Biển người hành hương về Rạch Giá tri ân Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực

Hàng vạn người dân và du khách từ khắp nơi đổ về phường Rạch Giá dự lễ giỗ Cụ Nguyễn – lễ hội truyền thống kỷ niệm 157 năm ngày Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực hy sinh (1868 – 2025).

Mỗi năm, cứ đến ngày 26 đến 28 tháng 8 âm lịch, hàng vạn người lại hướng về Rạch Giá như một cuộc hành hương tâm linh, tưởng nhớ vị anh hùng dân tộc.

Lễ hội truyền thống năm nay diễn ra trong ba ngày, từ 17 đến 19/10/2025, gồm hai phần chính: phần lễ và phần hội với nhiều hoạt động truyền thống..

Phần lễ được tổ chức trang nghiêm với các nghi thức dâng hương, tế lễ, rước linh và đọc văn tế tưởng niệm Anh hùng Nguyễn Trung Trực.

Trên mảnh đất hướng ra biển Tây, phường Rạch Giá tỉnh Kiên Giang cũ (nay là An Giang), ngôi đình uy nghi, cổ kính với mái ngói rêu phong, thấp thoáng dưới hàng cây xanh mát, phảng phất hương trầm nghi ngút quanh năm, như một biểu tượng thiêng liêng của lòng trung nghĩa, kiên trung bất khuất.

Đình thần Nguyễn Trung Trực, nơi thờ tự vị anh hùng dân tộc, được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, nơi đây còn là điểm đến du lịch văn hóa – lịch sử tiêu biểu của tỉnh.

Phần hội mang đậm sắc màu văn hóa dân gian Nam Bộ với hàng loạt hoạt động phong phú: biểu diễn lân – sư – rồng, đêm hội hoa đăng cầu quốc thái dân an…

Không chỉ là dịp tưởng nhớ người anh hùng dân tộc, mà còn là ngày hội kết nối lòng người, lan tỏa tinh thần yêu nước, nghĩa đồng bào và niềm tự hào Việt qua bao thế hệ.

Từ sáng sớm, từng đoàn người từ các tỉnh thành khác lại nối đuôi nhau tề tựu về phường Rạch Giá. Con đường dẫn vào Đình thần Nguyễn Trung Trực ngập sắc cờ hoa, tiếng trống lân, thanh la, chập chõa vang vọng khắp phố phường.

Dòng người đổ về không chỉ để dự lễ mà còn mang theo tấm lòng thành kính tri ân người anh hùng đất Nam – người đã đi vào sử sách với câu nói bất hủ: “Bao giờ Tây nhổ hết cỏ nước Nam mới hết người Nam đánh Tây.”

Đối với người dân miền Tây, lễ giỗ Cụ Nguyễn đã trở thành một phần đời sống tinh thần không thể thiếu. Bà con vẫn quen gọi bằng cái tên mộc mạc, gần gũi – lễ giỗ Cụ Nguyễn như cách thể hiện lòng kính trọng và tình cảm thân thương với người anh hùng vì dân vì nước.

"Em thấy rõ tinh thần yêu nước, nghĩa tình và niềm tự hào dân tộc đang được truyền lại cho thế hệ trẻ chúng em”.

Có mặt trong dòng người tham dự Lễ Rước Sắc Thần Nguyễn Trung Trực sáng 27/8 âm lịch, Phạm Thế Hiển không giấu được xúc động khi được hòa mình vào không khí trang nghiêm, thiêng liêng của lễ hội.

Giữa tiếng trống hội rộn ràng và sắc cờ phấp phới, Hiển nói với ánh mắt tự hào: “Đây là lần đầu tiên em được trực tiếp tham dự lễ rước Sắc Thần của Cụ Nguyễn. Cảm giác thật khó tả – vừa thiêng liêng, vừa xúc động".

Hòa cùng đoàn rước lễ long trọng đông đảo bà con từ khắp mọi miền tựu về dự lễ.

Ông Huyền Văn Phi, người dân Tây Ninh, chia sẻ khi vừa đặt chân đến khu vực Đình thần: “Năm nào tôi cũng đến lễ sớm để làm công quả. Cụ Nguyễn là niềm tự hào của dân Nam Bộ, là người anh hùng đã hy sinh vì dân, vì nước. Bà con mình nhớ ơn, nên ai cũng muốn góp chút công, chút sức để lễ giỗ được chu toàn", giọng ông rắn rỏi mà đầy xúc động, đôi bàn tay nắm chặt tấm khăn rằn như thể ôm trọn ký ức về một vị anh hùng của đất phương Nam.

“Thấy ai cũng tự nguyện nấu cơm, dọn dẹp, lo chỗ nghỉ cho khách thập phương mà lòng mình ấm áp vô cùng”, cô Bé Tâm xúc động cho hay.

Không chỉ người dân miền Tây, cô Nguyễn Thị Bé Tâm, một du khách từ Lâm Đồng, cũng vượt hơn 500 km để về dự lễ. Cô bộc bạch: “Mình đến đây không chỉ để viếng Cụ Nguyễn, mà còn muốn phụ giúp các công việc trong lễ hội. Ở đây, dù không ruột thịt, nhưng bà con xem nhau như con cháu trong nhà”.

