Chương trình OCOP TP.HCM: Vượt xa mục tiêu số lượng nhưng 'khát' sản phẩm 5 sao

Chương trình OCOP TP.HCM giai đoạn 2021-2025 đã đạt thành tựu ấn tượng về số lượng, mở ra cơ hội phát triển cho các ngành nghề nông thôn, nhưng lại đối mặt rào cản lớn trong việc chinh phục hạng 5 sao cao nhất.

Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) của TP.HCM đã ghi nhận những kết quả vượt bậc về số lượng, thể hiện sự hưởng ứng mạnh mẽ của các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất, góp phần phát triển các ngành nghề nông thôn trong bối cảnh đô thị hóa. Tuy nhiên, một thách thức cấu trúc đang ngăn cản các sản phẩm của thành phố vươn tới đỉnh cao chất lượng quốc gia.Theo báo cáo từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, tính đến cuối tháng 4 năm 2025, thành phố đã có 366 sản phẩm OCOP được công nhận từ 141 chủ thể. Con số này cho thấy một sự tăng trưởng ngoạn mục, đặc biệt khi so sánh với kết quả cuối năm 2024, thời điểm thành phố đã công nhận 198 sản phẩm, gần gấp đôi mục tiêu 104 sản phẩm đề ra cho cả giai đoạn.

Dù thành công về mặt số lượng, một thực tế đáng chú ý là sự vắng mặt hoàn toàn của bất kỳ sản phẩm nào đạt hạng 5 sao, tiêu chuẩn chất lượng cao nhất của chương trình. Báo cáo 1483 đã chỉ ra nguyên nhân chính nằm ở các tiêu chí khắt khe của quốc gia, bao gồm yêu cầu về chứng nhận quản lý chất lượng quốc tế, điều kiện xuất khẩu, và đặc biệt là rào cản về vùng nguyên liệu tại chỗ. Đây được xem là một thách thức đối với TP.HCM, nơi quỹ đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp do tốc độ đô thị hóa nhanh chóng.

Điều này cho thấy một mâu thuẫn chính sách cốt lõi giữa bộ tiêu chí OCOP quốc gia, vốn được thiết kế cho các vùng nông thôn truyền thống, và thực tế của một nền nông nghiệp đô thị, công nghệ cao như TP.HCM. Thành phố có thế mạnh về chế biến sâu, ứng dụng khoa học công nghệ để tạo ra sản phẩm giá trị gia tăng cao, nhưng lại gặp bất lợi với các tiêu chí nhấn mạnh nguồn gốc nguyên liệu hay câu chuyện văn hóa bản địa truyền thống.

Thành công của chương trình đến từ một chiến lược tiếp cận kép thông minh và linh hoạt. Bên cạnh việc tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo hỗ trợ kỹ thuật, thành phố đã có bước đi đột phá khi tiên phong hợp tác với các nền tảng số, điển hình là TikTok Shop, để đào tạo kỹ năng bán hàng trực tuyến và quảng bá sản phẩm. Cách làm này đã tạo ra một hệ sinh thái tiếp thị hiện đại, giúp sản phẩm OCOP của thành phố tiếp cận người tiêu dùng nhanh chóng và hiệu quả.

Chương trình OCOP TP.HCM là minh chứng cho thấy sự năng động và khả năng thích ứng của các chủ thể sản xuất tại đô thị. Dù "giấc mơ" 5 sao vẫn còn ở phía trước, những thành công ban đầu đã mở ra hướng đi mới cho việc phát triển các sản phẩm đặc trưng, góp phần làm phong phú thêm bản đồ ẩm thực và quà tặng du lịch của thành phố.