Bay trễ được đền tiền: EU duyệt luật mới, mức bồi thường lên tới 15 triệu đồng

Quy định mới của EU sẽ giúp hành khách nhận bồi thường cao hơn và minh bạch hơn khi chuyến bay bị trễ từ 4-6 giờ, lên đến 300 - 500 Euro (khoảng 8,9 - 15 triệu VNĐ), cùng nhiều quyền lợi khác như chuyển tuyến hay hỗ trợ khi mắc kẹt trên máy bay.

Liên minh châu Âu (EU) vừa đạt được thỏa thuận cải tổ luật bảo vệ quyền lợi hành khách hàng không sau hơn một thập kỷ bế tắc. Theo quy định mới, thời gian trễ chuyến tối thiểu để hành khách được nhận bồi thường tài chính sẽ được nâng lên, nhằm phản ánh thực tế vận hành của ngành hàng không và giảm áp lực chi phí cho các hãng bay.

Mức bồi thường thay đổi thế nào?

Với các chuyến bay ngắn và trung bình (dưới 3.500 km, bao gồm toàn bộ các tuyến nội khối EU), hành khách chỉ được đền bù nếu chuyến bay bị trễ từ 4 giờ trở lên, với mức bồi thường là 300 euro.

Với các chuyến bay đường dài (trên 3.500 km), ngưỡng đền bù nâng lên 6 giờ, với mức chi trả là 500 euro. So với quy định hiện hành – cho phép bồi thường với các chuyến bay trễ từ 3 giờ – đây là một thay đổi lớn. Giới chức EU cho rằng mức mới phản ánh đúng hơn những khó khăn thực tế trong vận hành, đồng thời vẫn đảm bảo quyền lợi cơ bản cho hành khách.

Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ba Lan Dariusz Klimczak gọi thỏa thuận này là “một cột mốc lịch sử”, cho biết quy định mới mang lại hơn 30 quyền lợi mới cho hành khách, từ lúc đặt vé cho đến khi hạ cánh.

Mở rộng quyền lợi cho hành khách

Quy định sửa đổi cũng mở rộng quyền lợi trong các tình huống bị hoãn, hủy chuyến và cung cấp thông tin minh bạch hơn.

Yêu cầu chuyển tuyến (rerouting): Hãng bay phải bố trí chuyến bay thay thế sớm nhất có thể, kể cả trên hãng khác hoặc phương tiện vận chuyển thay thế. Nếu sau 3 giờ không thực hiện được, hành khách có quyền tự mua vé khác và yêu cầu hoàn tiền lên tới 400% giá vé ban đầu.

Hỗ trợ tối thiểu rõ ràng hơn: Nếu hành khách bị kẹt trên máy bay hơn 3 giờ (tarmac delay), hãng bay bắt buộc phải cho khách xuống, cung cấp đồ ăn, chỗ ở và phương tiện liên lạc khi cần.

Thông tin minh bạch hơn: Hành khách phải được thông báo rõ ràng từ lúc đặt vé cho đến khi có sự cố. Khiếu nại phải được nộp trong vòng 6 tháng, và hãng bay phải phản hồi hoặc chi trả trong vòng 14 ngày.

Trường hợp bị hủy chuyến: Hành khách được thông báo muộn hơn 14 ngày trước giờ bay vẫn được nhận đền bù. Các hãng phải cung cấp sẵn biểu mẫu khiếu nại.

Ngoài ra, quy định mới xử lý điểm gây tranh cãi lâu nay: chính sách “không đi chặng đi – mất luôn chặng về” (no-show). Giờ đây, hành khách sẽ vẫn được đền bù nếu bị từ chối lên máy bay ở chặng về chỉ vì đã bỏ lỡ chặng đi.

Ngành hàng không phản ứng gay gắt

Dù Hội đồng EU đã thông qua, các hiệp hội hàng không lớn như Airlines for Europe (A4E) và Hiệp hội Hàng không Khu vực châu Âu (ERA) đều phản đối mạnh mẽ.

A4E cho rằng việc chỉ nâng ngưỡng trễ chuyến lên 4 giờ (thay vì 5 giờ như đề xuất ban đầu) vẫn gây áp lực lớn cho các hãng bay, nhất là các chuyến ngắn. Họ cho rằng ngưỡng 5 giờ sẽ giúp giảm đáng kể số trường hợp phải đền bù, đồng thời tăng tính linh hoạt trong lịch trình.

ERA đặc biệt lo ngại các tuyến bay thuộc diện phục vụ cộng đồng (PSO) – vốn nối các vùng sâu xa – không được miễn trừ. Họ cảnh báo quy định mới có thể khiến nhiều tuyến bay không còn khả thi về tài chính.

Cả hai hiệp hội đều kêu gọi Nghị viện châu Âu cân nhắc lại và chọn phương án hài hòa hơn – vẫn bảo vệ hành khách nhưng không làm khó các hãng bay nhỏ.

Chờ Nghị viện thông qua

Dự thảo vừa được Hội đồng EU thông qua giờ sẽ chuyển sang vòng đọc thứ hai tại Nghị viện châu Âu. Các nghị sĩ có quyền giữ nguyên, chỉnh sửa hoặc bác bỏ. Cho đến khi quy định mới có hiệu lực, luật hiện hành EU261/2004 vẫn áp dụng, với ngưỡng trễ chuyến từ 3 giờ trở lên và mức bồi thường như cũ.

Ra đời từ năm 2005, EU261/2004 được xem là bộ luật bảo vệ hành khách hàng không mạnh nhất thế giới. Tuy nhiên, nhiều lần sửa đổi trước đó đã bị trì hoãn do bất đồng về trách nhiệm của hãng bay. Lần này, EU kỳ vọng sẽ hiện đại hóa luật để phù hợp với thực tế ngành hàng không hiện nay.

Nhưng bài toán cân bằng giữa việc bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo khả năng hoạt động của các hãng bay vẫn chưa có lời giải trọn vẹn.