HLV Amorim ôm mộng lớn với sơ đồ 3-4-3, liệu có bị vùi dập ở Ngoại hạng Anh?

HLV Ruben Amorim ấp ủ tham vọng lớn với sơ đồ chiến thuật 3 hậu vệ, tuy nhiên ông sẽ đối diện trở ngại trong môi trường Ngoại hạng Anh khắc nghiệt, bên cạnh những khó khăn hiện tại ở MU.

Amorim ôm mộng lớn với sơ đồ 3 hậu vệ 

Sau chiến thắng 4-1 của Sporting Lisbon trước Man City tại Champions League, Ruben Amorim đã bày tỏ quan điểm về khả năng áp dụng sơ đồ 3 hậu vệ khi chuyển sang dẫn dắt MU: “Chúng ta không thể áp dụng một thực tế này vào một thực tế khác. MU không thể chơi theo cách mà Sporting đã chơi, họ không thể quá chú trọng phòng ngự. Tôi sẽ sống trong một thế giới khác. Chúng ta sẽ phải bắt đầu từ một điểm khác".

Amorim sẽ mang tới "làn gió mới" cho MU lẫn Ngoại hạng Anh với triết lí của mình?

Amorim ám chỉ rằng, MU sẽ không triển khai lối chơi phòng ngự chặt, nhường quyền kiểm soát bóng và chờ đợi phản công vì vị thế, bản sắc của đội chủ sân Old Trafford. Trên thực tế, các HLV làm việc tại Ngoại hạng Anh hiếm khi "bê nguyên" hệ thống chiến thuật từ câu lạc bộ cũ sang câu lạc bộ mới.

Antonio Conte, người từng "gây bão" với sơ đồ 3-4-3 ở Chelsea, gây dựng tiếng vang bằng sơ đồ 4-2-4 trong những năm đầu cầm quân. Jurgen Klopp thường dùng sơ đồ 4-2-3-1 tại Dortmund nhưng ưa chuộng sơ đồ 4-3-3 khi chuyển sang Liverpool. Tương tự, Pep Guardiola giúp Barcelona thống trị châu Âu bằng sơ đồ 4-3-3 trước khi thay đổi chiến thuật linh hoạt trong giai đoạn dẫn dắt Bayern Munich, Man City.

Dù vậy, hiếm có nhà cầm quân nào kiên định với sơ đồ 3 hậu vệ như Amorim. Ông vốn là "tín đồ" của hệ thống chiến thuật này từ khi bắt đầu sự nghiệp huấn luyện tại Casa Pia vào mùa giải 2018/19.

Sau chuỗi thành tích kém ấn tượng (2 thua, 1 thắng), Amorim quyết định thay đổi chiến thuật từ 4-4-2 sang 3-4-3 ở trận đấu thứ 4. Carlos Pires, Giám đốc thể thao của Casa Pia thời điểm đó nhớ lại: “Chúng tôi đã thắng trận thứ 3 với sơ đồ 4-4-2. Sau trận đấu, Amorim tuyên bố sẽ thay đổi hệ thống. Tôi hỏi lí do vì đội đã thắng và việc thay đổi có vẻ vô lý.

Dù vậy với sơ đồ 3-4-3, Ruben nói với tôi phải tin tưởng vào quá trình, đội sẽ vững vàng và cân bằng hơn nhờ 5 hậu vệ phía sau. Kể từ đó, anh ta luôn sử dụng sơ đồ này, từ Braga B, Braga cho đến Sporting”.

MU thiếu "chất liệu" cho 3-4-3

Sự kiên định của Amorim có thể lung lay khi làm việc tại Ngoại hạng Anh nếu nhìn vào Andre Villas-Boas, HLV giành cú "ăn 3" cùng Porto ở mùa giải 2010/11 từng trầy trật khi tiếp quản Chelsea năm 2011.

Không nhiều cầu thủ MU hiện tại phù hợp với sơ đồ 3 hậu vệ của Amorim

Ở Porto, Villas-Boas sử dụng 2 tiền vệ phòng ngự luân phiên dâng cao, tuy nhiên chiến thuật này không hiệu quả vì cường độ phản công của các đội bóng Anh. Cách chơi phòng ngự dâng cao của Chelsea thường xuyên bị khai thác, buộc Villas-Boas loay hoay tìm giải pháp mới, bao gồm việc sử dụng một tiền vệ phòng ngự cố định nhưng quá muộn.

Bên cạnh sự thích ứng với bóng đá Anh, sơ đồ 3 hậu vệ mà Amorim ấp ủ cũng đối diện thách thức lớn khi đội hình MU không có nhiều nhân tố phù hợp. 

