Khu thương mại tự do là cơ chế đặc thù mới của TPHCM

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, khu thương mại tự do (FTZ) là cơ chế đặc thù mới nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh toàn cầu và phát huy vai trò đầu tàu kinh tế của TPHCM.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tóm tắt tờ trình về dự án Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15, chiều 24-11. Ảnh: QUANG PHÚC.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận trong khuôn khổ phiên họp thứ 51, diễn ra chiều 24-11.

Trình bày tờ trình của Chính phủ về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, khu thương mại tự do (FTZ) là cơ chế đặc thù mới nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh toàn cầu và phát huy vai trò đầu tàu kinh tế của TPHCM. Dự thảo nghị quyết đề xuất cho phép TPHCM thiết lập cơ chế quản lý tương tự mô hình “một cửa” hành chính cho ban quản lý các khu chế xuất và công nghiệp...

Cơ chế về phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD) cũng được thiết kế để giải quyết vấn đề quy hoạch và phát triển đô thị; khai thác hiệu quả quỹ đất để huy động vốn đầu tư cho hạ tầng. Theo đó, TPHCM được phép quyết định việc thu hồi đất (sau khi HĐND thành phố chấp thuận) và thực hiện các dự án đầu tư công độc lập để bồi thường, hỗ trợ đối với các dự án đầu tư theo mô hình thiết kế đô thị riêng. Điều này áp dụng cho khu vực vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường Vành đai 3.

Thành phố cũng được ưu tiên sử dụng 100% số thu từ quỹ đất tại các dự án địa phương nằm trong vùng phụ cận nút giao thông (theo mô hình TOD) để đầu tư ưu tiên vào những dự án giao thông công cộng... Nhiều ưu đãi thuế đặc biệt cũng được áp dụng. Theo đó, tỷ lệ chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) được trừ khi tính thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp lên đến 150%-200% chi phí được xác định. Mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi là 10%, áp dụng trong suốt thời gian thực hiện dự án…

Để đáp ứng nhu cầu phát triển các dự án có quy mô lớn (300ha đến 1.000ha đất trở lên), dự thảo đề xuất cho phép UBND TPHCM quyết định việc thu hồi đất để thực hiện dự án trong FTZ và dự án ưu tiên thu hút đầu tư chiến lược.

Dự thảo cũng bổ sung các tiêu chí về năng lực tài chính và kinh nghiệm của nhà đầu tư khi thực hiện dự án nhằm chọn lựa nhà đầu tư chiến lược có năng lực thực sự để thực hiện dự án lớn, đảm bảo dự án được triển khai nhanh chóng.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra về dự án Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15. Ảnh: QUANG PHÚC.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi bày tỏ quan điểm nhất trí sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị rà soát lại toàn bộ dự thảo, loại bỏ các chính sách đã được luật hóa, không còn tính ưu đãi vượt trội so với quy định hiện hành.

Đồng thời, cơ quan soạn thảo rà soát, đối chiếu các luật, nghị quyết đang được xem xét sửa đổi hoặc thông qua tại kỳ họp thứ 10 này... Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành bổ sung chính sách thu hồi đất để thực hiện dự án trong FTZ và lưu ý thống nhất quy định trong nghị quyết của Quốc hội về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành thủ tục đất đai. Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng nhất trí với mô hình “một cửa” được áp dụng trong FTZ.

Góp ý dự thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định tán thành bãi bỏ ngay những quy định liên quan đến chính quyền đô thị và một số nội dung không còn thích hợp. Đối với những vấn đề mới đã được áp dụng cho địa phương khác hoặc tương tự nhưng thuận lợi hơn nên cho phép TPHCM áp dụng. Dù các cơ chế nên “mở ra hết mức có thể để thí điểm” nhưng phải đảm bảo khả năng quản lý được rủi ro; tránh mất mát dự án, mất mát cán bộ. Mở hết cỡ nhưng phải có van, có khóa.

Chia sẻ quan điểm này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu Chính phủ phối hợp với cơ quan thẩm tra hoàn thiện dự thảo nghị quyết trên nguyên tắc đảm bảo các cơ chế, chính sách đặc thù phải thực sự cần thiết và có tính khả thi; khắc phục những mặt hạn chế, vướng mắc trong thi hành Nghị quyết số 98/2023/QH15, đảm bảo sau khi ban hành, nghị quyết sẽ thực hiện các mục tiêu đề ra theo chủ trương của Đảng.

Các chính sách phải phù hợp với Hiến pháp, không trái với các cam kết quốc tế, đảm bảo an ninh quốc phòng, ổn định trật tự xã hội và đời sống nhân dân. Chủ tịch Quốc hội cũng đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu quản lý rủi ro, không để xảy ra lợi ích nhóm, thất thoát và tiêu cực.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết và thống nhất trình Quốc hội thảo luận, thông qua tại kỳ họp thứ 10 đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 và Nghị quyết số 136/2024/QH15 (với những cơ chế, chính sách đặc thù tương tự cho TP Đà Nẵng) theo quy trình tại một kỳ họp.

Đại diện lãnh đạo TPHCM và Đà Nẵng, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong suốt quá trình hoàn thiện dự thảo trình Quốc hội thông qua cũng như triển khai thực hiện nghị quyết tại địa phương để đạt được các mục tiêu mong muốn.