Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Trong kỷ nguyên mới hôm nay, Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển bền vững đất nước”. 

Cùng với cả nước triển khai thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, thời gian qua, Quảng Ninh đã có những bước đi hiệu quả.

Ngày 30/10/2023, Tỉnh ủy Quảng Ninh tiếp tục xây dựng và ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU về Xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững. 

Nghị quyết 17 đánh dấu mốc son mới trong nỗ lực đưa Nghị quyết 33 của Đảng đi vào cuộc sống, cũng như nỗ lực thực hiện Kết luận số 156-KL/TW ngày 21/5/2025 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 33, đồng thời đó, kết hợp triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa, Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam…

Từ Nghị quyết 17, Quảng Ninh xác định sẽ tiếp tục phát huy sức mạnh nội sinh từ văn hóa - con người địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế di sản - công nghiệp văn hóa trên cơ sở khơi thông các nguồn lực, thực hiện các đột phá trong kỷ nguyên mới.

Trải hơn 60 năm xây dựng và phát triển, đặc biệt là trong khoảng thời gian một thập niên trở lại đây, Quảng Ninh đang trong quá trình phát triển, đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế. Tỉnh kiên trì, nhất quán thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, bao trùm, toàn diện, tăng trưởng xanh, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, lấy người dân làm trung tâm, với mục tiêu cao nhất là phồn vinh, hạnh phúc của Nhân dân.

Quảng Ninh thời gian qua đã hình thành bốn vùng du lịch trọng điểm là Hạ Long, Đông Triều - Uông Bí - Quảng Yên, Vân Đồn - Cô Tô và Móng Cái với những sản phẩm đặc sắc trong các loại hình du lịch như du lịch biển đảo, du lịch văn hóa - tâm linh, du lịch cộng đồng - sinh thái, du lịch biên giới. Song, với tiềm năng, thế mạnh của mình, Quảng Ninh được đánh giá là vẫn còn nhiều dư địa phát triển hơn thế.

Trong kỷ nguyên vươn mình, tích hợp Kinh tế di sản - Công nghiệp văn hóa dựa trên thế mạnh thiên nhiên - con người - văn hóa, theo xu hướng của thế giới, chắc chắn sẽ là những động lực tăng trưởng mới của Quảng Ninh, góp phần củng cố “sức mạnh mềm”, lan tỏa hình ảnh, quảng bá thương hiệu địa phương vượt khỏi biên giới quốc gia, tiến ra khu vực và thế giới.

Mới đây, tháng 7/2025, Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới. Di tích - Danh thắng Yên Tử ở Quảng Ninh thuộc vùng lõi quần thể ấy. Yên Tử là di sản văn hóa tâm linh đặc biệt, nơi khởi nguồn và phát triển của Phật giáo Trúc Lâm - một dòng Thiền thuần Việt do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập vào thế kỷ XIII, mang tính biểu tượng cho chiều sâu văn hóa phương Đông.

Quảng Ninh kỳ vọng tới đây, Yên Tử sẽ trở thành trung tâm du lịch - văn hóa - sinh thái hàng đầu quốc gia, phấn đấu đến năm 2030 đón từ 1,5 triệu lượt khách/năm, doanh thu du lịch trên 1.000 tỷ đồng. Hiện, Vịnh Hạ Long là điểm du lịch duy nhất tại Quảng Ninh đạt doanh thu ở ngưỡng 1.000 tỷ đồng/năm.

Hạ Long và Yên Tử chính là hai trụ cột di sản tạo nên bản sắc khác biệt của Quảng Ninh, giúp du khách không chỉ ngắm nhìn thiên nhiên hùng vĩ, mà còn trải nghiệm hành trình khám phá tinh thần và văn hóa Việt Nam. Với Hạ Long và Yên Tử, Quảng Ninh đã và đang định hình rõ nét vị thế “Một điểm đến - Hai di sản” trên bản đồ du lịch, hướng tới khẳng định vai trò trung tâm công nghiệp văn hóa gắn với du lịch trọng điểm, thúc đẩy kinh tế di sản không chỉ ở cấp độ quốc gia, mà còn mang tầm vóc quốc tế.

Quảng Ninh đã có nhiều nỗ lực, kết hợp chặt chẽ bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của tỉnh, vận dụng cơ chế thị trường để chuyển hóa các tài nguyên văn hóa thành nguồn lực văn hóa, “vốn hóa” các giá trị văn hóa địa phương để hình thành nên các sản phẩm văn hóa đa dạng, độc đáo phục vụ du lịch - dịch vụ. Ở chiều ngược lại, thông qua hoạt động kinh tế du lịch, Quảng Ninh đã làm tốt công tác giới thiệu, quảng bá, làm sống dậy các giá trị di sản văn hóa. 