Vị trí quan trọng bậc nhất trong sơ đồ 3-4-3 là cặp wing-back (cầu thủ chạy cánh có xu hướng tấn công nhiều hơn, sự kết hợp giữa vai trò của hậu vệ biên và tiền vệ biên). Diogo Dalot và Noussair Mazraoui, 2 hậu vệ biên của "Quỷ đỏ" thường có xu hướng bó vào trung tâm thay vì ôm biên, thậm chí Mazraoui từng được Erik ten Hag xếp đá "số 10". 

Luke Shaw là cầu thủ hiếm hoi từng chơi tốt ở vị trí wing-back trái cho ĐT Anh. Tuy nhiên trong giai đoạn ngắn ngủi MU sử dụng sơ đồ 3 hậu vệ dưới thời Ole Gunnar Solskjaer, Shaw chủ yếu đá trung vệ trong hàng phòng ngự 3 người.

Nghiên cứu từ 21st Group cho thấy, chỉ 3 cầu thủ trong đội hình MU hiện tại quen thuộc sơ đồ 3 hậu vệ, trong đó có Rasmus Hojlund. Tất nhiên, vai trò của tiền đạo người Đan Mạch trong việc triển khai lối chơi từ tuyến dưới không nhiều.

Một cái tên khác là Mason Mount, từng tỏa sáng dưới hệ thống 3-4-2-1 tại Chelsea thời Thomas Tuchel. Dù vậy, Mount đang chật vật tìm lại phong độ, thể trạng suốt 2 năm khoác áo MU. Người còn lại là Manuel Ugarte, học trò cũ của Amorim tại Sporting. 

Ngoại hạng Anh hoàn toàn khác Primeira Liga (giải VĐQG Bồ Đào Nha)

Amorim đã có bước nhảy vọt trong sự nghiệp cầm quân khi chuyển từ Primeira Liga, giải đấu đứng thứ 7 trên bảng xếp hạng các giải VĐQG của UEFA sang Ngoại hạng Anh, giải đấu đứng vị trí số 1. Chính khác biệt về chất lượng 2 giải đấu có thể ảnh hưởng tới quá trình xây dựng lối chơi của nhà cầm quân 39 tuổi.

Sự khác biệt về đẳng cấp, trình độ của giải Bồ Đào Nha và Ngoại hạng Anh là trở ngại với Amorim

Mức độ cạnh tranh tại giải VĐQG Bồ Đào Nha không cao bởi sự chênh lệch rõ rệt giữa các đội. Theo bảng xếp hạng các CLB hàng đầu châu Âu của The Analyst, Sporting Lisbon xếp thứ 8, trong khi Porto và Benfica lần lượt xếp thứ 22 và 25.

Ngoài 3 "đại gia" này, Braga (hạng 71), Vitoria (hạng 85) là những cái tên hiếm hoi có trình độ tương đương Ngoại hạng Anh, phần còn lại chỉ ngang đẳng cấp hạng Nhất Anh (Championship) hoặc hạng Nhì Anh (League One).

Nếu huấn luyện 1 trong 3 đội mạnh nhất Bồ Đào Nha, nhiệm vụ hàng tuần của các HLV chủ yếu là kiểm soát bóng và đánh bại các đối thủ yếu hơn.

Giai đoạn làm việc ở Bồ Đào Nha, thành tích đối đầu của Amorim với Porto, Benfica khá khiêm tốn (thắng 5, hòa 7, thua 7 trong 19 trận). Nếu tính giai đoạn dẫn dắt Sporting từ mùa giải 2020/21 đến 2023/24, nhà cầm quân 39 tuổi chỉ giành 19 điểm trong các trận đại chiến, ngang bằng Benfica và thua xa Porto (25 điểm).

Tài năng của Amorim không thể phủ nhận khi ông tiếp quản Sporting vào thời điểm đội bóng hoàn toàn lép vế 2 đại kình địch, thậm chí trải qua 19 năm không vô địch quốc gia. Dù vậy, công bằng mà nói Sporting thành công chủ yếu nhờ khả năng "gặt" điểm trước các đội dưới cơ thay vì khẳng định vị thế ở những trận đại chiến.

Rõ ràng, những tuần đầu tiên ở MU sẽ ảnh hưởng rất lớn tới tư duy chiến thuật lẫn khả năng thành công của Amorim. Liệu ông có thể vượt qua khó khăn về nhân sự để giúp "Quỷ đỏ" hồi sinh, đồng thời đưa chiến thuật 3 hậu vệ trở thành "trào lưu" mới ở Ngoại hạng Anh?