Một siêu đô thị không chỉ được đánh giá qua dân số hay GDP mà còn ở chất lượng sống, niềm tin và trải nghiệm của mọi người. Chuyến đi vừa qua của tôi đã chứng minh rõ điều này.
Thành phố Hồ Chí Minh chào ngày mới. Ảnh: Nguyễn Vũ Hiếu.
Bình minh len lỏi qua những tòa nhà cao tầng ở trung tâm Thành phố, nhuộm một màu vàng ươm lên kết cấu thép hiện đại và vách kính bóng loáng. Không khí buổi sớm trên trục đại lộ Lê Lợi trong lành và mát mẻ, dòng xe lưu thông cũng phần nào vơi bớt vẻ náo nhiệt thường thấy.
Dưới lòng đất, một thế giới khác đang vận hành: dòng người lướt đi trong trật tự, tiếng máy bán vé tự động vang lên lách tách. Cánh cửa con tàu metro nhẹ nhàng mở ra, mời gọi từng hành khách bước lên.
Khoảnh khắc bước vào toa tàu êm ru, tôi nhận ra mình không chỉ đơn thuần bắt đầu một chuyến đi. Tôi đang bước vào một hành trình đặc biệt để khám phá "tương lai đã thành hình" của TP.HCM. Hành trình này, nối liền khu trung tâm Thành phố với Bình Dương và Vũng Tàu, sẽ không chỉ là một chuyến du lịch thông thường. Đây là một trải nghiệm sống động, một cuộc tìm kiếm câu trả lời cho việc tầm nhìn chiến lược của Đảng bộ, chính quyền TP.HCM đã và đang kiến tạo nên một siêu đô thị kết nối, hiện đại và đáng sống như thế nào.
Ga metro Bến Thành - Suối Tiên. Ảnh: Nguyễn Trần Hiếu.
Con tàu bắt đầu chuyển động, êm ái đến ngỡ ngàng. Chỉ vài phút trước tôi còn đứng ở nhà ga trung tâm Bến Thành, nơi chỉ cách ngôi chợ Bến Thành trăm tuổi vài bước chân. Sự đối lập thật ấn tượng: ngay trên mặt đất là lịch sử, là di sản, còn dưới lòng đất này là một mạch đập mạnh mẽ của tương lai. Con tàu từ từ lao ra khỏi bóng tối của đường hầm và vút lên cao, trả lại cho tôi một Thành phố quen thuộc nhưng ở một góc nhìn hoàn toàn mới.
Ảnh: Nguyễn Vũ Hiếu.
Bỏ lại sau lưng những dòng xe máy ken đặc, những khói bụi và tiếng còi xe, tôi đang "lướt" đi trên cao. Cả thành phố như một thước phim sống động đang chạy qua khung cửa sổ. Những tòa nhà cao tầng, những khu dân cư sầm uất, những mảng xanh công viên... tất cả hiện ra liền mạch, trật tự. Đây là cảm giác mà không một người đi xe máy nào có thể trải nghiệm được: một cảm giác thảnh thơi, an toàn và được ngắm nhìn trọn vẹn nơi mình đang sống.
Tôi quyết định dừng chân tại ga An Phú. Bước ra khỏi cửa ga, một không khí sôi động và hiện đại ập đến ngay lập tức. Những khu căn hộ cao cấp vươn mình kiêu hãnh, trung tâm thương mại tấp nập người qua lại, những quán cà phê với thiết kế bắt mắt và các trường học quốc tế... Mọi thứ được kết nối trong tầm đi bộ. Khái niệm "vùng ven" dường như đã tan biến. Nơi đây không phải là một khu vực xa xôi nữa, nó chính là một trung tâm mới, một đô thị thu nhỏ với nhịp sống riêng, năng động và trọn vẹn.
Lối đi bộ tại ga An Phú dẫn hành khách đến với khu mua sắm Vincom Mega Mall Thảo Điền. Ảnh: Nguyễn Trần Hiếu.
