Kết luận thanh tra: Lãnh đạo, nhân viên TPBank chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng

Thực hiện Quyết định số 324 ngày 17/5/2024 của Chánh Thanh tra, giám sát ngân hàng về thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp. Ngày 23/5/2025, Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ký ban hành Kết luận thanh tra số 20 về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong – TPBank (mã chứng khoán TPB).

Cơ quan thanh tra NHNN đề cập, TPBank cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng theo Giấy phép của NHNN; thực hiện chế độ thông tin, báo cáo số liệu mua, bán vàng miếng, báo cáo trạng thái vàng miếng cơ bản đầy đủ theo quy định; thực hiện niêm yết giá mua, bán vàng; thực hiện các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền (PCRT) cơ bản đầy đủ, nghiêm túc; thực hiện mở sổ sách kế toán và kê khai thuế theo quy định pháp luật thuế, kế toán,...

Ngoài các phát hiện vi phạm về kinh doanh mua, bán vàng trang sức, hóa đơn, chứng từ, thuế,... trong hoạt động kinh doanh vàng tại TPBank, đã báo cáo, trình Thống đốc NHNN phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý; TPBank còn có những thiếu sót, vi phạm, tập trung vào các nội dung như sau:

Việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng: TPBank vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; về nhận vàng miếng SJC của khách hàng gửi TPBank giữ hộ nhưng không thực hiện thủ tục niêm phong, không ghi số series vàng nhận giữ hộ của khách hàng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về doanh nghiệp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Việc lập hồ sơ giữ hộ vàng tại TPBank thực hiện chưa nhất quán với quy định, quy trình nội bộ giữ hộ vàng của TPBank ban hành; có một số ít trường hợp tính, thu phí thừa, thiếu; còn có trường hợp chứng từ kế toán ghi chưa đúng thông tin mệnh giá, số lượng, quy chỉ, ngày tháng.

Việc chấp hành quy định của pháp luật về hoạt động phòng chống rửa tiền: có 01 trường hợp TPBank thực hiện chưa đúng quy định pháp luật về phòng chống rửa tiền do báo cáo không đầy đủ các giao dịch đáng ngờ liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố.

Việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế: TPBank vi phạm về lập hoá đơn bán vàng ghi không đầy đủ các nội dung bắt buộc trên hóa đơn theo quy định. Trong thời kỳ thanh tra, một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng với TPBank, tần suất mua, bán diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng với doanh số mua, bán hàng ngàn tỷ đồng trong một năm với mua, bán là kinh doanh.

Cơ quan Thanh tra chỉ ra, người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên TPBank chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế. Việc hiểu, giải thích, áp dụng quy định về hoạt động kinh doanh vàng khác tại Nghị định số 24/2012/NĐ-CP còn chưa nhất quán, cần có quy định, hướng dẫn rõ ràng, cụ thể hơn, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, minh bạch cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh và cơ quan nhà nước quản lý.

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại TPBank phát hiện có vi phạm pháp luật, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Căn cứ chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu - Bộ Công an đã có ý kiến trả lời Văn bản của NHNN, theo đó, giao Cơ quan Thuế (Tổng cục Thuế nay là Cục Thuế) chủ trì kiểm tra, đánh giá và xử lý theo quy định của pháp luật.

Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với TPBank liên quan đến một số vi phạm quy định về hoạt động phòng, chống rửa tiền; về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng và trạng thái vàng hàng ngày và không thực hiện thủ tục niêm phong, không ghi số series vàng nhận giữ hộ của khách hàng với tổng số tiền phạt là 380 triệu đồng. Theo báo cáo, TPBank đã chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.