Đốm sáng nhấp nháy đêm rừng Mã Đà gợi miền kí ức

Bất chợt, giữa không gian đêm rừng thâm u tịch mịch ấy, một vệt sáng nhỏ xíu chợt lóe lên rồi vụt tắt. Rồi lại một vệt sáng khác, thêm một vệt nữa... những "đốm lửa" lân tinh nhỏ bé nhấp nháy, chập chờn chao đảo vụt ngang.

Bình minh lên, cung đường 761 xuyên rừng Mã Đà rợp bóng cây, hàng bông giấy sắc màu đỏ, tím, vàng 2 bên đường rực rỡ khoe sắc.

Uốn lượn chập chùng, dẫn lối vào Khu di tích lịch sử Chiến khu D, nằm lẫn khuất giữa những tán lá rừng ướt đẫm sương long lanh ươm màu nắng.

Vẫn thế, con đường mòn dẫn vào Khu di tích lịch sử buổi sớm, chìm trong thế giới tĩnh lặng, mờ ảo làn sương mù giăng kín lối.

Nắng chiều xuyên qua tán lá rừng Mã Đà, nhuộm vàng con đường đất đỏ dẫn vào rừng chiến khu. Chúng tôi tạm dừng chân bên nếp nhà, mái lá đơn sơ, khói lam chiều bảng lảng hòa cùng hương trà thơm dịu, mọi người mới cảm nhận được sự tĩnh lặng và bình yên đến lạ.

Chuyến du khảo lần này mang theo nhiều cảm xúc. Bên ấm trà chiều, anh Long – Người gác rừng kể nhiều về rừng cây, về những con trâu mộng, đàn voi, về lá Trung quân dùng để lợp mái tranh du kích. Với anh, khu rừng không chỉ là nơi làm việc mà còn là một phần máu thịt, là chứng nhân cho những năm tháng hào hùng của dân tộc.

Tiếng bước chân vang nhẹ trên nền đất ẩm vọng giữa không gian yên ắng, gợi cảm giác thiêng liêng như đang bước vào miền ký ức.

Trong ánh nắng xuyên qua kẽ lá, những cánh bướm rừng đủ sắc màu chập chờn bay lượn, nhẹ nhàng như những dải lụa sống động giữa thinh không.

Hai bên đường, cây rừng lặng im như đang thì thầm chuyện cũ, những tán lá ướt đẫm sương long lanh trong ánh sáng nhạt nhòa đầu ngày.

Anh còn kể về những loại cây, loại nấm trong rừng, cây nào có thể làm thuốc, cây nào có thể làm lương thực. Anh thuộc từng ngóc ngách của khu rừng, hiểu từng hơi thở của nó. Và đặc biệt, anh nháy mắt đầy ẩn ý: “Sau cơn mưa đầu Hè, giữa màn đêm tịch mịch Mã Đà này, mọi người sẽ được chứng kiến những ánh sao đêm nhấp nháy giữa thâm sâu”.

Mọi chuyển động đều nhẹ tênh, như thể khu rừng cũng đang thở, đang kể lại câu chuyện bất tận về sự sống và ký ức một thời khói lửa nơi chiến khu xưa.

Trời chiều nhạt dần chuyển màu vào chạng vạng, rừng Chiến khu D trở nên thăm thẳm. Màn đêm buông vội sau cơn giông bất chợt, vội đến vội đi. Bên cánh rừng ẩm ướt, mọi thứ càng trở nên tĩnh lặng, huyền bí bao trùm lên vạn vật. Tiếng côn trùng rỉ rả đâu đó vọng lại, hòa cùng tiếng lá cây xào xạc khe khẽ như một bản nhạc không lời huyền diệu của tự nhiên.

Thứ ánh sáng ấy không tĩnh tại, mà luôn chuyển động, nhấp nháy, lúc ẩn lúc hiện, như những lời thì thầm bí mật của đêm rừng thâm u.

Bất chợt giữa những tán lá cây rừng ẩm ướt sau cơn mưa ấy, những đốm sáng nhấp nháy vụt qua. Ban đầu chỉ lác đác vài ba vệt lửa nhỏ bé, lập lòe chớp tắt trong bóng đêm tĩnh mịch. Những đốm sáng huyền ảo ấy cảm tưởng như những vì sao sa xuống mặt đất, nhấp nháy lung linh. Chính khoảnh khắc ấy đã khơi dậy trong tôi một nỗi nhớ da diết về những đêm hè tuổi thơ về miền quê ngoại miền sông nước.

Đom đóm! lác đác những đốm sáng rời rạc, chấp chới vụt ngang khiến đêm rừng Chiến khu trở nên kì ảo đến nao lòng.

Dòng chảy ký ức mạnh mẽ ùa về, tôi như lạc bước trở về con đường làng thân thuộc, uốn lượn mềm mại theo triền sông quê ngoại êm đềm. Nơi đó mỗi đêm Hè, không phải là những đốm sáng lẻ loi như ở Mã Đà, mà là cả một biển ánh sáng huyền diệu với hàng vạn đốm lửa nhỏ li li nhấp nháy trên cây bình bát, cây tràm, bám đầy hàng cây, bụi cỏ dọc hai bên bờ sông, tạo nên một bức tranh kì ảo mà bất cứ họa sĩ tài ba nào cũng khó lòng tái hiện.

