quảng Ngãi, sân bay Măng Đen và các dự án phát triển đô thị, du lịch quy mô lớn) sẽ triển khai là tiền đề vững chắc, tạo thế và lực cho Măng Đen phát triển mạnh mẽ, bền vững.
Quảng Ngãi xác định Măng Đen là cực tăng trưởng phía Tây, trong đó du lịch là nền tảng, là động lực phát triển kinh tế - xã hội, kết nối trục biển – rừng của Quảng Ngãi. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Măng Đen lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 cũng đã xác định mục tiêu: Xây dựng và phát triển Măng Đen trở thành điểm đến du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng quốc gia với hệ sinh thái du lịch đặc sắc, bền vững, lấy thiên nhiên, văn hóa bản địa và cộng đồng làm nền tảng. Phấn đấu đưa xã Măng Đen đạt tiêu chí Khu du lịch Quốc gia vào năm 2030, là trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên của Việt Nam.
Để đạt được mục tiêu này, Ban Thường vụ Đảng ủy xã Măng Đen đề xuất quy hoạch không gian sinh thái sinh thái 3 lớp gồm: Vùng lõi bảo tồn, vùng đệm sinh thái, vùng dịch vụ – cửa ngõ ; đẩy mạnh triển khai các chương trình trồng rừng phủ xanh, phát động Chương trình “Một triệu cây xanh vì Măng Đen xanh”, phấn đấu duy trì độ che phủ rừng đạt trên 75%.
Tập trung đẩy nhanh tiến độ đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng, đặc biệt là các dự án trọng điểm kết nối vùng (cảng hàng không Măng Đen, cao tốc Quảng Ngãi – Kon Tum) và hạ tầng khu vực đô thị, trong đó chú trọng phát triển hạ tầng công cộng xanh – thông minh như: Xe điện công cộng, trạm sạc, bãi đỗ xe thông minh; wifi công cộng, chiếu sáng, biển báo, chỉ dẫn song ngữ và thân thiện môi trường.
Phát triển đa dạng các loại hình, sản phẩm du lịch, ưu tiên sản phẩm du lịch ít tác động làm suy giảm tài nguyên như: Khám phá thiên nhiên và hệ sinh thái rừng; trải nghiệm nông nghiệp; trải nghiệm văn hóa bản sắc; phát triển các sản phẩm du lịch thể thao, giáo dục, chăm sóc sức khỏe...Liên kết, hợp tác với trung tâm du lịch lớn trong nước hình thành chuỗi du lịch “rừng – biển – văn hóa” kết nối Măng Đen với Sa Huỳnh, Lý Sơn, Hội An, Đà Nẵng...
Tiếp tục đầu tư xây dựng và hoàn thiện các làng du lịch cộng đồng gắn khai thác giá trị văn hóa cồng chiêng, lễ hội truyền thống, ẩm thực bản địa, nghệ thuật dân gian, kết hợp trình diễn. Phấn đấu đến năm 2030, công nhận mới ba làng du lịch cộng đồng (Kon Chênh, Kon Vơng Kia, Kon Tu Ma), xây dựng làng du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo đạt tiêu chuẩn du lịch cộng đồng ASEAN.
Nghiên cứu xây dựng, ban hành Bộ tiêu chí du lịch sinh thái Măng Đen; tăng cường công tác truyền thông, quảng bá hình ảnh tại thị trường trong nước và quốc tế; xây dựng thương hiệu du lịch theo định hướng: “Măng Đen – Trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên của Việt Nam”, gắn với phát triển và hình thành hệ thống nhận diện thương hiệu du lịch Măng Đen.
Đẩy mạnh đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du lịch, trong đó chú trọng đào tạo nhân lực trong lĩnh vực du lịch cộng đồng, ẩm thực, lưu trú, hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, thành thạo ngoại ngữ và kỹ năng số; tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn về kỹ năng phục vụ, giao tiếp, hướng dẫn viên cộng đồng, an toàn vệ sinh thực phẩm, ứng xử văn hóa. Liên kết, hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu để tổ chức thực tập, nghiên cứu về đa dạng sinh học và sinh thái.
Với quyết tâm chính trị cao, Quảng Ngãi áp dụng cơ chế chính sách đồng bộ và sự đồng hành của người dân – doanh nghiệp, Măng Đen hoàn toàn có thể xây dựng một mô hình du lịch sinh thái chuẩn mực, đóng góp vào tăng trưởng xanh của tỉnh trong kỷ nguyên mới, gìn giữ vốn tự nhiên quý giá cho các thế hệ mai sau.