Quả thật, trong suốt những ngày diễn ra lễ hội, hàng ngàn suất cơm chay được phát miễn phí, hàng trăm chiếc võng được treo sẵn cho người nghỉ ngơi, cùng đội y tế túc trực chăm sóc sức khỏe cho khách hành hương. Mọi thứ đều tự nguyện, chan chứa tình người.

Hàng năm khu di tích Mộ và Đình thờ Nguyễn Trung Trực đón từ 2 đến 3 triệu lượt khách thập phương đến viếng; riêng trong ba ngày chính lễ, con số này tăng gấp nhiều lần.

Đây không chỉ là dịp để người dân bày tỏ lòng biết ơn đối với vị anh hùng dân tộc, mà còn là cơ hội để địa phương quảng bá hình ảnh, du lịch và các giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đất Kiên Giang.

Khắp các tuyến đường trung tâm, lực lượng công an, quân sự, dân phòng luôn túc trực ngày đêm để đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, phòng chống cháy nổ.

Công tác phân luồng, hướng dẫn khách được triển khai khoa học, giúp dòng người di chuyển dễ dàng dù lượng khách mỗi ngày lên đến hàng trăm ngàn lượt.

Bên cạnh các nghị thức lễ diễn ra long trọng, phần hội mang đậm sắc màu văn hóa dân gian Nam Bộ với hàng loạt hoạt động phong phú: biểu diễn lân – sư – rồng, hội chợ thương mại, triển lãm sản phẩm OCOP, thi đấu thể thao dân gian, đêm hội hoa đăng cầu quốc thái dân an…

Đặc biệt, tối 17/10, chương trình nghệ thuật khai mạc diễn ra hoành tráng tại khu vực Đền tưởng niệm Anh hùng, liệt sĩ và người có công tỉnh An Giang – khu đô thị lấn biển Tây Bắc, phường Rạch Giá – và được truyền hình trực tiếp trên nhiều đài trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Tất cả hòa quyện trong không khí rộn ràng, vừa linh thiêng, vừa ấm áp tình quê. Đặc biệt, những tiết mục đờn ca tài tử – di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại – vang lên giữa dòng người tấp nập, khiến không gian lễ hội thêm sâu lắng và đậm đà bản sắc Nam Bộ.

Bà con chắp tay khấn nguyện cho quốc thái dân an, quê hương yên bình, lòng người mãi giữ được ngọn lửa yêu nước và nghĩa khí mà Anh hùng Nguyễn Trung Trực để lại.

Bà Nguyễn Thị Năm, 72 tuổi, quê ở Vĩnh Long, rưng rưng nói: “Tôi đi lễ Cụ từ khi còn trẻ. Mỗi lần đến đây, lòng lại thấy yên bình và như được tiếp thêm sức mạnh. Cụ là tấm gương sáng để con cháu noi theo.”

Không chỉ là lễ hội tưởng niệm, lễ giỗ Cụ Nguyễn còn là dịp để người dân thể hiện tình đoàn kết, lòng nhân ái và tinh thần “uống nước nhớ nguồn”. Chính sự chung tay của cộng đồng – từ việc nấu cơm, dọn dẹp, đón khách – đã tạo nên nét đẹp nhân văn sâu sắc, biến lễ hội thành ngày hội lớn của nghĩa tình Nam Bộ.

Lễ giỗ Cụ Nguyễn, không chỉ là một lễ hội văn hóa – tâm linh, mà còn là minh chứng sinh động cho sức sống bền bỉ của truyền thống yêu nước Việt Nam.

Góp phần lan tỏa truyền thống được gìn giữ, vun đắp và truyền trao qua từng thế hệ, để mãi mãi sáng ngời giữa đất trời phương Nam.

Hơn 150 năm sau ngày Cụ Nguyễn hy sinh, ngọn lửa yêu nước ấy vẫn cháy sáng trong lòng người dân. Giữa khói hương nghi ngút, dòng người lặng lẽ xếp hàng dâng hương, ai cũng thấy trong mắt mình ánh lên niềm tự hào khó tả.

Trong âm vang tiếng trống, tiếng chiêng hòa cùng tiếng sóng biển Rạch Giá, dư âm của lễ hội lan tỏa như thủy triều dâng - nhắc nhở về tinh thần bất khuất, về nghĩa đồng bào và lòng trung hiếu, thủy chung của người dân Nam Bộ.

Anh hùng Nguyễn Trung Trực, tên thật là Nguyễn Văn Lịch (còn gọi Quản Chơn, Quản Lịch), sinh năm 1838 tại Long An trong một gia đình làm nghề chài lưới. Từ nhỏ, ông nổi tiếng thông minh, tinh thông võ nghệ và giàu lòng yêu nước. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Ông đã lãnh đạo nhiều trận đánh vang dội, trong đó có chiến công “đốt tàu Espérance” tại Nhật Tảo (Long An) và trận đánh Kiên Giang (cũ), khiến quân Pháp khiếp sợ. Bị bắt và xử tử năm 1868, ông để lại tấm gương sáng ngời về lòng trung trinh, bất khuất của người dân Nam Bộ.