Có thể thấy, thực tiễn sinh động tại Quảng Ninh là minh chứng cho mối quan hệ tương hỗ mật thiết giữa bảo tồn và phát huy di sản văn hóa với phát triển kinh tế - du lịch. Nếu biết quản lý, khai thác, sử dụng đúng hướng, hiệu quả, di sản văn hóa sẽ là nguồn lực to lớn mang đến lợi ích lâu dài, bền vững cho du lịch nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung. 

Tầm nhìn của Quảng Ninh là trở thành một trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế, tham gia vào chuỗi giá trị quốc gia và toàn cầu; có hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; có sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc với chất lượng cao mang thương hiệu quốc tế nhưng đậm đà bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam. Kinh tế di sản đang trở thành mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy phát triển văn hóa, xã hội địa phương.

Mỗi năm một chủ đề, tâm điểm là những chương trình nghệ thuật, những màn biểu diễn sôi động được dàn dựng đặc sắc, công phu, ấn tượng, kết hợp công nghệ tối tân, hiện đại, đỉnh cao, Carnaval Hạ Long đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp cho du khách về vẻ đẹp của vùng đất bên bờ vịnh ngọc di sản. 

Mùa Carnaval 2025, trong dịp đại lễ 30/4-1/5, Hạ Long đón gần 652.000 lượt khách bao gồm 46.000 lượt khách quốc tế; công suất phòng lưu trú trung bình đạt khoảng 82%; tổng thu từ hoạt động du lịch đạt khoảng 1.830 tỷ đồng (156% so cùng kỳ 2024).

Không ngừng đổi mới hình thức, nội dung thể hiện, từng bước nâng tầm quốc gia, quốc tế, Carnaval Hạ Long khẳng định vị thế một sản phẩm du lịch - công nghiệp văn hóa độc đáo, đặc sắc, góp phần đưa Quảng Ninh trở thành “điểm đến của lễ hội” trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Nhằm tiếp tục xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững, Nghị quyết số 17-NQ/TU của Tỉnh ủy Quảng Ninh về Xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững vạch ra 5 nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, cụ thể cho hệ thống chính trị, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân cùng thực hiện.

Đầu tư phát triển hạ tầng, công nghệ phải đi trước. Phát triển các không gian sáng tạo, trung tâm nghệ thuật, khu tổ hợp sự kiện, trở thành “bệ phóng” cho sáng tạo. Hoàn thành chuyển đổi số, số hóa cơ sở dữ liệu của ngành, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, AR/VR… để mở ra cách tiếp cận mới, biến trải nghiệm văn hóa - du lịch Quảng Ninh trở nên độc đáo, khác biệt so với các điểm đến khác.

Tham mưu hoàn thiện, ban hành cơ chế để khuyến khích hợp tác công - tư, khuyến khích xã hội hóa, tạo điều kiện để khu vực tư nhân tham gia phát triển công nghiệp văn hóa, thể thao, du lịch; xây dựng một số thiết chế, công trình mang tầm quốc gia, quốc tế có tính biểu tượng; từng bước hình thành cộng đồng sáng tạo vùng, vừa kế thừa truyền thống, vừa chủ động đổi mới, có khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế.

Lựa chọn phát triển một số ngành, sản phẩm văn hóa - du lịch đặc sắc, mang thương hiệu quốc tế thông qua tổ chức thường niên các sự kiện văn hóa - nghệ thuật, các show diễn thực cảnh, các cuộc thi, lễ hội…; xây dựng chiến lược truyền thông hiệu quả cho thương hiệu “Quảng Ninh” như một trung tâm văn hóa - du lịch hàng đầu Châu Á.

Quan tâm thu hút, phát triển nguồn nhân lực du lịch, văn hóa chất lượng cao, nhất là hình thành một thế hệ nhân lực vừa am hiểu di sản, vừa đủ năng lực đưa giá trị di sản ra thị trường toàn cầu. 

Nhận diện đúng tiềm năng và lợi thế, phát huy sức mạnh nội sinh, với tư duy chiến lược lâu dài, ý chí quyết tâm mạnh mẽ và nỗ lực hành động quyết liệt của toàn Đảng bộ, chính quyền, doanh nghiệp và nhân dân, Quảng Ninh vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, mang theo niềm tin và kỳ vọng về sự đóng góp của tỉnh nhà cho mục tiêu chấn hưng văn hóa dân tộc và phát triển bền vững đất nước.