Giữa đại ngàn của dãy Trường Sơn hùng vĩ, hai đỉnh núi Voi Mẹp (còn gọi là Tá Linh Sơn) và Pa Thiên nổi lên huyền ảo trong sương mờ và mây núi bảng lảng giữa chiều ngày hè nóng bức hay ngày đông giá lạnh. Không chỉ thế, Voi Mẹp và Pa Thiên còn ẩn chứa trên mình những vết tích lịch sử và văn hoá đầy hoài niệm…
Muốn lên với đỉnh Voi Mẹp và Pa Thiên (thuộc địa phận xã Hướng Phùng, Quảng Trị) du khách bắt đầu từ thôn Nguồn Rào và bản Pin, nhắm tới một vùng núi rừng xanh ngắt phía Tây của dãy Trường Sơn mà đi. Đây là hai đỉnh núi cao thuộc vùng nam Quảng Trị.
Voi Mẹp cao 1.707m so với mực nước biển, từng được mệnh danh là “nóc nhà của Quảng Trị”, Pa Thiên cao hơn 1.600m. Đường lên hai đỉnh núi này đều có địa hình dựng cao, đường đi khó bởi phải len lỏi và băng qua rừng cây và núi đá, núi đất… vì vậy du khách muốn leo lên đến đỉnh phải giữ sức.
Trên hành trình chinh phục Pa Thiên và Voi Mẹp đầy thử thách và háo hức khám phá đó, luôn mở ra trước mắt mọi người một khung cảnh lạ lùng, thoáng đãng và vời vợi những sắc màu đầy quyến rũ. Trên chặng đầu tiên, có cái dốc được người dân địa phương đặt tên là Dốc Bốn Chân bởi nó có dộ dốc khá cao và đường đi hiểm trở.
Ai muốn vượt qua được dốc, đều phải vận dụng hết cả hai tay hai chân. Hai tay để bám vào đá, hai chân thì lần tìm các hốc đá hay chỗ đá lồi ra gồ ghề để đặt chân làm điểm dẫm mới đi được. Xung quanh cái dốc này có những dòng suối đầy đá, xếp hình như những chiếc thang màu xanh ai đó đã dựng ngược lên trời.
Những cánh rừng ở đây qua thời chiến tranh đã lâu, bây giờ cây cối mọc lên dày đặc, sinh trưởng như rừng nguyên sinh. Nhưng nếu từ vùng thấp nhìn vào vùng rừng này, ngày nào có mây và sương dày đặc, sẽ không thấy được cây cối. Chỉ thấy một màu bàng bạc của sương khói vần vũ. Rừng cây ẩn mình trong sương mây mờ ảo đó…
Đến với Voi Mẹp và Pa Thiên, du khách sẽ cảm nhận được khá rõ ràng thời tiết bốn mùa diễn ra chỉ trong một ngày hay là chỉ trong một giờ. Đây là điều khá đặc biệt của đỉnh Voi Mẹp và Pa Thiên, bởi độ cao của nó và vùng khí hậu và thời tiết chuyển đổi của vùng phía nam của Bắc Trung bộ với vùng phía bắc Trung Trung bộ và vùng khí hậu của biên giới giáp với nước bạn Lào.
Trên đường lên, du khách bắt gặp đây đó dấu tích của cuộc chiến tranh một thời trên đất mảnh đất Quảng Trị. Đó là những mảnh xác máy bay Mỹ bị bắn rơi, nay còn nằm lại trên núi, như bằng chứng trầm mặc của một thời khói lửa ác liệt.
Điều này cũng tạo ra cho những du khách thích khám phá lịch sử những cảm xúc mới mẻ. Vì ít ai nghĩ rằng, giữa vùng đồi núi cao và trống trếnh như thế, và đã qua rồi bao năm chiến tranh, nay vẫn còn lại vết tích chiến tranh rõ ràng như thế. Dừng lại ở đây chốc lát, sờ tay lên màu sắt hoen rỉ của bộ phận máy bay này, ta như nghe thời gian lịch sử và ký ức ùa về, vang vọng hay thầm thì trong gió ngàn, trong mây bay…
Trên triền và đỉnh núi Voi Mẹp và Pa Thiên, những quần thể đá nằm lộ thiên rải rác hay nằm gối đều đặn bên nhau, cứ như đã được ai đó sắp đặt, tạo ra cảnh quan lạ lùng như một bức tranh theo trường phái nghệ thuật sắp đặt. Chúng cứ lúc ẩn, lúc hiện dưới làn sương hay màn mưa chiều Trường Sơn chợt tới, chợt qua.
