Trưng bày hai bộ đàn đá Khánh Sơn 4.000 năm tuổi cho du khách tham quan

Hai bộ đàn đá Khánh Sơn là hiện vật có niên đại hàng nghìn năm, gắn liền với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc miền núi tỉnh Khánh Hòa, có giá trị đặc biệt về mặt âm nhạc học.

Chiều ngày 29/3, Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa đã chính thức giới thiệu đến công chúng hai bộ đàn đá Khánh Sơn, gồm một bộ 7 thanh và một bộ 5 thanh, sau 44 năm lưu chuyển qua nhiều địa phương nhằm phục vụ cho công tác nghiên cứu.

Tại buổi lễ ra mắt, ông Nguyễn Hải Ninh - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa - đã cùng những khách mời khác gõ thử những thanh âm đầu tiên trên bộ đàn đá Khánh Sơn.

Ông Nguyễn Hải Ninh (áo trắng) thử âm thanh đàn đá.

Được biết, các bộ đàn đá Khánh Sơn được gia đình ông Bo Bo Sung tìm thấy trên núi Dốc Gạo thuộc xã Trung Hạp, huyện Khánh Sơn, tỉnh Phú Khánh (nay là thị trấn Tô Hạp, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa). Theo lời kể của ông Bo Bo Ren - con trai ông Bo Bo Sung - trong lúc cha ông lên rẫy đi tìm củ mài thì vô tình phát hiện những thanh đàn đá ở đỉnh núi Dốc Gạo.

Trong giai đoạn kháng chiến chống Mĩ cứu nước, để tránh sự tàn phá của bom đạn, gia đình ông Bo Bo Sung đã cất giấu các thanh đàn đá trên đỉnh Dốc Gạo. Mãi đến ngày 16/3/1979, ông Bo Bo Ren trao tặng bộ đàn đá 5 thanh cho chính quyền tỉnh Phú Khánh (tỉnh Khánh Hòa ngày nay). Không lâu sau đó, vào ngày 26/3/1979, ông Bo Bo Ren tiếp tục trao tặng lại chính quyền tỉnh bộ đàn đá 7 thanh còn lại. Sau khi tiếp nhận, tỉnh đã bàn giao hai bộ đàn đá Khánh Sơn cho Viện Nghiên cứu Âm nhạc Việt Nam để nghiên cứu.

Ngày 12/9/1979, hội đồng khoa học về đàn đá Khánh Sơn do nhạc sĩ Lưu Hữu Phước làm chủ tịch đã công bố kết quả nghiên cứu sơ bộ. Theo đó, các bộ đàn đá Khánh Sơn có niên đại khoảng 3.000-4.000 năm, có giá trị cao về mặt âm nhạc học, mang âm thanh sắc gọn, có cao độ rõ rệt, độ ngân dài, mang sắc thái đặc trưng riêng. Các bộ đàn đá là những hiện vật gắn liền với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc miền núi tỉnh Khánh Hòa.

Hình ảnh các bộ đàn đá Khánh Sơn.

Các bộ đàn đá Khánh Sơn đã được mang đi biểu diễn ở Hà Nội, TP.HCM và sau đó được đưa về Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại thành phố mang tên Bác để tiếp tục nghiên cứu, bảo quản và phục vụ công tác sáng tác. Đến nay, đã có hơn 50 tác phẩm được dàn dựng thành các tiết mục biểu diễn cho hai bộ đàn đá Khánh Sơn kết hợp cùng các bộ đàn đá khác. Đa số đều là các tiết mục độc tấu, song tấu, tam tấu đàn đá có dàn nhạc dân tộc đệm, hoặc một số tiết mục tam ca, tốp ca có sử dụng đàn đá đệm nhạc hay kết hợp đàn đá với múa và vũ kịch.

Đến ngày 27/3/2023, thực hiện chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tại Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam TP.HCM, Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam đã tổ chức bàn giao bộ đàn đá Khánh Sơn 5 thanh và 7 thanh để tỉnh Khánh Hòa trực tiếp quản lí, phát huy giá trị.

Tại Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa, bộ đàn đá được trưng bày trong không gian trung tâm, các thanh đá phía dưới đều có kí hiệu. Thanh dài nhất đo được 1,1 m, thanh ngắn nhất có độ dài 0,45 m.

Các thanh đá đều có một kí hiệu riêng.