Những cơ quan trụ cột giúp Chính phủ Singapore biến di sản văn hóa thành đòn bẩy du lịch

Giữa dòng chảy đô thị hóa mạnh mẽ, Singapore vẫn giữ được bản sắc văn hóa sống động, ẩn hiện trong từng hơi thở sản phẩm truyền thông đến công trình kiến trúc.

Theo số liệu thống kê của Ngân hàng Thế giới vào năm 2024, Singapore hiện là quốc gia có mật độ đô thị hóa cao, đạt mức 100%. Tuy nhiên, sự phát triển vượt trội không làm mai một sự đa dạng bản sắc, vốn là một đặc tính du lịch nổi bật của Singapore.

Thành tựu này đến từ chiến lược song hành việc bảo tồn di sản văn hóa và đổi mới phát triển, cùng sự thực thi quyết liệt, sáng tạo của nhiều cơ quan trong nội các chính phủ Singapore.

Hội đồng Di sản Quốc gia: Giữ gìn văn hóa “sống”

Là cơ quan pháp định trực thuộc Bộ Văn hóa, Cộng đồng và Thanh niên, Hội đồng Di sản Quốc gia (NHB) đóng vai trò trung tâm trong việc bảo tồn, quảng bá và giáo dục về di sản văn hóa của Singapore. Thông qua nhiều sáng kiến, NHB đã biến di sản thành một yếu tố cốt lõi trong trải nghiệm du lịch, định hình nhận thức và sự hiểu biết của cả người dân lẫn du khách về bản sắc đa văn hóa của Singapore

Điển hình là công tác quy hoạch 18.000 quầy hàng rong từ những năm 1970, thành các trung tâm ẩm thực đường phố. Ngày nay, nơi đây được du khách biết đến với tên gọi Hawker Centre, với người địa phương, địa điểm này như “nhà ăn chung cộng đồng”. NHB cũng phối hợp với Cơ quan Môi trường Quốc gia (NEA) nhằm đảm bảo tốt nhất chất lượng vệ sinh và trật tự, góp phần đưa văn hóa hawker được UNESCO công nhận vào năm 2020, khẳng định giá trị toàn cầu của nó. Để đảm bảo sự tiếp nối, NHB đại diện chính phủ triển khai các chính sách như Chương trình Phát triển Người bán hàng rong và Chương trình Kế thừa Người bán hàng rong. Những nỗ lực bền bỉ biến văn hóa này không chỉ là một món ăn, mà là một "sản phẩm du lịch" được chăm chút tỉ mỉ từ khâu sản xuất đến tiếp thị.

Khu Hawker Center Lau Pa Sat

Bên cạnh đó, NHB quản lý một hệ thống bảo tàng và trung tâm di sản, như Bảo tàng Văn minh Châu Á (ACM) hay các Trung tâm Di sản Dân tộc (Malay Heritage Centre, Indian Heritage Centre), nhằm lưu giữ và giới thiệu bản sắc đa văn hóa của quốc đảo. Các cơ sở này không chỉ là nơi lưu giữ hiện vật, mà còn là các trung tâm thúc đẩy tinh thần văn hóa bản địa đầy tích cực. Đồng thời, nhiều triển lãm và chương trình được tổ chức thường xuyên để giáo dục công chúng, mang lại cho du khách sự hiểu biết liên văn hóa.

Trung tâm di sản Ấn Độ do NHB quản lý

Mặt khác, NHB còn phối hợp với Hội đồng Nghệ thuật Quốc gia (NAC) triển khai các chương trình như Kế hoạch Di sản Singapore (Our SG Heritage Plan) và Kế hoạch Nghệ thuật Singapore (Our SG Arts Plan) với mục tiêu trao quyền cho người dân để họ chủ động tham gia vào việc định hình bản sắc văn hóa của quốc gia. Tổng cộng 72.000 ý tưởng và đề xuất đã được nhận từ cộng đồng. Các dự án được chọn sẽ nhận được khoản tài trợ nhỏ để hiện thực hoá. Bên cạnh đó, hàng loạt sản phẩm du lịch ra đời, trong nỗ lực cải thiện trải nghiệm khám phá văn hoá di sản đã được NHB triển khai thành công, góp vào bức tranh rực rỡ của du lịch Singapore.

Hertage trail - Cung đường di sản là một trong các sản phẩm du lịch của NHB

Cơ quan Tái phát triển Đô thị: Quy hoạch lồng ghép di sản

Cơ quan Tái phát triển Đô thị (URA) là cơ quan quy hoạch đất đai quốc gia của Singapore, trực thuộc Bộ Phát triển Quốc gia. URA chịu trách nhiệm cho việc quy hoạch dài hạn và phát triển có trật tự của đất đai, hình thành diện mạo vật lý của đảo quốc sư tử như một thành phố đáng sống, hài hòa các giá trị lịch sử và kiến trúc lâu đời.

