Kiến trúc đô thị TP.HCM: 'Bản hòa tấu' giữa truyền thống và hiện đại, ý chí và khát vọng

Từ trên cao nhìn xuống, TP.HCM hiện lên như một bức tranh sống động, nơi quá khứ giao hòa với hiện tại, truyền thống sánh bước cùng hiện đại. Nhưng sâu trong bức tranh ấy là một nhịp điệu không ngừng nghỉ của sự phát triển.

Tham dự cuộc thi "TP.HCM – Những điểm chạm tầm cao", nhiếp ảnh gia Trần Đình Hải cho biết, mỗi bức ảnh gửi dự thi là hành trình thị giác ghi lại các khoảnh khắc của ánh sáng và bóng tối, nhịp sống và khát vọng tại nơi thành phố mang tên Bác.

Anh cũng hy vọng người xem sẽ cảm nhận được sự vươn mình mạnh mẽ của TP.HCM sau nửa thế kỷ thống nhất thông qua vẻ kỳ vĩ của những công trình biểu tượng như Landmark 81, Bitexco, Cầu Ba Son... tương phản với nét hoài cổ của các kiến trúc di sản trăm năm.

"Mặc dù đến nay, thành phố có nhiều công trình, khu dân cư hiện đại nhưng không tạo cảm giác xa cách, mà ngược lại, nhịp sống nơi này vẫn rất gần gũi, thể hiện rõ nét trong chính đời sống tinh thần của người dân TP.HCM", nhiếp ảnh gia Trần Đình Hải chia sẻ.

Bầu trời TP.HCM được phủ lên những gam màu cam, tím rực rỡ khi ánh hoàng hôn buông xuống. Từ khuôn viên Đình An Khánh phía Thủ Thiêm nhìn qua bên kia sông, trung tâm quận 1 hiện lên với những tòa nhà chọc trời sáng rực, biểu tượng cho sự năng động và phát triển của thành phố.

Đình An Khánh là một trong những ngôi đình có lịch sử lâu đời và mang nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của Sài Gòn-TP.HCM. Đình được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 bởi các bậc tiền nhân đi khai hoang, lập ấp tại vùng đất Thủ Thiêm. Ban đầu, đình chỉ là một ngôi miếu nhỏ, lợp lá, sau nhiều lần trùng tu mới có được quy mô khang trang. Đình thờ Thành Hoàng Bổn Cảnh, vị thần cai quản, phù hộ cho người dân trong vùng được bình an, làm ăn thuận lợi.

Đình An Khánh ngày nay đã được xây mới và dời đến gần phía sông Sài Gòn, nằm cách vị trí cũ không xa. Ngôi đình hiện tại được phục dựng gần như nguyên trạng theo kiến trúc cũ trên một khuôn viên rộng rãi, khang trang và thoáng đãng hơn. Năm 2015, Đình An Khánh đã được UBND TP.HCM xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố.

Những đường nét hiện đại và tinh tế của cầu Ba Son càng thêm nổi bật trong ánh sáng hoàng hôn. Từ góc nhìn trung tâm, mái vòm cong cùng hệ thống dây văng tỏa ra đối xứng, tạo thành những đường dẫn mạnh mẽ hướng về phía trước.

Dưới ánh chiều tà, cây cầu hiện lên với vẻ đẹp vừa vững chãi, vừa thanh thoát, bắc qua dòng sông Sài Gòn và nối liền với những tòa nhà cao tầng ở phía xa, vẽ nên một bức tranh đô thị đầy sức sống và nên thơ.

Cầu Ba Son được khánh thành vào ngày 28/4/2022, có tổng chiều dài gần 1,5km với 6 làn xe, trở thành một trục giao thông huyết mạch giúp thúc đẩy sự phát triển của khu đô thị phía Đông thành phố. Cây cầu sở hữu thiết kế kiến trúc độc đáo với trụ tháp chính cao 113m nghiêng về phía Thủ Thiêm, được xem như một "cổng chào" từ trung tâm thành phố qua khu đô thị mới.

Toàn bộ cây cầu được sơn màu trắng, nổi bật trên nền trời và mặt nước. Về đêm, cây cầu được phủ lên lớp ánh sáng neon đậm tính nghệ thuật, càng làm cho vẻ đẹp thêm thăng hoa.

Nhà thờ "màu hồng" Tân Định lung linh trong một đêm Giáng sinh ấm áp. Tọa lạc trên trục đường Hai Bà Trưng sầm uất, nhà thờ thu hút mọi ánh nhìn nhờ vẻ đẹp hài hòa giữa nét uy nghi của kiến trúc Gothic và sự mềm mại, tinh tế của phong cách Roman.

Công trình được khởi công vào năm 1870 và khánh thành vào tháng 12/1876. Đây là một trong những nhà thờ cổ nhất và quan trọng nhất tại TP.HCM, chỉ sau Nhà thờ Đức Bà.

Được thắp sáng rực rỡ bởi hàng nghìn bóng đèn LED, màu hồng của nhà thờ càng trở nên sống động, tương phản tuyệt đẹp với những đường nét, hoa văn trang trí màu trắng tinh khôi. Từ ngọn tháp chính cao vút vươn lên trời xanh, hai tháp phụ đối xứng cho đến những ô cửa vòm và cửa sổ lá sách, tất cả đều toát lên một vẻ đẹp vừa cổ kính, vừa lãng mạn, khiến bất kỳ du khách nào đi qua cũng phải dừng lại để chiêm ngưỡng.

