Mở hành lang pháp lý cho kinh tế dưới tán rừng

Khung pháp lý cho thị trường carbon đang dần hoàn thiện với Nghị định 119/2025/NĐ-CP. Chính sách này mở ra cơ hội để các mô hình nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn tiếp cận nguồn tài chính mới từ việc giảm phát thải khí nhà kính.

Nhiều chính sách quan trọng vừa có hiệu lực được kỳ vọng sẽ hỗ trợ phát triển các ngành nghề nông thôn. Trọng tâm là Nghị định 183/2025/NĐ-CP, lần đầu tiên quy định chi tiết nguyên tắc phát triển cây dược liệu trong rừng, mở ra hướng kinh tế mới cho nông dân.

Các chính sách mới tập trung vào việc tạo khung pháp lý rõ ràng cho các hoạt động kinh tế nông, lâm nghiệp, đồng thời chuẩn hóa hạ tầng và định hướng phát triển bền vững.

Rừng phòng hộ Xuân Sơn

Hỗ trợ phát triển ngành nghề mới: Dược liệu dưới tán rừng

Giải pháp đáng chú ý nhất là Nghị định số 183/2025/NĐ-CP, văn bản vừa có hiệu lực sửa đổi Nghị định số 156/2018/NĐ-CP về thi hành Luật Lâm nghiệp. Nghị định này chính thức định nghĩa "cây dược liệu trong rừng" và quy định chi tiết nguyên tắc nuôi, trồng, thu hoạch.

Đây được xem là giải pháp quan trọng nhằm khai thác hiệu quả tài nguyên rừng, tạo sinh kế và phát triển một ngành nghề nông thôn mới có giá trị kinh tế cao.

Theo quy định, việc phát triển dược liệu phải bảo đảm duy trì diện tích và chất lượng rừng, không làm mất quyền sở hữu của Nhà nước. Cây dược liệu được chọn trồng phải phù hợp điều kiện lập địa, thuộc danh mục có giá trị y tế và kinh tế cao do Bộ Y tế ban hành hoặc UBND cấp tỉnh quyết định.

Nghị định cũng siết chặt quản lý để tránh lợi dụng chính sách, quy định rõ sản phẩm sau thu hoạch phải được vận chuyển ra khỏi rừng, không được sơ chế, bảo quản trong rừng. Đối với rừng sản xuất do chủ rừng tự đầu tư, chủ rừng được tự quyết định việc nuôi trồng, thu hoạch dược liệu, miễn là không thay đổi mục đích sử dụng rừng.

Tăng hiệu quả chính sách qua chuẩn hóa hạ tầng

Để hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, trong đó có các vùng nguyên liệu cho ngành nghề nông thôn, việc đầu tư hạ tầng thủy lợi là then chốt. Thông tư số 04/2025/TT-BNNMT, mới được ban hành, quy định định mức dự toán chuyên ngành xây dựng công trình thủy lợi và đê điều.

Thông tư này quy định chi tiết mức hao phí vật liệu, lao động, máy thi công. Việc ban hành định mức chuẩn là cơ sở pháp lý để các tổ chức, cá nhân xác định và quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Điều này giúp tăng cường hiệu quả của chính sách đầu tư công vào hạ tầng nông thôn, đảm bảo các công trình thủy lợi được xây dựng đúng kỹ thuật, tối ưu chi phí, phục vụ sản xuất ổn định.

Định hướng phát triển nông thôn gắn với kinh tế xanh

Các quy định mới cũng cho thấy rõ định hướng khuyến khích các ngành nghề nông thôn phát triển theo hướng bền vững, giảm phát thải. Nghị định số 119/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 06/2022) cũng đã có hiệu lực, nhấn mạnh nguyên tắc giảm phát thải khí nhà kính phải dựa trên cách tiếp cận đồng lợi ích, hài hòa mục tiêu môi trường và phát triển kinh tế.

Song song đó, Quyết định số 2599/QĐ-BNNMT công bố loạt thủ tục hành chính mới về biến đổi khí hậu, cụ thể hóa các bước đăng ký tài khoản, đăng ký dự án và cấp tín chỉ carbon trong nước.

Các quy định này tuy không trực tiếp hỗ trợ ngành nghề nông thôn, nhưng tạo ra khung pháp lý cho thị trường carbon. Đây là cơ sở để các mô hình nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, hay chính các mô hình kinh tế dưới tán rừng (như trồng dược liệu theo Nghị định 183) có thể tiếp cận nguồn tài chính mới từ việc bán tín chỉ carbon trong tương lai.