Tái định vị nghệ thuật Hát Bội trên bản đồ du lịch Thành phố

Sài Gòn năng động không chỉ là nhịp đập hối hả của hiện tại mà còn là nơi giao thoa của những giá trị vượt thời gian, nơi Hát Bội – viên ngọc quý của nghệ thuật sân khấu truyền thống Nam Bộ – khẳng định sức sống mãnh liệt.

Giữa lòng Sài Gòn rực rỡ ánh đèn và những tòa nhà chọc trời, vẫn tồn tại dòng chảy văn hóa bền bỉ, mang sức sống mãnh liệt xuyên suốt hàng thế kỷ.

Đây chính là mảnh ghép cuối cùng, một nốt trầm vang vọng và sâu lắng làm nên bức tranh trọn vẹn của đô thị phồn hoa đất phương Nam.

Đêm diễn tại tiểu đảo chợ Bến Thành không chỉ là sự trở lại mà là lời khẳng định về bản sắc văn hóa không thể thiếu của TP.HCM đa sắc màu.

Khái niệm “Timeless – Vượt Thời Gian” không chỉ là sự hoài cổ, mà là sự khẳng định những giá trị tinh hoa nhất vẫn luôn sống mãi, song hành cùng nhịp thở thời đại. Để minh chứng cho vẻ đẹp vĩnh cửu ấy, tại sân khấu tiểu đảo chợ Bến Thành đêm 11/12, đông đảo người dân, du khách trong nước và quốc tế đã cùng nhau thưởng thức chương trình Nghệ thuật Hát Bội đặc sắc.

Chương trình đưa khán giả ngược dòng lịch sử, chứng kiến sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại.

Đêm sân khấu Nghệ thuật Hát Bội tại Tuần lễ Du lịch năm nay không chỉ là một màn trình diễn, mà còn là lời nhắc nhở đầy tự hào rằng: TP.HCM hiện đại vẫn luôn trân trọng và gìn giữ cội nguồn. Đó chính là bản sắc, là “Timeless” – nét đẹp làm nên một TP.HCM đa sắc màu và chiều sâu văn hóa.

Khai màn sân khấu, khán giả bắt đầu hành trình nghệ thuật bằng Lễ Đại Bội; tiết mục do NSND Xuân Quan biên đạo và dàn dựng, cùng tập thể nghệ sĩ Nhà hát nghệ thuật Hát Bội TP.HCM biểu diễn.

Sự hòa quyện giữa nhạc lễ, động tác hình thể và phục trang rực rỡ khiến khán giả như lùi về thời lễ hội trang trọng của cội nguồn dân tộc.

Trong sự trang nghiêm, nghi thức rước kiệu hoa đã đưa không gian hiện đại về với nguồn cội văn hóa tâm linh của cha ông.

Tiết mục đã tái hiện nghi lễ đậm chất truyền thống thường thấy trong Lễ hội Kỳ yên tại các di tích, đình làng vùng đất Nam Bộ. Nghi lễ này vốn được phỏng theo nghi thức Tế đàn Nam Giao của triều đình nhà Nguyễn, mang ý nghĩa cao cả: cầu cho quốc thái dân an, phong điều vũ thuận, nhân dân an lạc, thiên hạ thái bình.

Tiếp nối sự trang trọng ấy, sân khấu trở nên kịch tính và đầy hào khí với trích đoạn Ôn Đình chém Tá. Câu chuyện xoay quanh cuộc chiến đoạt ngôi của anh em họ Tạ nhằm truy diệt dòng dõi nhà Tề.

Vở diễn như đưa người xem ngược về quá khứ, chứng kiến sự trung can nghĩa khí của hai vị quan trung thần Đổng Kim Lân và Khương Linh Tá.

Trong lúc lánh nạn, để bảo vệ thứ phi và hoàng tử, ông đã dùng mưu chặn đường anh em họ Tạ. Vì sức mỏng, thế cô đã bị Tạ Ôn Đình chém rơi đầu.

Bởi tấm lòng trung nghĩa đã khiến ông nhặt đầu lên chắp vào cổ, tiếp tục chạy theo giúp Đổng Kim Lân, khiến quân địch kinh hồn bạt vía. Khán giả không chỉ trầm trồ trước kỹ thuật biểu diễn mà còn cảm phục tinh thần bất khuất, sự hy sinh vì chính nghĩa mà nhân vật thể hiện.

Trước khi khép lại đêm diễn, cảm xúc người xem được đẩy lên đỉnh điểm với vở diễn lịch sử Anh hùng Trần Bình Trọng do Tác giả NSND Đinh Bằng Phi chấp bút, và Cố NSND Xuân Quan dàn dựng.

Những động tác ước lệ, ánh mắt, bộ pháp, sắc màu sân khấu… đã thu hút đông đảo người dân và du khách, kể cả vị khách nhỏ tuổi người Anh say mê xem diễn tuồng.