Trải nghiệm này khiến tôi thấm thía sâu sắc rằng, tuyến metro số 1 không đơn thuần là một công trình giao thông. Nó chính là "xương sống" cho cả một mạng lưới giao thông công cộng của thành phố trong tương lai, một đòn bẩy chiến lược để thay đổi diện mạo đô thị và thói quen đi lại của hàng triệu người dân.
Và những khu vực sôi động như khu An Phú này chính là minh chứng rõ nét nhất cho chủ trương phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD: Transit-Oriented Development). Tầm nhìn này không chỉ dừng lại ở ý tưởng, mà đã được cụ thể hóa bằng những quyết sách đột phá. Đó chính là "Đề án phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2020-2030", trong đó mô hình TOD được xác định là giải pháp trọng tâm. Gần đây nhất, Hội đồng Nhân dân Thành phố đã thông qua Nghị quyết số 17/2024/NQ-HĐND, tạo hành lang pháp lý vững chắc để biến các khu vực trong bán kính 500m-1.000m quanh nhà ga thành những đô thị nén đa chức năng, ưu tiên phát triển công trình mật độ cao và hạn chế nhà ở riêng lẻ thấp tầng nhằm tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất.
Nói một cách dễ hiểu, thành phố không chỉ xây đường, mà đang kiến tạo những trung tâm sống - làm việc - giải trí mới ngay tại các đầu mối giao thông. Những "hạt nhân" đô thị này sẽ kéo giãn dân cư, giảm áp lực khủng khiếp cho khu vực trung tâm lịch sử, và định hình một TP.HCM phát triển bền vững hơn.
Ảnh: Nguyễn Sinh Minh Trung.
Hành trình metro kết thúc tại ga Suối Tiên, nhưng chuyến đi khám phá tầm nhìn đô thị thì chưa. Chỉ vài bước chân, tôi đã có mặt tại Bến xe Miền Đông mới – một công trình hiện đại và quy mô khác. Từ đây, những chuyến xe buýt chất lượng cao sẵn sàng kết nối hành khách đến các khu vực và tỉnh thành lân cận.
Toàn cảnh bên trong Bến xe Miền Đông mới, kết nối với tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên. Ảnh: Phạm Hùng Việt.
Tấm vé đi Bình Dương trên tay tôi lúc này không chỉ là vé xe, mà chính là minh chứng cho một sự kết nối liền mạch đã được tính toán kỹ lưỡng. Chỉ sau khoảng 30 phút di chuyển trên những tuyến đường rộng thênh thang, tôi thật sự choáng ngợp khi đặt chân đến phường Bình Dương của TP.HCM.
Trung tâm hành chính phường Bình Dương. Ảnh: Lê Ánh.
Hoàn toàn không có cảnh nhà cửa san sát, tự phát. Thay vào đó là một không gian đô thị được quy hoạch bài bản đến từng chi tiết: những con đường lớn rợp bóng cây xanh, những công viên và hồ nước trong lành xen kẽ các công trình kiến trúc hiện đại. Tâm điểm của sự phát triển nơi đây chính là Trung tâm Thương mại Thế giới (World Trade Center - WTC). Đứng giữa quảng trường rộng lớn, cảm nhận không khí tri thức, năng động từ những tòa nhà văn phòng, trung tâm hội nghị và khu triển lãm quốc tế, tôi hiểu rằng mình đang đứng ở một "trung tâm mới" của cả vùng kinh tế.
Sự phát triển vượt bậc này không phải là một câu chuyện riêng của Bình Dương. Đứng giữa lòng thành phố mới này, tôi nhận ra mảnh ghép thứ hai trong bức tranh tầm nhìn chung: đó là sự hình thành của một "Vùng đô thị TP.HCM" đa trung tâm. Bình Dương hôm nay không phải là "sân sau" mà đã trở thành một trung tâm vệ tinh hùng mạnh về công nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, gánh vác và chia sẻ nhiều chức năng quan trọng với TP.HCM.