Ngày nay, Nhà thờ Tân Định không chỉ là một nơi sinh hoạt tín ngưỡng quan trọng của giáo xứ Tân Định mà còn là một di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố.

Màu mây ráng chiều cam hồng rực rỡ như đang tô điểm cho khung cảnh Việt Nam Quốc Tự thêm phần đẹp đẽ. Ngôi chánh điện với mái ngói đỏ cong trở nên trầm mặc, ấm áp, còn ngọn bảo tháp 13 tầng thì sừng sững vươn mình kiêu hãnh lên nền trời. Giữa lòng đô thị tấp nập với những tòa nhà hiện đại ở phía xa, hình ảnh ngôi chùa và ngọn tháp uy nghi tựa như một nốt trầm tĩnh mặc, sâu lắng và an yên.

Nằm trên trục đường Ba Tháng Hai, ngôi chùa là trụ sở của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tại TP.HCM, nơi diễn ra nhiều sự kiện Phật giáo quan trọng của thành phố và cả nước.

Ngôi chùa được xây dựng lần đầu vào năm 1964 và trải qua nhiều đợt trùng tu lớn nhỏ để có được diện mạo như hôm nay. Điểm nhấn ấn tượng nhất của Việt Nam Quốc Tự chính là ngọn bảo tháp cao 13 tầng. Với chiều cao 63 mét, ngọn tháp mang ý nghĩa biểu trưng cho 63 tỉnh, thành của Việt Nam, thể hiện sự hòa hợp và thống nhất. Đây là một trong những bảo tháp cao nhất tại Việt Nam và cũng là một biểu tượng tâm linh trong đời sống người dân thành phố.

Toàn bộ công trình mang đậm nét kiến trúc chùa cổ Việt Nam với hệ thống mái ngói, các hoa văn, họa tiết được chạm khắc công phu, nhưng được thi công bằng các vật liệu và kỹ thuật xây dựng hiện đại, tạo nên sự bền vững và bề thế.

Khi thành phố chìm đắm trong ánh đèn neon, Vòng xoay Công trường Dân chủ hiện ra như một sân khấu rực rỡ, nơi những dòng chảy ánh sáng từ xe cộ hối hả đan xen, vẽ nên một bức tranh sống động về nhịp sống không bao giờ ngơi nghỉ của một đô thị "đầu tàu".

Trong đó, tòa nhà phức hợp Viettel (Viettel Complex) nổi bật lên như một biểu tượng kiêu hãnh và hiện đại. Hai tòa tháp đôi không chỉ gây ấn tượng bởi quy mô mà còn tỏa sáng rực rỡ với hệ thống đèn chiếu ấm áp, được thiết kế như một tấm lưới ánh sáng khổng lồ, sang trọng.

Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, vẻ đẹp của tòa nhà không chỉ đến từ những dải đèn trang trí bên ngoài. Vẻ đẹp ấy còn đến từ chính những ô cửa sổ văn phòng vẫn đang sáng đèn khi màn đêm dần buông. Đó không còn là ánh sáng của kiến trúc thuần túy, mà là ánh sáng của sự cần mẫn, của ý chí và nghị lực. Mỗi một ô kính sáng đèn là một câu chuyện về những con người vẫn đang thầm lặng, miệt mài làm việc, cống hiến trí tuệ và sức lực bên trong đó.

Và ánh sáng từ những ô cửa sổ đó không chỉ là câu chuyện của riêng một tòa nhà, mà nó là một phần trong bức tranh toàn cảnh về nghị lực phi thường của thành phố mang tên Bác. Nhìn rộng ra khắp đô thị đang rực rỡ dưới màn đêm, ta có thể thấy một diện mạo hào nhoáng, một sức sống mãnh liệt đã vươn mình trỗi dậy.

Thành quả đó được dệt nên từ vô vàn những nỗ lực thầm lặng, bền bỉ qua nhiều thập kỷ. Bước qua quãng trầm của lịch sử và chiến tranh, chính nhờ sự cống hiến không mệt mỏi ngày đêm của các thế hệ cư dân mà thành phố đã thay da đổi thịt.

Đó là giọt mồ hôi của người công nhân trên các công trình thế kỷ, là chất xám của những nhà trí thức trong phòng nghiên cứu, là sự tần tảo của người tiểu thương trên từng góc phố, và là nhiệt huyết của lớp trẻ khởi nghiệp đầy sáng tạo.

Sự chuyển mình kỳ diệu này là kết tinh của sức mạnh tập thể, nơi ý chí của người dân hòa cùng những chủ trương, chính sách đúng đắn của chính quyền thành phố. Tất cả cùng chung một lòng, một khát vọng biến vùng đất này thành đầu tàu kinh tế, văn hóa của cả nước. Ánh sáng của thành phố đêm nay vì thế không chỉ là ánh đèn điện, mà chính là ánh sáng của niềm tin và ý chí dân tộc được hiện thực hóa, một khát vọng "vươn cao, vươn xa" đang trở thành hiện thực rực rỡ trên bản đồ thế giới.