TP.HCM: Công nghệ GIS thay đổi cách trải nghiệm du lịch di sản
Chia sẻ
Từ những câu chuyện cổ tích được kể bên bếp lửa đến không gian số tương tác hiện đại, công viên Lịch sử - Văn hóa Dân tộc TP.HCM đang viết lại cách thức kết nối thế hệ trẻ với bản sắc văn hóa dân tộc.
Di sản “sống” trong không gian số
Trong làn sóng chuyển đổi số mạnh mẽ, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM vừa nghiệm thu thành công đề tài ứng dụng công nghệ GIS (Hệ thống Thông tin Địa lý) tại Công viên Lịch sử – Văn hóa Dân tộc. Đây được xem là bước ngoặt trong nỗ lực bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa.
Công viên Lịch sử Văn hóa Dân tộc
Theo Ban Quản lý Công viên Lịch sử – Văn hóa Dân tộc, với diện tích hàng trăm héc-ta, công viên không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là trung tâm giáo dục và nghiên cứu lớn. Nơi đây hội tụ nhiều công trình tiêu biểu như Đền thờ các Vua Hùng được xây dựng mô phỏng Đền Hùng tại Phú Thọ, các khu vực tái hiện làng nghề truyền thống, hay kiến trúc cổ đặc sắc như Chùa Một Cột.
Tuy nhiên, chính sự đa dạng và quy mô đồ sộ này từng đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý. Trước đây, dữ liệu về đất đai, cây xanh, công trình, thậm chí cả những yếu tố văn hóa phi vật thể như lễ hội đều phân tán, thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho quản lý hàng ngày và hạn chế khả năng kết nối với quy hoạch chung của thành phố.
Việc triển khai hệ thống GIS không chỉ giải quyết những hạn chế đó mà còn cụ thể hóa định hướng phát triển TP.HCM theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, trong đó xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt của tăng trưởng. Sự kết hợp giữa công nghệ tiên tiến và bảo tồn di sản cho thấy một cách tiếp cận cân bằng, dung hòa giữa phát triển và gìn giữ giá trị văn hóa.
Hệ thống GIS ra đời đã đưa toàn bộ dữ liệu vào không gian số, tạo nền tảng cho việc quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách hiện đại, hiệu quả.
Nhờ hệ thống này, du khách có thể “du hành” qua 54 dân tộc Việt Nam chỉ bằng một cú nhấp chuột: khám phá nhà sàn, trang phục truyền thống qua mô hình 3D chân thực, hay tham gia lễ hội dân gian bằng công nghệ 360 độ. Sau 15 tháng triển khai, toàn bộ công viên rộng hàng trăm hecta đã được số hóa với 20 lớp thông tin, từ kiến trúc truyền thống đến các giá trị văn hóa phi vật thể.
Điểm nổi bật của hệ thống GIS là 13 nhóm chức năng được thiết kế riêng cho du khách. Thay vì “lạc lối” trong khuôn viên rộng lớn, khách tham quan có thể định vị, tìm kiếm thông tin qua bản đồ số tương tác. Các công trình tiêu biểu được mô phỏng bằng công nghệ 3D/360 độ, cho phép quan sát chi tiết kiến trúc, nội thất mà không cần di chuyển.
Việc số hóa không nhằm thay thế trải nghiệm trực tiếp mà bổ sung, làm giàu thêm hành trình khám phá. Du khách có thể “xem trước” điểm đến để lên kế hoạch, và sau chuyến tham quan vẫn có thể “tái hiện” những khoảnh khắc đáng nhớ.
Từ địa phương vươn ra toàn cầu
Dự án còn mở ra cơ hội quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Những giá trị độc đáo của 54 dân tộc được truyền tải bằng công cụ trực quan, hấp dẫn, dễ tiếp cận. Hệ thống cũng được tích hợp vào kho dữ liệu GIS chung của TP.HCM, giúp du khách kết nối hành trình với nhiều điểm đến khác trong thành phố.
Đặc biệt, công nghệ cho phép cá nhân hóa trải nghiệm: người quan tâm kiến trúc có thể tập trung vào các mô hình nhà truyền thống, trong khi người yêu thích văn hóa phi vật thể sẽ tìm thấy kho dữ liệu phong phú về lễ hội, tín ngưỡng dân gian.
Thành công tại Công viên Lịch sử – Văn hóa Dân tộc mở ra khả năng nhân rộng mô hình đến các khu di tích và công viên văn hóa khác. Một hệ thống quản lý di sản hiện đại sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, tăng sức cạnh tranh của điểm đến.
Không chỉ phục vụ du lịch, công nghệ số còn là công cụ giáo dục hữu hiệu, đưa thế hệ trẻ đến gần hơn với lịch sử và văn hóa dân tộc. Trải nghiệm sinh động, trực quan giúp khơi dậy niềm tự hào, ý thức bảo tồn di sản.