Sự thuận tiện đến khó tin khi di chuyển từ trung tâm TP.HCM đến tận lõi đô thị của Bình Dương chính là kết quả ngọt ngào của những cơ chế hợp tác và liên kết vùng mà các địa phương đã kiên trì theo đuổi trước khi sáp nhập. Những ranh giới hành chính đang dần được xóa nhòa bởi những cây cầu, những tuyến đường, những hạ tầng kết nối... để tạo ra một không gian kinh tế chung liền mạch, năng động và hiệu quả hơn.
Rời xa sự năng động, trật tự của đô thị công nghiệp Bình Dương, chiếc xe khách bon bon đưa tôi về với biển. Hành trình khép lại tại Bà Rịa - Vũng Tàu, và lần này, tôi chọn cho mình một trải nghiệm hoàn toàn khác: một khu nghỉ dưỡng sang trọng nép mình bên bờ biển Hồ Tràm. Không còn những tòa nhà cao tầng hay các khu công nghiệp, thay vào đó là tiếng sóng vỗ rì rào, bờ cát trắng trải dài và những dịch vụ đẳng cấp quốc tế.
Một khu nghỉ dưỡng sang trọng tại Hồ Tràm. Ảnh: Dhawa Ho Tram.
Thưởng thức một bữa tối hải sản tươi ngon, ngắm hoàng hôn lộng lẫy buông dần xuống mặt biển, tôi bất giác mỉm cười khi nghĩ về một tương lai không xa. Hiện tại, hành trình này vẫn cần vài giờ di chuyển. Nhưng chẳng bao lâu nữa, khi tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu hoàn thành, bức tranh di chuyển của cả vùng sẽ thay đổi ngoạn mục.
Khi đó, con đường di chuyển từ trung tâm TP.HCM hay từ Bình Dương đến đây sẽ được rút ngắn đáng kể. Tuyến cao tốc ấy sẽ trở thành một "mạch máu" kinh tế thực sự, không chỉ phục vụ cho những chuyến xe container vận chuyển hàng hóa, mà còn mở toang cánh cửa cho ngành du lịch. Nó sẽ biến Vũng Tàu từ một điểm đến quen thuộc cuối tuần thành một phần không thể thiếu của chuỗi trải nghiệm siêu đô thị TP.HCM mới - một hành trình trải nghiệm đa dạng có thể gói gọn chỉ trong một ngày.
Và những khu phức hợp nghỉ dưỡng, giải trí tầm cỡ quốc tế đang ngày càng hiện hữu rõ nét ở đây không phải là sự phát triển ngẫu nhiên. Đó là quả ngọt của chủ trương phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của cả vùng. Việc trải thảm đỏ thu hút các nhà đầu tư chiến lược, có tiềm lực đã cho thấy một tầm nhìn xa, một khát vọng nâng tầm du lịch biển Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Một chuyến tàu metro xuyên lòng đất, một đô thị vệ tinh đầy sức sống, một bờ biển sang trọng đang vươn mình... Ba chặng đường trong một ngày đã khép lại, nhưng những gì đọng lại không chỉ là hình ảnh về cảnh đẹp. Đó là một bức tranh toàn cảnh, sống động về một siêu đô thị không ngừng vận động, một vùng kinh tế trọng điểm được kết nối chặt chẽ và đầy khát vọng.
Và khi xâu chuỗi tất cả những trải nghiệm ấy lại, một điều trở nên thật rõ ràng: sự thuận tiện, hiện đại và những tiềm năng phát triển rực rỡ này không phải ngẫu nhiên mà có. Chúng chính là "quả ngọt" được gieo trồng từ một tầm nhìn chiến lược, dài hạn; là kết tinh từ những quyết sách đúng đắn, sự quyết liệt, dám nghĩ dám làm của Đảng bộ, chính quyền TP.HCM cùng các địa phương bạn.
Ảnh: Getty Images.
Cuối cùng, hành trình này giúp tôi nhận ra, một siêu đô thị vĩ đại không chỉ được đo đếm bằng những con số thống kê về dân số hay GDP. Nó được định nghĩa bởi chất lượng sống, bởi niềm tin và những trải nghiệm ý nghĩa mà mỗi người dân, mỗi du khách có được. Và chuyến đi tôi vừa trải qua, chính là minh chứng sống động và thuyết phục nhất cho điều đó.
