Ông Trần Tuấn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: CHỐNG NẠN “CHẶT CHÉM” DU KHÁCH VÀ NẠN CHI HOA HỒNG CHO TÀI XẾ

I. DU LỊCH BÀ RỊA VŨNG TÀU: CƠ HỘI VÀ NHỮNG THÁCH THỨC:

Bà Rịa – Vũng Tàu là tỉnh có nhiều tiềm năng để phát triển Du lịch như: biển, rừng, núi, suối nước nóng, các bãi tắm đẹp, khí hậu mát mẻ quanh năm, với nhiệt độ trung bình khoảng 26⁰C, ít mưa, nắng ấm. Toàn tỉnh có khoảng 150 km bờ biển có bãi tắm đẹp, bãi cát dài thoai thoải, nước trong xanh quanh năm như: Bãi Trước, Bãi Sau, Bãi Dâu, Bãi Dứa (Vũng Tàu), Long Hải (Long Đất), Hồ Cốc, Hò Tràm (Xuyên Mộc) và dải bờ biển tuyệt điểm thuộc Huyện Côn Đảo. Bà Rịa – Vũng Tàu là một vùng thể thiên nhiên hài hòa, sơn thủy hữu tình, có những dãy Núi Lớn – Núi Nhỏ - Minh Đạm – Núi Dinh che chắn, xa xa biển Đông có Côn Đảo bao mọc, ở gần có đảo Long Sơn quy tụ.

Bà Rịa – Vũng Tàu là tỉnh có vị trí địa lý rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, một trong những tỉnh có cửa ngõ giao lưu giữa Việt Nam và thế giới; có hệ thống đường biển, đường sông và đường hàng không rất thuận tiện. Cách Thành phố Hồ Chí minh 125 km và cách Thành phố Biên Hòa 90 km, Vũng Tàu giống như là một hòn đảo bởi nó được bao bọc ba mặt là biển và sông.

Với lợi thế về công nghiệp, du lịch biển, theo nhận định của các chuyên gia du lịch và các công ty lữ hành quốc tế thì Thành phố Vũng Tàu sẽ là một trong những địa danh lý tưởng phát triển du lịch MICE, tổ chức hội chợ quốc tế, các sự kiện và các lễ hội lớn mang tầm quốc tế.

Với tất cả những điều kiện tự nhiên và nhân văn phong phú, thời gian qua, Bà Rịa – Vũng Tàu đã quan tâm đầu tư khá nhiều sản phẩm để thu hút khách du lịch. Đặc biệt là những năm gần đây, khi du lịch được xem là Ngành Kinh tế mũi nhọn, doanh thu du lịch cũng tăng dần theo từng năm.

Theo thống kê của Ngành Du lịch tỉnh, trong 02 năm 2011 và 2012 Ngành Du lịch đã đạt được các chỉ tiêu cơ bản sau:

- Tổng doanh thu năm 2011 là 2.090 tỷ đồng, đến năm 2012 đã tăng lên 2.438 tỷ đồng, tăng 17%.

- Số lượt khách phục vụ năm 2011: 9.610.000 lượt khách, đến năm 2012 đã tăng lên 11.053.558 lượt tăng 15%.

- Trong đó, số lượt khách quốc tế trong năm 2011 là 365 ngàn lượt khách quốc tế, đến năm 2012 đã tăng lên 417 ngàn lượt, tăng 14 %.

- Về cơ sở lưu trú năm 2011 toàn tỉnh có 160 cơ sở với 6.780 phòng, đến năm 2012 đã tăng lên 184 cơ sở đang hoạt động, với 7.853 phòng.

- Trong đó, năm 2011 số cơ sở được xếp hạng là 75 cơ sở từ 1 đến 5 sao và hạng cao cấp, với 4.195 phòng. Đến năm 2012 đã tăng lên 101 cơ sở với 5.262 phòng.

- So sánh giữa năm 2012 và 2011 số khách sạn tăng lên như sau: 3 khách sạn 4 sao, 01 khách sạn 3 sao, 03 khách sạn 02 sao, và 09 khách sạn 1 sao.

Nhìn chung đến nay, sản phẩm du lịch hiện có tại Bà Rịa – Vũng Tàu tương đối đa dạng là kết quả của một quá trình đầu tư lâu dài. Bên cạnh sự đầu tư của nhà nước, của các nhà đầu tư nước ngoài và một số cá nhân trên phạm vi quy mô, còn có lực lượng hùng hậu các hộ tư nhân kinh doanh nhỏ lẻ các phục vụ tắm biển, nhà hàng, quán ăn, phòng trọ. Điều đó đã góp phần làm nổi bật thêm bộ mặt du lịch của Thành phố Biển, tạo công ăn việc làm ổn định cho người dân, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, góp phần vào vấn đề an sinh xã hội.