Từ giữa thập niên 1980 đến nay, URA đã thực hiện nhiều kế hoạch bảo tồn toàn diện, tập trung vào việc khôi phục các công trình kiến trúc cổ, song song với việc phát triển các khu vực hiện đại. Đơn vị chú trọng cải tạo nhà phố thương mại (shophouse) để tạo điểm nhấn nghệ thuật, và góp phần thúc đẩy trải nghiệm mua sắm độc đáo. Những khu vực như Little India và Chinatown, Kampong Glam được bảo tồn như những “khu du lịch dân tộc” để quảng bá thương hiệu đa văn hóa của Singapore. Sáng kiến của URA đã tạo nên nhiều công trình đậm giá trị bản sắc và nghệ thuật, đóng góp vào phát triển kinh tế, vừa giữ gìn giá trị bản địa, tạo ra một thành phố đa sắc màu, thu hút du khách quốc tế.

URA xây dựng các trung tâm bảo tồn văn hoá giàu tính nghệ thuật ở những điểm du lịch trọng yếu

Chương trình tham quan miễn phí Những con đường di sản ở khu Chinatown, một dự án hợp tác giữa URA và tổ chức FOM (Friends of Museum)

Trong Kế hoạch Tổng thể mới nhất năm 2025, URA tiếp tục tích hợp bảo tồn di sản vào quy hoạch đô thị. URA đã tạo ra các "hành lang bản sắc" (identity corridors), ví dụ như "Historic East corridor" kết nối các khu dân cư giàu văn hóa như Geylang Serai, Joo Chiat và Katong. Dù là đơn vị quy hoạch đô thị, nhiều sản phẩm du lịch cũng đã được xây dựng thành công, thông qua sự hợp tác của URA và các tổ chức trong địa phương. Qua nhiều thập kỷ bám sát định hướng kiến thiết đô thị gắn cùng văn hoá, URA "hoạ" nên dáng hình di sản giàu tính thẩm mỹ dọc khắp Singapore, kiến tạo nên các tuyến đường du lịch 1-0-2, mang đến cho du khách trải nghiệm chân thực và toàn diện về văn hóa Singapore.

Cục Du lịch Singapore: Sáng tạo trải nghiệm và quảng bá văn hóa

Cục Du lịch Singapore (STB) là cơ quan phát triển du lịch, trực thuộc Bộ Thương mại và Công nghiệp. STB chịu trách nhiệm tiếp thị Singapore như một điểm đến du lịch toàn cầu, toàn diện, góp phần thúc đẩy sự phát triển ngành du lịch. STB đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật thông qua các chiến lược sáng tạo và hợp tác chiến lược.

Trong vai trò "người kể chuyện" chính của ngành du lịch Singapore, STB tạo ra các chiến dịch quảng bá sáng tạo, tập trung vào việc giới thiệu những trải nghiệm độc đáo và chân thực của Singapore, trong đó văn hóa đóng vai trò chủ đạo. Một chiến dịch điển hình phải kể đến là Made in Singapore". Thay vì chỉ giới thiệu các địa danh nổi tiếng, chiến dịch này đã đi sâu vào những "viên ngọc ẩn giấu" phản ánh di sản đa văn hóa của Singapore. STB đã đưa du khách đến các khu dân tộc như Little India, Chinatown hay Kampong Glam để trải nghiệm ẩm thực đường phố, mua sắm và hòa mình vào đời sống địa phương thông qua các sản phẩm truyền thông sáng tạo.

“Made in Singapore”, một chiến dịch quảng bá du lịch thành công toàn cầu của Singapore, biến khu vực bình dân thành điểm đến đáng khao khát, chỉ có tại đảo quốc Sư tử

Bên cạnh đó, họ tận dụng tốt mối liên kết với các đơn vị nhà nước và đẩy mạnh hợp tác chiến lược với các đối tác tư nhân. Đơn cử, việc phối hợp với Hãng hàng không Singapore (SIA) để trình chiếu video an toàn trên máy bay có lồng ghép các địa danh và nét văn hóa địa phương một cách tinh tế. Đây là một cách tiếp cận đột phá, biến một quy trình bắt buộc thành một trải nghiệm văn hóa độc đáo, giúp du khách cảm nhận "tính cách độc đáo của Singapore" ngay từ khi chuyến bay bắt đầu.

STB, trên cơ sở hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước, luôn năng động phát triển các sản phẩm và dịch vụ du lịch mới, từ các điểm tham quan mang tính biểu tượng đến các trải nghiệm ngách. Cùng một chiến lược rõ ràng, STB thành công biến Singapore thành một trung tâm MICE hàng đầu thế giới bằng cách tổ chức các sự kiện tầm cỡ quốc tế như Lễ hội Ẩm thực Singapore, Giải đua xe Công thức 1 và các hội nghị lớn như ITB Asia, Triển lãm hàng không lớn nhất Châu Á, Singapore Airshow, đăng cai nhiều hội nghị lớn như Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF)

Singapore Food Festival, lễ hội ẩm thực hoành tráng do STB tổ chức

Với một tầm nhìn chiến lược, chính phủ quốc gia này đã xây dựng một mô hình hợp tác đa ngành, nơi các cơ quan cùng phối hợp nhịp nhàng để không chỉ bảo tồn hiệu quả các giá trị văn hóa, mà còn biến chúng thành động lực chính cho ngành du lịch. Kết quả là một thành phố không ngừng đổi mới nhưng vẫn lưu giữ trọn vẹn những nét văn hóa đặc trưng. Đây là một mô hình rất đáng tham khảo, cho thấy sự đồng bộ của cả bộ máy nhà nước hướng tới mục tiêu chung: nâng tầm vị thế của Singapore trên bản đồ du lịch thế giới.