Cứ mỗi độ Tết đến Xuân về, người dân làng Yên Đông, tổng Hà Nam lại nô nức đổ về đình làng để tham gia Lễ hội Đại kỳ phúc nhằm tưởng nhớ Thành hoàng làng và các vị Tiên công.
Trong 4 ngày 12-15/2 (15 đến 18 tháng Giêng năm Ất Tỵ), người dân làng Yên Đông lại đổ ra đình để tham dự Lễ hội Đại kỳ phúc đình Yên Đông. Đây là lễ hội truyền thống được người dân xã đảo Hà Nam tổ chức mỗi khi dịp Tết đến xuân về.
Lễ hội thu hút được hàng nghìn người dân và khách du lịch đến tham dự
Lễ hội Đại kỳ phước đình Yên Đông là một trong những lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân gian trên địa bàn phường Yên Hải nói riêng và vùng xã đảo Hà Nam nói chung.
Lễ hội truyền thống Đại kỳ phước (hay còn có tên gọi là Lễ hội Đại kỳ phúc) là dịp để người dân địa phương tạ ơn các vị Tiên Công, Đức Thành Hoàng làng và Tứ vị Thánh Nương đã có công lao trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm xây dựng và phát triển quê hương.
Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, vị thành hoàng được thờ ở đình là tiến sĩ Nguyễn Đăng Minh, theo sách “Các vị đại khoa tỉnh Bắc Ninh” thì ông là người xã Hoài Bão, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh (nay là thôn Hoài Thượng, xã Liên Bão).
Năm 24 tuổi đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân khoa Đinh Mùi niên hiệu Phúc Thái 4 (1646) đời Lê Chân Tông. Ông làm quan đến chức Quốc tử giám tế tửu, tước nam, về trý sỹ, tạ thế năm Bính Tý, thọ 74 tuổi.
Theo thần tích do lý trưởng làng Yên Đông kê khai năm 1938 thì ông là người đã có công đáng giặc trấn an vùng Đông Hải, bảo vệ cuộc sống hòa bình cho nhân dân. Nhớ ơn ông, nhân dân làng Yên Đông đã tôn ông làm thành hoàng và tạc tượng thờ chính ở đình làng.
Ngoài ra, thì làng Yên Đông là một trong những địa phương có rất nhiều người theo học tại Quốc Tử Giám, nơi cụ Nguyễn Đăng Minh làm Quốc tử giám tế tửu, tước nam, về trí sỹ vì vậy khi học hành đỗ đạt về làm quan tại quê nhà các cụ đã ghi nhớ công ơn của ngài nên tôn ngài làm thành hoàng.
Làng đã xây dựng Thánh chỉ thờ Thánh sư nho học và là trường học đầu tiên của tổng Hà Nam. Việc tôn thờ Thành hoàng làng và lập trường học tại địa phương thể hiện lòng hiếu học và tôn sư trọng đạo của dân làng Yên Đông.
Lễ hội Đại kỳ phúc làng Yên Đông được tổ chức với nhiều phần nghi lễ như lễ rước, lễ tế. Các hoạt động bên lề diễn ra trong 4 ngày như đánh tổ tôm, thi hát đối đáp quan họ, thi bắt vịt, đi cầu kiều…
Hiện tại trong khuôn viên đình Yên Đông còn lưu giữ được 4 sắc phong thần cho Thành hoàng làng là “Uy Minh Đại Vương”. Ngoài sắc phong đời vua Gia Long năm 1810 (bản chép lại), còn có hai sắc đời vua Tự Đức năm 1857 và 1871, với một sắc đời vua Duy Tân năm 1908.
Đình làng Yên Đông là một trong 2 ngôi đình cổ lớn nhất, đẹp nhất vùng Hà Nam - Yên Hưng và Quảng Ninh, cả về kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc. Đình làng Yên Đông được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia năm 2021.
Đình Yên Đông nằm tại phường Yên Hải, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. Theo bia đá lược sử tại đây, đình được xây dựng trong 20 năm và đến năm Giáp Tuất (1814) thì hoàn thành. Đình được xây dựng theo kiến trúc chữ Đinh, nhằm hướng tây gồm nội điện và đại sảnh với tổng diện tích hơn 344 m2 gồm 5 gian 2 trái.