Vào những ngày cuối tuần và những dịp lễ, tết, lượng du khách trong và ngoài nước đổ về Bà Rịa – Vũng Tàu, nhất là Thành phố Vũng Tàu rất đông. Hầu hết du khách trong số đó tập trung tại khu vực Bãi Sau, nơi có bãi biển dài và đẹp nhất Thành phố Vũng Tàu, cũng là nơi có nhiều cơ sở vật chất du lịch từ cao cấp đến bình dân phục vụ du khách.

Tuy nhiên, từ đó cũng phát sinh ra nhiều vấn đề bất cập và nan giải, làm đau đầu các nhà quản lý du lịch địa phương. Vấn nạn nổi cộm nhất trong thời gian gần đây đối với du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu, cụ thể là Thành phố Vũng tàu là nạn cò mồi và chặt chém du khách. Lướt trên các trang web nói về du lịch tại Thành phố Biển Vũng Tàu, chúng ta không khó bắt gặp những tựa bài báo đầy bức xúc: “Mánh khóe chặt chém du khách ở Vũng Tàu” “Quán ăn tại vũng Tàu lại bị tố chặt chém”. Có du khách đã bức xúc thốt lên trên diễn đàn internet trước vấn nạn chặt chém tại Vũng Tàu: “Tôi đi Vũng Tàu, ấn tượng đọng lại không phải cảnh đẹp mà là vấn nạn chặt chém. Tôi tự hỏi: tại sao chúng ta cứ phải đến Vũng Tàu để bị chặt chém?”. Tệ hơn, có du khách đã thẳng thừng tuyên bố: “Tôi thề không bao giờ đến Vũng Tàu nữa”.

II.THỰC TRẠNG VỀ NẠN CÒ MỒI, CHẶT CHÉM DU KHÁCH:

Trước những tuyên bố đầy bức xúc kể trên, phóng viên một số tờ báo đã tìm hiểu và đưa ra những dẫn chứng hết sức gây sốc. Theo đó, một số cơ sở du lịch tư nhân, chủ yếu là các quán ăn ở dọc đường Hoàng Hoa Thám, Phan Chu Trinh thường hay chặt chém du khách với những chiêu thức, thủ đoạn khác nhau. Chẳng hạn như: Họ không niêm yết giá, hoặc niêm yết một cách chung chung. Đến khi khách ăn xong tính tiền thì giá thực tế phải trả tăng gấp nhiều lần so với giá ghi trong thực đơn, và theo đó, cách giải thích cũng có hàng chục lý do khác nhau, tùy thuộc vào “mặt” khách. Song song đó là hiện tượng cân đo, đong, đếm không chính xác trọng lượng thực phẩm (chủ yếu là hải sản) tăng lên một cách vô tội vạ. Tất nhiên, ai đã một lần đến quán ăn theo kiểu “chặt chém” ấy thì sẽ không bao giờ quay lại lần nữa. Tuy nhiên, đối với những người khách mới đến thì những chiêu thức quảng cáo hấp dẫn trên các tờ rơi cùng những lời chào nhiệt tình của đội ngũ “cò mồi”, họ sẽ dễ dàng sập bẫy. Một số quán ăn có sự tiếp tay của cả đội ngũ “cò” chạy xe gắn máy mời mọc khách hoặc phát tờ rơi của quán với lời mời hết sức ngọt ngào. Họ sẵn sàng chi hoa hồng cao đến 20, 30% cho một tài xế taxi, xích lô nếu đưa được khách tới quán. Với động lực có thêm thu nhập cao ngất ngưởng từ khoản cò mồi (có khi số tiền kiếm thêm được 4-5 triệu/ ngày), các tài xế xe ôm, taxi càng nhiệt tình trong việc chèo kéo du khách, và cuối cùng là sự thiệt thòi và bực tức không ai khác là những thượng đế - du khách.

Đối với một số chủ khách sạn, nhà nghỉ tư nhân, để bù đắp những ngày vắng khách, họ sẵn sàng cho thuê phòng với giá cao gấp 5-7 lần ngày thường đối với những dịp lễ, tết. Và họ cũng không ngần ngại chi hoa hồng một cách sòng phẳng cho cánh tài xế xe ôm, taxi mang khách đến cho họ.

