Trong những ngày qua, nhiều con cá voi lớn bất ngờ xuất hiện săn mồi ở vùng biển Quy Nhơn (Gia Lai) tạo nên khung cảnh ngoạn mục, thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách và người dân địa phương.
Theo Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học và loài nguy cấp (CBES), vào mùa này vùng biển Gia Lai (Bình Định cũ) có nguồn thức ăn dồi dào, ít bị khai thác thủy sản, nước trong và sạch hơn so với nhiều nơi khác, nên cá voi thường tìm đến để săn mồi.
Việc cá voi thường xuyên xuất hiện gần bờ là dấu hiệu tích cực, cho thấy môi trường biển tại địa phương đang ngày càng được cải thiện.
Ông Vũ Long, chuyên gia CBES cho biết, cá voi Bryde (Balaenoptera edeni) là loài thú biển thuộc họ cá voi răng lược. Chúng có đặc điểm nổi bật là ba đường gờ chạy trên đỉnh đầu phía trước lỗ thở và 40 - 70 nếp gấp ở vùng cổ họng giúp mở rộng miệng khi kiếm ăn.
Cá voi là loài nhạy cảm với môi trường, chỉ xuất hiện ở khu vực có nguồn thức ăn dồi dào. Vào mùa hè, dòng nước ấm từ phía Nam mang theo phù du và cá nhỏ - nguồn thức ăn ưa thích của cá voi.
Từ năm 2022 đến nay, cá voi Bryde thường xuyên bơi dọc vùng biển ven bờ của tỉnh Bình Định cũ, như Vũng Bồi (Phù Mỹ), Đề Gi (Phù Cát), Hòn Sẹo (TP Quy Nhơn) và Mũi Gành (thị xã Hoài Nhơn). Từ tháng 6 năm nay, cá voi quay lại và liên tục săn mồi ở Phù Mỹ và Nhơn Hải.
Việc cá voi Bryde xuất hiện trở lại nhiều lần trong những năm gần đây là tín hiệu tích cực, cho thấy sự hồi phục của hệ sinh thái biển.
Theo các chuyên gia, vùng biển Bình Định có đủ yếu tố thuận lợi phù hợp với tập tính của cá voi như dòng hải lưu, nhiệt độ ấm, môi trường biển sạch, sinh vật phù du phong phú... Và chính những yếu tố này đã "giữ chân" các chú cá voi tập trung về đây kiếm ăn suốt nhiều ngày qua.
Hơn chục năm về trước, việc cá voi ghé lại vùng biển này mỗi năm từ một đến hai ngày là bình thường. Tuy nhiên sau đó nạn đánh bắt cá bằng thuốc nổ đã khiến nguồn thức ăn của các loài cá lớn cạn kiệt. Thêm vào đó, sự ô nhiễm tiếng ồn, môi trường biển từ thuốc nổ độc hại đã làm những loài động vật có vú ở biển (vốn sử dụng âm thanh để giao tiếp và định hướng) không còn ghé lại.
Những năm gần đây, khi nạn dùng thuốc nổ trên biển bị ngăn chặn, luồng nước và môi trường sinh thái biển được trở về trạng thái cân bằng vốn có, sự xuất hiện và ở lại lâu của đàn cá lần này là sự minh chứng cho nỗ lực của cộng đồng cư dân và các cơ quan quản lý trong việc gìn giữ tài nguyên và môi trường biển.
Sự xuất hiện của cá voi có thể mở ra cơ hội phát triển sản phẩm du lịch sinh thái cao cấp nếu được quản lý tốt. Tại một số nước như Iceland, New Zealand hay Nhật Bản, du lịch ngắm cá voi là sản phẩm chủ lực, đem lại doanh thu hàng trăm triệu USD mỗi năm. Nhưng để phát triển loại hình này, cần sự phối hợp giữa chính quyền, nhà khoa học và doanh nghiệp du lịch để đảm bảo không xâm hại đến cá voi và môi trường sống của chúng.
Gia Lai và Đăk Lăk sau sáp nhập có đường bờ biển dài lần lượt là 134 km và 189 km, kế thừa tỉnh Bình Định và Phú Yên cũ.
