Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể

Thứ Sáu, ngày 19/09/2025 08:50 AM (GMT+7)

Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ 1, nhiệm kỳ 2025-2030

Hòa chung nỗ lực xây dựng một TP.HCM nghĩa tình, dự án "Lắng Nghe Điểm Chạm" nổi lên như một điểm sáng văn hóa đầy ý nghĩa, mang nghệ thuật đến gần hơn với cộng đồng người khiếm thính.

Vào những buổi chiều cuối tuần, một phòng học tại Đại học HUTECH lại sáng đèn, không gian tràn ngập niềm vui và những khoảnh khắc lắng đọng. Đó là nơi dự án "Lắng Nghe Điểm Chạm" đang viết nên những câu chuyện đầy cảm hứng về nghệ thuật, sự kết nối và thấu cảm giữa cộng đồng người nghe và cộng đồng khiếm thính tại TP.HCM.

Được khởi xướng bởi Câu lạc bộ Thân Nghiệm và Saigon Theatreland, với sự hỗ trợ từ Viện Goethe và Đại học HUTECH, "Lắng Nghe Điểm Chạm" là một sáng kiến nghệ thuật mang tính tiên phong, với mục tiêu đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn các cộng đồng yếu thế và mở ra khả năng ứng dụng nghệ thuật trong đời sống của họ.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 1

Cộng đồng người nghe và khiếm thính cùng các nghệ sĩ chụp ảnh lưu niệm tại một workshop trong khuôn khổ dự án "Lắng Nghe Điểm Chạm". Ảnh: LNĐC.

Vượt qua khoảng cách giao tiếp

Tại Việt Nam, dù có quy mô đáng kể, cộng đồng người khiếm thính vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản hệ thống, chủ yếu do chưa được hỗ trợ đầy đủ về mặt ngôn ngữ. Ngôn ngữ mẹ đẻ của họ là ngôn ngữ ký hiệu Việt Nam (với các phương ngữ theo vùng miền), vốn có hệ thống ngữ pháp và từ vựng hoàn toàn khác biệt so với tiếng Việt phổ thông. Điều này dẫn đến việc họ gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin và các cơ hội bình đẳng trong hầu hết môi trường hằng ngày như công sở, nơi giải trí hay các dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Thường khi nhắc đến cộng đồng khiếm thính, các chủ đề chỉ xoay quanh giáo dục và y tế, sự xuất hiện của những không gian nghệ thuật như "Lắng Nghe Điểm Chạm" trở nên đặc biệt mới mẻ và ý nghĩa. Dự án mở ra cơ hội để người khiếm thính tiếp cận nghệ thuật múa và chuyển động, không chỉ như một lựa chọn nghề nghiệp mà còn là một hành trình khám phá và chữa lành bản thân.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 2

Các học viên hào hứng với trải nghiệm nghệ thuật múa. Ảnh: LNĐC.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 3

Từng động tác cơ bản được hướng dẫn chi tiết. Ảnh: LNĐC.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 4

Mọi thứ đều diễn ra nhịp nhàng với sự hỗ trợ phiên dịch từ chị Hạnh (áo nâu, người đang sử dụng ngôn ngữ ký hiệu đứng phía trước tập thể các học viên). Ảnh: LNĐC.

Khi ngôn ngữ cơ thể trở thành cầu nối

Nhiều người có thể sẽ thắc mắc: vì sao người khiếm thính lại muốn tham gia một loại hình nghệ thuật vốn gắn liền với âm nhạc? Câu trả lời nằm ở cách tiếp cận độc đáo của dự án. Thay vì múa truyền thống, các nghệ sĩ gọi thực hành của mình là "nghệ thuật chuyển động", tập trung vào những tự sự được dệt nên từ diễn cảm và sự tương giao cơ thể, vượt qua giới hạn của ngôn ngữ nói.

Anh Lyon Nguyễn, giảng viên chính của dự án, chia sẻ: "Mình thấy các ngôn ngữ ký hiệu có những điểm tương đồng với múa: giữa việc dùng chuyển động cơ thể để giao tiếp về cảm xúc của múa, và việc dùng chuyển động để trao đổi về những hoạt động hằng ngày của ngôn ngữ ký hiệu".

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 5

Anh Phương Nguyễn (trái) và anh Lyon Nguyễn (phải) đang trao đổi thông tin với các học viên dự án. Ảnh: LNĐC.

Thông qua một thực hành mang tên "liên chuyển ứng tác", các nghệ sĩ học cách kết nối và thấu hiểu nhau qua ngôn ngữ của cơ thể, của những điểm chạm và lực tác động. Chiêu Anh, một chuyên viên tâm lý tham gia dự án, giải thích: "Những tương giao này không có ngôn ngữ của lời nói, mà có ngôn ngữ của cơ thể... Và tụi mình học cách hiểu nhau qua chính những ngôn ngữ ấy".

Không gian của sự hàn gắn và thấu hiểu

Đối với các nghệ sĩ khiếm thính, nghệ thuật chuyển động không chỉ khơi mở tiềm năng sáng tạo mà còn giúp họ làm giàu đời sống tinh thần. Anna Hương, một nghệ sĩ tham gia từ mùa đầu tiên, tâm sự: "Từ khi biết đến nghệ thuật chuyển động, mình cảm thấy nó giúp mình vượt qua cảm giác tiêu cực, hàn gắn những vết thương nội tâm... đồng thời học cách chấp nhận cả những khuyết điểm của mình".

