Sân đáp trực thăng Bệnh viện 175 - Chạm đến giấc mơ cứu hộ giữa thời bình

Cánh quạt xé toang không khí, chiếc trực thăng nhấc mình lên khỏi sân đỗ. Bên dưới, dòng xe đông đúc vẫn hối hả ngược xuôi không ngừng nghỉ. Nhưng trên bầu trời, một cuộc chiến giành giật sự sống đang bắt đầu.

Những chuyến bay cứu hộ giữa thời bình

Tháng 10/1999, sau khi tham dự khóa học về thảm họa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tôi đã viết bài báo với tựa đề "Khi nào có trực thăng cứu hộ?". Trong bài viết đó, tôi đã liên hệ sự phát triển của dịch vụ taxi giữa hai giai đoạn 1975-1976 và 1999-2000 để nhấn mạnh rằng trực thăng cứu hộ cũng là một nhu cầu thực tiễn và cấp bách tương tự.

Chính công việc trong ngành hồi sức cấp cứu, cùng những chuyến công tác y tế tại các vùng biển đảo, đã gieo trong tôi ước mơ và khát khao về những chuyến bay cứu hộ. Nhưng đó là một "sứ mệnh" gian nan, khi ngày cao điểm trên bầu trời thành phố có đến trên dưới 1.000 chuyến bay, và việc quản lý không lưu vô cùng phức tạp. Tôi tin rằng, cấp cứu bằng trực thăng là lời giải quan trọng khi hạ tầng đường bộ và đường thủy đang ngày càng ách tắc.

Thiếu tướng, Phó giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Hồng Sơn đứng bên cạnh Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được.

Thực tiễn y tế biển đảo chính là nơi cho thấy nhu cầu này rõ rệt nhất. Trước đây, việc cấp cứu gần như phụ thuộc hoàn toàn vào tàu cá của ngư dân hay tàu hải quân, khiến chúng ta luôn bị động trước yếu tố thời gian và thời tiết - những thứ có ý nghĩa quyết định đến sinh mạng người bệnh.

Từ những hoạt động thực tiễn, chúng tôi đã tiến hành đề tài nghiên cứu khoa học về cấp cứu ngoại viện và vận chuyển cấp cứu đường hàng không. Đề tài này đi sâu làm rõ hàng loạt yếu tố ảnh hưởng, từ khách quan (thời tiết, phương tiện) đến chủ quan (con người), và trả lời những câu hỏi then chốt: Tổ bay cần bao nhiêu thời gian để cất cánh sau khi nhận lệnh? Bệnh nhân sẽ được đưa về bệnh viện trong bao lâu? Năng lực chuyên môn và trang thiết bị của tổ cấp cứu cần đạt tiêu chuẩn nào? Mô hình tổ chức biên chế, huấn luyện ra sao? Và cuối cùng, làm thế nào để hệ thống chỉ huy, điều hành được thông suốt và hiệu quả? Trả lời được những câu hỏi đó chính là chìa khóa để "cướp được giờ vàng".

Rất may mắn, sự phản ứng nhanh từ cấp Bộ đến Trung ương đã dẫn đến quyết định ra đời của hệ thống vận chuyển cấp cứu đường hàng không, đặc biệt là các loại trực thăng và thủy phi cơ có khả năng bay cả ngày lẫn đêm. Giờ đây, kết hợp với các trung tâm y tế hiện đại như ở quần đảo Trường Sa và hệ thống tư vấn từ xa Telemedicine, đội ngũ y tế có khả năng cơ động cao, "cướp" lại được "giờ vàng" quý giá để cứu sống vô số bệnh nhân trong các ca bệnh hiểm nghèo.

Năng lực này không chỉ làm thay đổi căn bản chất lượng chăm sóc sức khỏe cho bộ đội và nhân dân trên biển đảo, mà còn trở thành một thế mạnh được quốc tế công nhận. Minh chứng rõ nhất là trong suốt 8 năm qua, cấp cứu hàng không luôn là một phần quan trọng giúp bệnh viện dã chiến của Việt Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc tại Nam Sudan.

Cấp cứu đường hàng không là một phần quan trọng giúp bệnh viện dã chiến của Việt Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc tại Nam Sudan.

Đằng sau những chuyến bay cấp cứu là ý chí và mệnh lệnh từ trái tim những người lính. Đó là những ê-kíp sẵn sàng bay vào biển đêm trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, đối mặt với hiểm nguy rình rập. Đã có những chuyến bay xuyên qua giông bão, nơi tính mạng của cả đội bay được đặt cược để giành lại sự sống cho một ngư dân.

Giấc mơ bay phục vụ dân sinh

Để mọi thứ vận hành hoàn hảo rất cần một "tổng hành dinh" đủ năng lực. Cho đến nay, Bệnh viện Quân y 175 là đơn vị duy nhất tại Việt Nam hội tụ đầy đủ mọi điều kiện để trở thành một trung tâm cấp cứu đường hàng không toàn diện.

Trước hết, đó là tầm nhìn chiến lược được Thủ tướng chỉ đạo từ giai đoạn 2015-2019, xác định Viện Chấn thương chỉnh hình của Bệnh viện Quân y 175 phải trở thành trung tâm cấp cứu đa năng (đường bộ, đường hàng không, đường thủy) lưỡng dụng, phục vụ cả an ninh quốc phòng và dân sinh.