Tôi lại nhớ những buổi chiều tà cùng đám bạn nghịch ngợm chạy dọc theo những con đường đất nhỏ, hai bên là những hàng dừa xanh mát. Nhớ những đêm 30 trời tối đen như mực, cả bọn rủ nhau ra bờ nhánh sông Hậu lộng gió, ngắm nhìn hàng triệu đốm sáng đom đóm như những vì sao soi bóng nước.

Đom đóm, loài côn trùng nhỏ bé mang trong mình thứ ánh sáng kỳ diệu, thường hoạt động mạnh mẽ vào ban đêm.

Ánh sáng được tạo ra nhờ một phản ứng hóa học giữa luciferase, một loại enzyme, và luciferin, một sắc tố phát quang, cùng với sự tham gia của oxy và canxi.

Mỗi loài đom đóm có thể có kiểu nhấp nháy và màu sắc ánh sáng riêng biệt, tạo nên một “bản giao hưởng ánh sáng” độc đáo trong đêm tối.

Thuở đó, những đêm hè ở miền quê sông nước Cần Thơ bên nhánh sông nhỏ đổ ra dòng sông Hậu, bao kỷ niệm thân thương, hòa cùng tiếng cười nói rộn rã vang vọng cả một khúc sông, in đậm trong ký ức tôi như một thước phim quay chậm đầy màu sắc chợt ùa về sống động.

Khiến sâu thẳm tâm can, nổi nhớ da diết về miền quê ngoại thân thương, nơi đám trẻ nghịch ngợm vô tư đuổi bắt nhau trên những cánh đồng lúa vừa gặt, mê mải hái những bông hoa dại đủ màu sắc, rồi leo trèo lên những cây ổi, cây mận trĩu quả trong vườn nhà để thỏa thích thưởng thức hương vị ngọt ngào của miền quê dân dã.

Khu vực rừng Mã Đà không chỉ mang đậm dấu ấn lịch sử cách mạng mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách.

Du lịch sinh thái Hồ Trị An nằm sát rừng Mã Đà, là hồ nước nhân tạo lớn, được hình thành từ đập thủy điện Trị An.

Nơi cảnh quan rừng nguyên sinh hoang sơ, hệ sinh thái phong phú, điểm đến du lịch sinh thái – dã ngoại cùng nhiều điểm dừng chân độc đáo ven hồ.

Chuyến du khảo lần này không chỉ vì được khám phá những dấu tích lịch sử của vùng đất Chiến khu, mà còn đánh thức những ký ức tưởng chừng như đã ngủ quên trong sâu thẳm tâm hồn. Nhưng cũng chính trong khoảnh khắc ngắm nhìn những đốm sáng hiếm hoi ở Mã Đà, tôi lại cảm thấy một nỗi tiếc nuối về những đêm hội ánh sáng huyền diệu của tuổi thơ dường như chỉ còn là những kỷ niệm xa xôi.

Sự phát triển của nông nghiệp hiện đại với việc sử dụng tràn lan thuốc trừ sâu đã tàn phá môi trường sống của loài đom đóm. Môi trường tự nhiên bị thu hẹp bởi quá trình đô thị hóa cũng khiến số lượng đom đóm ngày càng suy giảm. Những đêm hè rực rỡ ánh sáng đom đóm giờ đây chỉ còn tồn tại trong ký ức của những người đã từng trải qua một thời tuổi thơ yên bình ở những vùng quê mộc mạc.

Trải qua một ngày dài tham quan tìm hiểu dấu tích lịch sử, khám phá những những hầm hào, những con đường mòn năm xưa và cả kí ức những cánh đom đóm tuổi thơ ùa về.

Tôi đứng lặng giữa đêm rừng Mã Đà, ngắm nhìn những đốm sáng yếu ớt chớp tắt. Trong lòng trào dâng một nỗi buồn man mác. Liệu thế hệ mai sau có còn cơ hội được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ diệu của những “vì sao đêm” này không? Hay những vệt sáng lung linh ấy sẽ mãi mãi chỉ còn là một câu chuyện cổ tích được kể lại, một ký ức đẹp đẽ nhưng xa vời của những người như tôi?

Và chợt nhận ra rằng, sự biến mất của loài đom đóm không chỉ là sự mất mát của một loài côn trùng nhỏ bé, mà còn là sự mất mát của một phần ký ức, một phần vẻ đẹp tự nhiên đã từng gắn bó sâu sắc với tuổi thơ của biết bao người.

Tôi thầm mong rằng, sẽ có những hành động thiết thực để bảo vệ môi trường, để những vệt sáng lấp lánh lân tinh ấy có cơ hội được tái hiện, để những đêm hè huyền diệu với hàng triệu đốm lửa nhỏ nhoi không chỉ còn là một khoảnh khắc như giấc mơ qua.