Chuyển đổi xanh: Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Dù hành trình xanh hóa còn nhiều thách thức, nhưng với định hướng đúng đắn, sự hỗ trợ từ nhà nước và sự thích nghi kịp thời của doanh nghiệp, mục tiêu Net Zero không còn là khái niệm xa vời mà đang từng bước trở thành hiện thực rõ nét trong chiến lược phát triển kinh tế của quốc gia.

Sáng ngày 31/7/2025, Diễn đàn chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế đã chính thức diễn ra tại TP.HCM, quy tụ sự tham gia của đông đảo cơ quan quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp.

Diễn đàn chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025 tại TP.HCM không chỉ là không gian kết nối giữa các nhà quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp, mà còn là nơi thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp hướng tới phát triển bền vững.

Trong khuôn khổ Diễn đàn, buổi tọa đàm với chủ đề “Hành trình xanh hóa của doanh nghiệp Việt Nam hướng tới mục tiêu Net Zero” đã trở thành điểm nhấn nổi bật, mang lại nhiều góc nhìn thực tiễn và giải pháp thiết thực nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong khu vực kinh tế tư nhân.

Tọa đàm với chủ đề “Hành trình xanh hóa của doanh nghiệp Việt Nam hướng tới mục tiêu Net Zero”.

Phát biểu tại sự kiện, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhìn nhận quá trình chuyển đổi xanh không chỉ là một xu thế tất yếu, mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là hàng loạt thách thức, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa, nhỏ và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

"Các rào cản lớn như thiếu vốn đầu tư vào công nghệ mới, hạn chế về thông tin liên quan đến tiêu chuẩn môi trường quốc tế, và khó khăn trong việc tiếp cận chính sách hỗ trợ đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó trong việc hiện thực hóa chiến lược xanh hóa", ông Đạt nhấn mạnh.

Từ thực tế này, ông Đạt cho rằng Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, ban hành chính sách cụ thể để gỡ bỏ các điểm nghẽn, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận nguồn tài chính, công nghệ và nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp.

"Yếu tố quan trọng để chuyển đổi xanh thành công nằm ở việc xanh hóa tư duy và hành động trong toàn bộ hệ sinh thái doanh nghiệp".

"Điều này đòi hỏi phải có những chiến dịch truyền thông mạnh mẽ, hiệu quả, nhằm nâng cao nhận thức không chỉ trong cộng đồng mà đặc biệt là trong nội tại doanh nghiệp về vai trò sống còn của phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng chiến lược dài hạn có tính đến các quy định nghiêm ngặt của thị trường quốc tế về môi trường, đồng thời đầu tư vào công nghệ hiện đại, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, hạn chế phát thải và tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm", ông Đạt nêu rõ.

“Những sản phẩm có giá trị sử dụng dài hơn, ít gây hại cho môi trường và chi phí hợp lý sẽ là lựa chọn phù hợp trong bối cảnh chi tiêu của người tiêu dùng còn hạn chế”.

Dưới góc độ doanh nghiệp tư vấn, bà Phạm Minh Hương, Giám đốc dịch vụ phát triển bền vững của Deloitte Việt Nam cho rằng, những năm gần đây, mức độ quan tâm đến phát triển bền vững trong doanh nghiệp đã gia tăng rõ rệt, thể hiện qua việc tham gia các hội thảo, chương trình đào tạo và tìm hiểu thông tin.

Theo bà Hương, khảo sát của Deloitte cho thấy 50% người tiêu dùng bày tỏ sự quan tâm đến rác thải, kinh tế tuần hoàn và các sản phẩm thân thiện với môi trường, nhưng chỉ dưới 30% sẵn sàng chi trả thêm cho những sản phẩm này. Tuy vậy, hành vi tiêu dùng cũng đang có sự dịch chuyển tích cực theo hướng bền vững hơn.

Do đó, thay vì chi nhiều tiền cho các sản phẩm xanh đắt đỏ, phần lớn người tiêu dùng chọn thực hiện những hành động thiết thực nhưng ít tốn kém như giảm thiểu rác thải sinh hoạt hoặc hạn chế sử dụng nhựa một lần. Cụ thể, có tới 68% đồng ý giảm sử dụng nhựa dùng một lần và 75% chấp nhận sử dụng các sản phẩm tái chế từ đồ cũ.

“Nhiều doanh nghiệp vẫn đang thiếu hành động thực chất, chưa có hệ thống dữ liệu đo lường phát thải đầy đủ và đôi khi còn nhầm lẫn giữa truyền thông tiếp thị và chiến lược phát triển thực sự”.

Ở một góc nhìn khác, ông Nguyễn Huy, Tổng Giám đốc ngành đảm bảo kinh doanh và dịch vụ thực phẩm của Intertek khu vực Việt Nam và Campuchia, nhận định rằng mục tiêu Net Zero không phải là “chiếc áo quá rộng” đối với doanh nghiệp Việt, mà vấn đề chính nằm ở cách tiếp cận và phương pháp thực hiện.

Vì vậy, muốn tiến tới Net Zero, doanh nghiệp phải bắt đầu từ những bước cơ bản như thiết lập hệ thống kiểm kê phát thải, đào tạo nhân sự và xác lập lộ trình hành động cụ thể, không nên kỳ vọng vào những thay đổi đột ngột mà thiếu sự chuẩn bị nền tảng.

Thông tin đáng chú ý tại diễn đàn là lễ công bố và trao gói hỗ trợ “Chuyển đổi xanh trong doanh nghiệp 2025” với tổng trị giá hơn 1 tỷ đồng cho 9 doanh nghiệp vừa và nhỏ tiêu biểu.

Mục tiêu của gói hỗ trợ là giúp doanh nghiệp từng bước hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu, đồng thời hướng đến một nền kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải và thân thiện với môi trường.

Các doanh nghiệp được lựa chọn bao gồm: Công ty TNHH quốc tế Dika Happy, Công ty CP Mật mía Miền Xanh, Công ty CP Lúa Vàng Việt, Công ty TNHH SX-TM-DV Hương Đất, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Mỹ Long, Công ty TNHH XNK An Hòa, Công ty TNHH SX-TM nông sản Kim Long, Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm và Công ty TNHH SX-TM Thảo dược Epis.

Gói hỗ trợ bao gồm nhiều nội dung thiết thực như đào tạo nhận thức cho doanh nghiệp, khảo sát thực tế tại nhà xưởng, tư vấn xây dựng tiêu chuẩn chất lượng theo hệ thống quốc tế như HACCP và ISO, hỗ trợ báo cáo kiểm kê khí nhà kính và chi phí chứng nhận trong năm đầu tiên.

Đây là bước đi cụ thể nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ – lực lượng vốn chiếm phần lớn trong nền kinh tế Việt Nam nhưng thường gặp hạn chế về nguồn lực.