Ở Khu Du lịch, việc cạnh tranh dành giật khách càng diễn ra khốc liệt. Để thu hút nhiều du khách, có được lợi nhuận cao, một số khu du lịch tư nhân sẵn sàng chi cho các tài xế chở khách du lịch một khoản hoa hồng đáng kể, được trích từ khoản chặt chém từ các thượng đế - những người gửi gắm niềm tin vào các tài xế để có được một kỳ nghỉ tắm biển thư giãn. Thế nhưng, sự chăm sóc họ nhận được lại quá tệ so với khoản tiền họ bỏ ra, điều đó đã làm cho Vũng Tàu ngày càng mất dần lòng tin và sự thiện cảm của du khách. Không những thế, việc kinh doanh theo kiểu chụp giựt, ăn xổi ở thì nêu trên còn ảnh hưởng xấu đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Có lẽ không quá đáng khi cho rằng, nạn cò mồi và chặt chém du khách đã trở thành căn bệnh nan y đối với một số cơ sở kinh doanh du lịch tại Thành phố Vũng Tàu. Họ chỉ vì lợi ích cá nhân mà không hề nghĩ đến việc cũng phải có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ hình ảnh du lịch tỉnh nhà, và sâu xa hơn là du lịch quốc gia. Điều đó ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, và gây nên nhiều bất lợi đối với những đơn vị kinh du lịch chân chính. Ở một khía cạnh khác, sự quản lý còn lỏng lẻo, hay xử lý chưa tới nơi, tới chốn của các cấp, các ngành liên quan đã làm cho một số đơn vị kinh doanh kiểu chụp giật bị “lờn thuốc”, và thế là những hiện tượng nêu trên đã trở thành vấn nạn. Ngành Du lịch địa phương dần dần sẽ phải đối mặt với một thực tế phủ phàng: Du khách quay lưng trước sự tâm huyết, nhiệt tình của các đơn vị kinh doanh du lịch chân chính.

III. GIẢI PHÁP NÀO CHO HIỆN TƯỢNG CÒ MỒI, CHẶT CHÉM DU KHÁCH?

Đứng trước thực trạng đáng báo động nói trên, nếu chúng ta, những người làm du lịch chân chính và các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan không tìm ra hướng đi đúng cho bài toán nan giải cò mồi và chặt chém, thì chính chúng ta sẽ bất lực đứng nhìn sự tuột dốc của du lịch tỉnh nhà. Sự mất mát đó không chỉ là các tiêu chí về tài chính, về doanh thu, lợi nhuận, mà còn là hình ảnh du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu, một điểm đến đã từng được coi là  một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước. Ngay lúc này đây, vai trò của Ngành Du lịch cần thể hiện hơn bao giờ hết. cần phát huy vai trò của Hiệp hội Du lịch, chi hội du lịch thành phố và huyện trong việc kiểm tra, xử lý vi phạm. Bên cạnh đó, rất cần hoạt động thanh tra, kiểm tra tích cực, sát sao của lãnh đạo địa phương và các ngành liên quan đối với các hoạt động du lịch. Nên nghiên cứu xây dựng một chương trình chiến lược đặc thù cho những điểm nóng về nạn cò mồi và chặt chém du khách tại TP. Vũng tàu. Theo đó, cần thể hiện tích cực các nhiệm vụ cụ thể sau:

1/ Đối với việc chi hoa hồng cho tài xế ở các Khu Du lịch, bãi tắm:

- Hình thành bộ tiêu chí Khu Du lịch đạt chuẩn: Sau khi được thành phố phê duyệt sẽ là cơ sở buộc các đơn vị kinh doanh phải chấp hành. Từ đó loại bỏ dần những đơn vị kinh doanh đi thuê lại, chủ yếu bằng cách lấy tiền của khách để chi hoa hồng nhằm thu hút khách mà không để lại nhằm duy tu, bảo dưỡng cơ sở vật chất, làm cho cơ sở vật chất ngày càng xuống cấp.

- Chi cục thuế thường xuyên kiểm tra tình hình chấp hành luật thuế đối với các khoản chi hoa hồng cho tài xế để tránh sự cạnh tranh không lành mạnh, không tuân thủ pháp luật của các đơn vị kinh doanh.

- Thường xuyên kiểm tra việc đăng ký giá, niêm yết giá và bán đúng giá niêm yết.

2/ Đối với nạn cò mồi, chặt chém:

+ Đối với Taxi:

Taxi của hãng nào lấy giá cước giá quy định, cố tình gian lận, lừa đảo du khách, đã bị du khách phản ánh thì các cơ quan chức năng phải xử lý ngay. Nếu vi phậm nhiều lần thì phải rút giấy phép kinh doanh, rút khỏi địa chỉ tin cậy (nếu đã cấp) và công bố công khai trong danh sách địa chỉ đen và các panô công cộng và thông báo qua hệ thống truyền thanh công cộng. Thông báo rộng rãi trong cộng đồng doanh nghiệp du lịch, khách sạn, nhà hàng để tư vấn cho du khách không bị mắc lừa.

