Từ làng hương xạ doanh thu tiền tỷ ở Hưng Yên: Bài học 'nâng chất' cho ngành nghề nông thôn TP.HCM

Trong khi nhiều làng nghề tại TP.HCM đang loay hoay với bài toán đầu ra và thu nhập thấp, làng hương xạ thôn Cao (Hưng Yên) lại đang sống khỏe với doanh thu hộ gia đình lên tới 2-3 tỷ đồng/năm. Bí quyết nằm ở việc giữ gìn công thức thảo mộc 36 vị và sự thích ứng linh hoạt về mẫu mã. Đây là mô hình tham chiếu giá trị cho các làng nghề truyền thống tại TP.HCM trong việc nâng cao giá trị sản phẩm.

Sống khỏe nhờ bí quyết 36 vị thảo mộc

Nằm cách Hà Nội khoảng 40km, làng nghề hương xạ thôn Cao (xã Bảo Khê, TP. Hưng Yên) được xem là thủ phủ hương xạ miền Bắc. Ông Nguyễn Như Khanh, Chủ tịch Hội Làng nghề hương xạ thôn Cao, người thuộc thế hệ thứ 6 làm nghề, cho biết nghề này đã ăn sâu vào tâm thức người dân nơi đây. Điểm cốt lõi tạo nên sự khác biệt và sức sống bền bỉ của hương thôn Cao chính là chất lượng.

Khác với các loại hương công nghiệp giá rẻ, hương thôn Cao được tạo thành từ tổng thể 36 vị thuốc Bắc. Mỗi hộ gia đình nắm giữ một bí quyết pha chế thảo mộc riêng, tạo nên mùi thơm dịu đặc trưng và an toàn tuyệt đối cho sức khỏe. Chính yếu tố "hàm lượng thảo dược" và "bí quyết gia truyền" này đã giúp sản phẩm định vị được phân khúc cao cấp, được khách hàng tin dùng dù giá thành cao hơn thị trường.

Hiệu quả kinh tế mang lại là rất rõ ràng. Theo ông Khanh, doanh thu trung bình của các hộ gia đình làm nghề thường đạt từ 1 tỷ đồng trở lên mỗi năm, những xưởng lớn có thể đạt 2-3 tỷ đồng. Người lao động, bao gồm cả người già và người trẻ, đều có việc làm với mức thu nhập ổn định từ 7 đến 8 triệu đồng/tháng.

Thích ứng thị trường: Từ chất lượng đến diện mạo

Kinh nghiệm từ thôn Cao cho thấy, chỉ có chất lượng tốt là chưa đủ. Trong 5 năm trở lại đây, người dân làng nghề đã thực hiện một cuộc cách mạng về mẫu mã. Trước đây, sản phẩm chỉ chú trọng mùi thơm, thì nay thị trường yêu cầu cả về thẩm mỹ bao bì để biếu tặng và xuất khẩu.

Các hộ dân đã chủ động cải tiến bao bì, thiết kế hộp đựng sang trọng, biến bó hương dân dã thành quà tặng văn hóa. Sự thay đổi này giúp hương xạ thôn Cao không chỉ tiêu thụ mạnh trong nước vào các dịp lễ Tết mà còn vươn ra thị trường quốc tế.

Vai trò của Hội Làng nghề cũng được thể hiện rõ nét qua việc tổ chức họp định kỳ, phổ biến quy định và giám sát lẫn nhau để giữ vững uy tín thương hiệu chung. Sự đoàn kết và trách nhiệm cộng đồng là yếu tố then chốt để ngăn chặn tình trạng làm hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến danh tiếng làng nghề.

Bài học và giải pháp cho làng nghề TP.HCM

Nhìn từ thành công của hương xạ thôn Cao, TP.HCM có thể rút ra nhiều bài học quý giá cho các làng nghề của mình, đặc biệt là làng nhang Lê Minh Xuân, làng nhang Dĩ An hay các làng nghề thực phẩm, dược liệu.

Thứ nhất là bài học về định vị sản phẩm xanh. Hương thôn Cao thắng nhờ 36 vị thuốc Bắc an toàn. Các làng nghề TP.HCM cần chuyển dịch mạnh mẽ từ nguyên liệu hóa chất sang nguyên liệu thảo mộc, tự nhiên để đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh và bảo vệ sức khỏe. Đây là con đường duy nhất để nâng cao giá trị gia tăng.

Thứ hai là bài học về đầu tư cho thiết kế. TP.HCM có lợi thế là trung tâm thiết kế sáng tạo của cả nước. Chính sách hỗ trợ ngành nghề nông thôn của thành phố cần tập trung ngân sách để hỗ trợ các hộ dân, hợp tác xã "thay áo" cho sản phẩm. Một bao bì đẹp, kể được câu chuyện văn hóa sẽ giúp sản phẩm làng nghề TP.HCM thoát khỏi hình ảnh bình dân, giá rẻ.

Thứ ba là vai trò của nghệ nhân và hội nghề nghiệp. Ông Nguyễn Như Khanh là minh chứng cho vai trò dẫn dắt của những nghệ nhân tâm huyết. TP.HCM cần có chính sách phát hiện, tôn vinh và trao quyền nhiều hơn cho các nghệ nhân, hội quán làng nghề để họ trở thành hạt nhân quy tụ cộng đồng, giữ lửa nghề và truyền dạy cho thế hệ kế cận.

Sự thành công của hương xạ thôn Cao khẳng định rằng nghề truyền thống hoàn toàn có thể mang lại sự giàu có nếu biết kết hợp giữa tinh hoa cổ truyền và tư duy thị trường hiện đại.