Chương trình nghệ sĩ giao lưu cùng khán giả cũng được sự hưởng ứng nhiệt tình của đông đảo du khách, đặc biệt là những vị khách quốc tế.

Vở diễn tái hiện mốc lịch sử tháng 1/1285, thời điểm 50 vạn quân Nguyên Mông thiện chiến do Trấn Nam Vương Thoát Hoan cầm đầu, tấn công xâm lược Đại Việt.

Trần Bình Trọng được Hưng Đạo Vương giao nhiệm vụ tối quan trọng: ngăn chặn và cầm chân quân Nguyên, đảm bảo cho bộ chỉ huy quân kháng chiến rút lui an toàn.

Dù bị bắt vì sự chênh lệch quá lớn về quân số, trước mọi sự dụ dỗ, dọa nạt, thậm chí hứa phong vương đất Bắc, ông vẫn kiên quyết không khuất phục.

Vở diễn được đẩy lên cao trào trước khi kết thúc bằng câu trả lời đầy khí phách: “Ta thà làm quỷ nước Nam, còn hơn làm vương đất Bắc” đã vang vọng, lay động hàng ngàn trái tim khán giả.

Trần Bình Trọng chính là tấm gương sáng về tinh thần bất khuất, sẵn sàng hy sinh vì Tổ Quốc, góp phần thổi thêm ngọn lửa quật cường vào toàn thể quân dân Đại Việt, làm nên chiến thắng Mông – Nguyên vĩ đại trong lịch sử nước nhà.

Đông đảo người dân và du khách, đặc biệt là các vị khách quốc tế nườm nượp đổ về trước sân khấu chợ Bến Thành dự xem chương trình.

Ông Phạm Văn Hùng, người dân đến từ Củ Chi, không giấu được sự xúc động: “Lần đầu tiên tôi xem Hát Bội trực tiếp tại sân khấu ngoài trời hoành tráng như thế này, nhất là diễn trước chợ Bến Thành, điều này khiến tôi thật sự choáng ngợp.

“Từng lời ca, từng điệu bộ, màu sắc hóa trang đều thấm đẫm lịch sử và khí phách cha ông. Nhìn thấy nghệ thuật truyền thống sống lại giữa trung tâm thành phố, tôi cảm thấy rất tự hào về bản sắc văn hóa của vùng đất Nam Bộ”, ông Hùng chia sẻ.

Ngồi cạnh bên, cùng đồng tình hưởng ứng, chị Nguyễn Thị Thanh Hiền, du khách từ Đà Nẵng nêu cảm nhận: “Tôi đã từng xem Hát Bội nhưng không ngờ rằng nghệ thuật này lại có sức cuốn hút lớn đến vậy giữa lòng Sài Gòn. Trích đoạn lịch sử về  vị tướng tài ba Trần Bình Trọng thật sự khiến tôi nổi da gà. Đó không chỉ là nghệ thuật mà là một bài học về lòng yêu nước được truyền tải một cách hùng hồn và đầy cảm xúc.”

“Vừa rồi, tôi vừa xem vừa livestream trực tiếp để giới thiệu cùng người thân và bạn bè ở quê nhà”, ông Pierre Dubois hào hứng nói.

Cảm xúc dâng trào và niềm tự hào lan tỏa không chỉ ở người dân TP.HCM mà còn chạm đến trái tim của du khách quốc tế. Vị khách đến từ Châu Âu, ông Pierre Dubois, gương mặt lộ rõ sự tò mò và thích thú, ông nhận xét: “Tôi hoàn toàn bị mê hoặc bởi cách hóa trang, điệu bộ và trang phục cùng những chiếc "mặt nạ" độc đáo. Nó rất khác so với opera phương Tây.

Có thể tôi không hiểu hết ngôn ngữ trong câu chuyện của các bạn nhưng tôi cảm nhận được sự kịch tính, lòng quả cảm, sự anh hùng qua âm nhạc và cử chỉ của nghệ sĩ. Đây thực sự là một trải nghiệm văn hóa độc đáo mà du khách cần phải khám phá khi đến Việt Nam.

Hát Bội không chỉ là quá khứ, mà là một vẻ đẹp vượt thời gian, là mảnh ghép hoàn hảo tạo nên bức tranh đa sắc màu của Tuần lễ Du lịch TP.HCM lần V-2025.

Sau khi chương trình kết thúc, khách du lịch đến từ bán cầu Nam, đất nước Australia xinh đẹp, bà Sarah McKenzie bày tỏ: “Tôi rất ấn tượng với sự kết hợp này. Sân khấu hiện đại đặt ngay giữa khu thương mại sầm uất, nhưng nội dung lại là những câu chuyện lịch sử hàng trăm năm. Nó cho thấy thành phố này không chỉ biết chạy theo tương lai mà còn tôn vinh quá khứ. Hát Bội chính là 'viên ngọc quý' mà các bạn cần phải giữ gìn và quảng bá hơn nữa.”