Tiếp đó, bệnh viện sở hữu cơ sở hạ tầng đạt chuẩn quốc tế với sân đỗ, hành lang bay và phễu bay chuyên dụng, cùng một tổ cấp cứu đường hàng không được đào tạo bài bản.

Sân đỗ trực thăng cấp cứu tại Bệnh viện Quân y 175.

Quan trọng hơn cả, năng lực chuyên môn của Bệnh viện Quân y 175 đã được khẳng định qua hàng loạt chứng nhận uy tín: là trung tâm cấp cứu theo tiêu chuẩn của Hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), là bệnh viện đầu tiên được công nhận trung tâm huấn luyện cấp cứu chấn thương quốc tế (ITLS), và là đối tác huấn luyện của quân đội Hoàng gia Úc.

Bệnh viện Quân y 175 hiện đang tích cực phối hợp với ngành y tế TP.HCM và Trung tâm cấp cứu 115 trong đề tài xây dựng hệ thống cấp cứu ngoại viện. Song song đó, Bộ Tổng tham mưu và các cơ quan của Bộ Quốc phòng cũng đang khẩn trương hoàn thiện các giải pháp về pháp lý, kỹ thuật và quy trình. Mục tiêu là nhanh chóng đưa hệ thống cấp cứu hàng không vào phục vụ dân sinh, tận dụng hiệu quả các điều kiện và tiện ích quân đội sẵn có cho những nhu cầu thiết yếu của xã hội.

Chắc chắn rằng, khi đi vào hoạt động, mô hình này sẽ tạo ra một bước tiến vượt bậc, không chỉ cho TP.HCM mà còn cho cả khu vực phía Nam, góp phần nâng cao an sinh xã hội và hoàn thành sứ mệnh chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Thành phố từ trên cao

"Lần đầu tiên tổ cấp cứu đường không chúng con bay biển vào ban đêm. Thực sự là bộn bề cảm xúc, hồi hộp, lo lắng, có đôi chút sợ hãi lúc đầu rồi sau đó là hãnh diện, tự hào. 14 tiếng bay đón bệnh nhân 3 đảo, trải nghiệm cảm giác bay biển xuyên đêm, xuyên lốc, hình ảnh những tia chớp, sấm sét trên đại dương và những "ổ gà" trên đường bay thật ấn tượng. Lần đầu tiên được đón bình minh từ trên cao, giữa bao la, mênh mông, hùng vỹ của đại dương, cảm giác lâng lâng khó tả. Tổ quốc ta đẹp quá… ".

"Cứ mỗi lần trực thăng cứu hộ hạ cánh rồi cất cánh (đêm, ngày) trên nóc tòa nhà Bệnh viện Quân y 175, người dân hứng thú ngước nhìn theo dõi, những khuôn mặt, ánh mắt của mỗi người dân thành phố đầy rạng rỡ và tự hào. Bởi họ đoán được rằng những chuyến bay cứu hộ này có thể về từ miền Tây, Tây Nguyên hoặc đảo Trường Sa. Tự hào về Thành phố, tự hào về y tế, tự hào về quân đội. Và niềm tự hào đó đã trở thành lòng tin với Đảng, với quân đội, với Tổ quốc của mỗi người dân…".

"Bác Sơn ơi! Thật xúc động, tự hào và hạnh phúc khi lần đầu tiên trong đời được đi trực thăng, được ngắm nhìn Sài Gòn - TP.HCM, thành phố thân yêu của chúng ta, đặc biệt trong không khí của những ngày tháng Tư lịch sử này…".

Cứ mỗi lần đọc lại những dòng tin nhắn ấy là trong tôi lại trào dâng niềm cảm xúc. Đã 35 năm trôi qua, những ước mơ ban đầu giờ đã trở thành hiện thực.

Qua ô cửa sổ trực thăng, những tòa nhà chọc trời vươn lên kiêu hãnh, minh chứng cho một sự phát triển vật chất đáng kinh ngạc. Một thành phố hiện đại, hào nhoáng, không ngừng vươn xa. Những chuyến bay cấp cứu của chúng tôi cũng chính là một phần của sự phát triển đó, bởi giá trị của một thành phố không chỉ được đo bằng chiều cao của những tòa nhà, mà còn bằng chiều sâu của sự quan tâm.

Trực thăng cứu hộ cất cánh làm nhiệm vụ trong đêm.

Chiếc trực thăng cấp cứu, lướt trên nền trời một đô thị sầm uất, chính là minh chứng hùng hồn, rằng bên cạnh việc xây dựng một "thân thể" vật chất hùng mạnh, thành phố này cũng đang vun đắp một "trái tim" nhân ái, một hệ thống an sinh vươn xa hơn, nhanh hơn để bảo vệ người dân của mình. Và đó, đối với tôi, mới chính là định nghĩa đầy đủ nhất về một "thành phố đáng sống".

Chung cư cũ Sài Gòn: Tần số âm trầm phát ra giữa phố thị

Không cần phải trèo lên Landmark 81 tầng xa hoa hay những tòa cao ốc vách kính hào nhoáng, đôi khi, chỉ cần đứng trên sân...