+ Đối với Nhà hàng, Khách sạn:

Trước hết, cần xác định hàng hóa, dịch vụ bán với giá cao đến mức nào thì bị quy là “chặt chém”?. Chẳng hạn, đối với buồng phòng lưu trú cao gấp bao nhiêu lần ngày thường trở lên?. Đối với nhà hàng, một khi giá thực phẩm, hải sản cao gấp bao nhiêu lần so với giá thị trường thì bị quy là “chặt chém”?. Việc cân, đo, đong đếm thiếu thuộc về tội gian lận và cũng bị xử lý như tội “chặt chém”.
            Ngoài ra, đối với việc chi hoa hồng cho tài xế và nạn cò mồi, chặt chém, nên áp dụng các biện pháp sau:

- Thành lập một “đoàn thanh tra, kiểm tra lưu động” để khi cần là có mặt ngay tại các điểm nóng. Thành phần gồm đại diện lãnh đạo địa phương (phường, thành phố, ban quản lý du lịch thành phố, chi hội Du lịch Thành phố,…)

- Càn có mức xử phạt thích đáng về hành chính. Mức xử phạt hành chính sách áp dụng cho cùng một đơn vị kinh doanh lần sau cao hơn lần trước (nghĩa là sự vi phạm lặp lại nhiều lần). Nếu một đơn vị vi phạm từ lần thứ 3 trở đi, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ hoạt động đơn vị đó trong một thời gian nhất định. Nếu sau đó tiếp tục vi phạm, có thể ra quyết định rút giấy phép kinh doanh đơn vị đó.

- Việc phối hợp cần nhịp nhàng, chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, lãnh đạo địa phương và chi hội nghề nghiệp là hết sức cần thiết.

- Việc gắn biển số điện thoại nóng ở khắp nơi như Thành phố Đà nẵng đã làm trong thời gian qua để xóa nạn ăn xin đã mang lại hiệu quả cao. Thiết nghĩ, đó là một động thái tích cực, cần nhân rộng, học tập. Khi du khách bị chặt chém, có thể gọi ngay số điện thoại nóng, lực lượng kiểm tra có mặt ngay và lập biên bản xử lý tại chỗ.

- Những địa điểm “đen” cần được nêu rõ trên cộng đồng mạng, công bố công khai trong danh sách địa chỉ đen ở các panô công cộng và thông báo qua hệ thống truyền thông công cộng, để du khách tránh đến những nơi đó khi quyết định đi Du lịch Thành phố Vũng tàu.

- Cần có chiến lược quảng bá rộng rãi những địa chỉ tin cậy, có uy tín để du khách có sự chọn lựa trước khi đặt chân đến Vũng Tàu, tránh sự sập bẫy của các tài xế Taxi, xe ôm kiêm cò mồi tại các quán ăn, nhà hàng, nhà trọ, khách sạn. Để chiến lược quảng bá này có tính lan tỏa và đạt hiệu quả cao, rất cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý Nhà nước về Du lịch, các Chi hội phụ trách Du lịch địa bàn và các doanh nghiệp du lịch.

- Doanh nghiệp, chủ kinh doanh phải niêm yết công khai bảng giá và tạo điều kiện cho khách lựa chọn mua sản phẩm theo giá tự nguyện thỏa thuận; tránh ép giá và tráo sản phẩm, chào bán một đằng thu tiền một kiểu.

- Khi phát hiện chủ cơ sở kinh doanh gian dối, lừa đảo khách hàng (cân đong không chính xác, tráo sản phẩm, đưa ít tính tiền cao…) thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ngưng hoạt động kinh doanh và truy tố về tội lừa đảo khách hàng.

- Phải xử lý một cách kiên quyết, triệt để, buộc chủ cơ sở kinh doanh đóng cửa cơ sở vài năm hoặc vĩnh viễn thì mới có tính răn đe.

- Về phía Hiệp hội Du lịch: Sẽ thành lập Chi hội Du lịch Biển chậm nhất là tháng 06/2013. Sự kiện này sẽ góp phần kiện toàn và cũng cố phương thức hoạt động kinh doanh của các Khu Du lịch Biển, các cơ sở kinh doanh. Chi Hội sẽ vận động các cơ sở kinh doanh chấp hành đúng pháp luật.

Trên đây là một số biện pháp nhằm góp phần đẩy lùi nạn cò mồi và chặt chém du khách tại Thành phố Vũng Tàu. Tất nhiên, để giải quyết vấn đề cấp bách trên không phải một sớm một chiều mà làm được. Trước vấn nạn đã đến mức báo động đó đối với Ngành Du lịch bà Rịa – Vũng Tàu, rất cần sự kiên quyết, dám nghĩ dám làm của những người có trách nhiệm, để hình ảnh du lịch vũng tàu luôn xứng đáng với khẩu hiệu “Ấn tượng và thân thiện”.

Trần Tuấn Việt