Để thu hẹp khoảng cách văn hóa, dự án còn tổ chức các buổi giao lưu ngôn ngữ ký hiệu, giúp nghệ sĩ người nghe và người khiếm thính cộng tác tốt hơn. Trong quá trình này, các phiên dịch viên như chị Hạnh đóng vai trò cầu nối then chốt, bảo đảm kiến thức được truyền tải một cách rõ ràng và chính xác.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 6

Chị Hạnh (áo nâu, đứng giữa các học viên) đang tươi cười rạng rỡ. Ảnh: LNĐC.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 7

Anh Hiếu, một nghệ sĩ múa, đang hướng dẫn cho học viên. Ảnh: LNĐC.

Hướng tới một xã hội công bằng và đa dạng

"Lắng Nghe Điểm Chạm" không chỉ là một dự án nghệ thuật, mà còn là một minh chứng mạnh mẽ cho thấy các cộng đồng hoàn toàn có thể cùng làm việc, kết bạn và tôn trọng văn hóa của nhau. Dự án gợi mở một cách tiếp cận theo mô hình xã hội về người khuyết tật: những bất lợi không đến từ bản thân họ, mà bắt nguồn từ sự chưa tương thích giữa môi trường sống và sự đa dạng của các cá nhân, tạo ra những rào cản hạn chế sự tham gia của họ.

Các nghệ sĩ tham gia dự án mong muốn trở thành hình mẫu tích cực, phá vỡ định kiến và khơi nguồn cảm hứng cho những người khiếm thính khác. Hiếu, một nghệ sĩ múa, chia sẻ hy vọng những mô hình như "Lắng Nghe Điểm Chạm" sẽ được nhân rộng, có được sự hỗ trợ lâu dài... để tạo thêm nhiều cơ hội hơn cho người khiếm thính.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 8

Dự án cũng thu hút sự quan tâm của nhiều nghệ sĩ gạo cội. Ảnh: LNĐC.

Lắng Nghe Điểm Chạm: Vũ điệu từ trái tim, lắng nghe bằng cơ thể - 9

"Lắng Nghe Điểm Chạm" mang trong mình sứ mệnh phá vỡ định kiến và khơi nguồn cảm hứng cho những người khiếm thính. Ảnh: LNĐC.

Bằng việc tạo ra một không gian an toàn để đối thoại và hàn gắn, "Lắng Nghe Điểm Chạm" đang từng bước góp phần xây dựng một tương lai nơi nghệ thuật thật sự dành cho tất cả mọi người, và mỗi cơ thể đều được nhìn nhận một cách bình đẳng.

Được biết, "Lắng Nghe Điểm Chạm" sẽ kết thúc hành trình của mình với hai đêm công diễn tác phẩm được thực hiện bởi các nghệ sĩ và cộng đồng người khiếm thính tại không gian nhà hát vào đầu tháng 10/2025.

Trong những ngày đầu tháng 9, "Lắng Nghe Điểm Chạm" cũng vinh dự góp mặt trong Top 6 dự án xuất sắc của Inspiring Vietnam 2025, một liên hoan phim ngắn được tổ chức nhằm tôn vinh sức mạnh của nghệ thuật kể chuyện trong việc tạo ra tác động tích cực cho xã hội. Sự kiện này là một phần của chuỗi Inspiring Asia, một nền tảng lớn hơn ở cấp khu vực.

Nhiều năm qua, TP.HCM đã không ngừng khẳng định vai trò là một đô thị nghĩa tình bằng việc luôn đề cao và triển khai sâu rộng các hoạt động hỗ trợ, nâng cao toàn diện đời sống vật chất và tinh thần cho cộng đồng người khuyết tật. Minh chứng rõ nét cho cam kết này là việc ban hành Quyết định số 3205/QĐ-UBND vào tháng 9/2022, một kế hoạch hành động chiến lược kéo dài đến năm 2030 nhằm kiến tạo một môi trường sống không rào cản.

Trên thực tế, các chính sách của thành phố không chỉ dừng lại ở việc trợ cấp xã hội, mà đã được triển khai đồng bộ trên nhiều phương diện. Thành phố tập trung mở rộng các chương trình dạy nghề, giới thiệu việc làm, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, song song với việc bảo đảm quyền tiếp cận y tế, giáo dục và cải thiện hạ tầng giao thông công cộng theo hướng thuận tiện cho tất cả cá nhân trong xã hội.

Về tinh thần, đời sống văn hóa của người khuyết tật cũng được đặc biệt chú trọng với nhiều hội thao, liên hoan văn nghệ, các buổi họp mặt ấm cúng...

Một điểm sáng trong cách làm của thành phố chính là việc phát huy mạnh mẽ vai trò của cộng đồng, luôn khuyến khích và tạo điều kiện để các doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cá nhân cùng chung tay, tạo nên một mạng lưới hỗ trợ đa dạng, sâu rộng.