Nếu lên Voi Mẹp, Pa Thiên vào mùa xuân, núi rừng nơi đây rực rỡ sắc màu của nhiều loài hoa: đỗ quyên, địa lan, đào chuông và khá nhiều loài hoa khác chưa biết tên…
Du khách sẽ có được những điều thú vị ở đây. Như xem hòn đá Đá Lúc Lắc, tại đây cũng là điểm dừng chân đầu tiên trong hành trình. Đó là hòn đá khá lớn, được gọi là Đá Lúc Lắc vì khi đẩy nhẹ vào nó sẽ lúc lắc lúc lắc qua lại khe khẽ rất huyền bí. Vùng này cũng có một bãi đá gọi là Đá Mới. Là những tảng đá khổng lồ, nằm trên những triền và đỉnh núi cao, giữa triền cỏ cây xanh ngát.
Du khách cũng có thể ngắm nhìn thác Pa Thiên, một thác nước nhỏ nằm trong hành trình đi lên Voi Mẹp và Pa Thiên. Nước trong vắt chảy từ núi xuống, toả hơi và bọt nước mát lạnh cho vùng xung quanh thác trở thành điểm nghỉ tạm và tận hưởng vẻ đẹp nguyên sơ của thiên nhiên nơi đây.
Từ đỉnh Pa Thiên du khách có tầm nhìn bao quát toàn bộ khu vực rộng lớn, đặc biệt là ngắm cảnh mây bay sương vờn, hay ngắm khung cảnh bình minh toả rạng trên đỉnh Voi Mẹp.
Ngồi trên đỉnh Voi Mẹp, nghe câu chuyện dân gian về chính đỉnh núi này thì thật là thi vị. Người dân vùng này còn truyền tụng rằng hơn một thế kỷ trước, vua Hàm Nghi cùng đoàn tùy tùng từng đi qua vùng núi này trong hành trình xuất bôn chống Pháp.
Vì vậy nhiều câu chuyện về vua Hàm Nghi còn được lưu kể trong bản làng của đồng bào Bru-Vân Kiều dưới chân núi Pa Thiên và Voi Mẹp. Du khách đến đây, ngoài nghe kể chuyện vua Hàm Nghi, còn có dịp được xem nhiều lễ hội truyền thống như mừng lúa mới, piếc xa ro, ra pưp… và nghe những làn điệu gian từ trống, cồng, chiêng, khèn bè, sao khui, khèn a mam… và những làn điệu dân ca như ta oải+ xa nớt+ oảt…
Chinh phục Pa Thiên và Voi Mẹp không chỉ là hành trình thử thách, mà còn là chuyến đi để “chạm tay” vào mây trời và khẳng định sức lực của mình khi vượt qua nhiều chặng đường núi rừng đầy thử thách và gian khó. Đây không chỉ là một tour du lịch mang hơi hướng mạo hiểm, khám phá và trải nghiệm, còn là hoạt dộng thể thao vượt núi trên một không gian thiên nhiên đầy huyền ảo.
Ông Trần Xuân Cương (Giám đốc Công ty TNHH Thông tin và Du lịch Netin, đơn vị đang khai thác thử nghiệm sản phẩm du lịch chinh phục đỉnh Voi Mẹp và Pa Thiên này), cho biết công ty và Ban quản lý rừng đặc dụng Nam Quảng Trị cùng phối hợp khai thác du lịch từ đầu tháng 10/2025 đến nay.
Sản phẩm mới này góp phần quảng bá hình ảnh du lịch ở vùng phía Nam Quảng Trị, đồng thời tạo thêm sinh kế cho người dân địa phương. Với tour du lịch này, ông Cương đưa ra khuyến cáo với du khách: do dịa hình và chặng đường lên Voi Mẹp và Pa Thiên như vậy, nên mọi người phải lượng sức mình trước khi quyết định tham gia chuyến đi. Kinh nghiệm là ngay từ đầu, ở những đoạn đường bằng hoặc có độ dốc thấp, nên đi với tốc độ vừa phải, đi đều chân, không ham đi nhanh hoặc cố đi cho bằng hết đoạn đường mình muốn… Như vậy, du khách sẽ vừa để bản thân làm quen và thích ứng dần với độ cao và không khí loãng, cũng vừa tiết kệm được sức lực cho những chặng leo cao tiếp theo.
