“Đến Hà Giang, nhất định phải ghé Lao Xa một lần” – nơi mảnh đất còn nhiều hoang sơ nằm giữa những mỏm đá tai mèo Đồng Văn, nhưng lại có sức hút với trái tim người lữ khách tìm đến bình yên.
Thôn Lao Xa (xã Sủng Là, huyện Đồng Văn, Hà Giang) nằm lọt thỏm giữa cao nguyên Đồng Văn. Giữa cằn cỗi của sỏi đá những tưởng Lao Xa sẽ … chán ngắt! Nhưng không, Lao Xa có hấp lực riêng đến từ những điều hoang sơ, bình dị, từ tình cảm thắm nồng của con người nơi rẻo cao.
Để đến Lao Xa từ TP Hà Giang, bạn nên đi bằng xe máy. Suốt chặng đường hướng về cao nguyên đá Đồng Văn, bạn sẽ đi qua huyện Quản Bạ, thị trấn Yên Minh, Phố Cáo… Khi tới trung tâm xã Sủng Là, đi thêm tầm 6km, thôn Lao Xa dần ẩn hiện với những mái nhà trình tường đầy rêu phong, những mảng tường vàng sẫm, minh chứng cho sự tồn tại lâu đời của lối kiến trúc độc đáo này.
“Trong một lần tác nghiệp tại Hà Giang, may mắn được cô bạn Sài Gòn đã ở lại Hà Giang 9 tháng dẫn tới Lao Xa, nơi một vài bản nhỏ nằm sâu phía sau những dãy núi hùng vĩ. Nơi thửa ruộng đầy những hoa cải vàng, nơi bức tường đá kì công, kéo dài như một kiệt tác kiến trúc, bao quanh lấy những ngôi nhà trình tường với mái ngói âm dương đã phủ rêu phong qua hàng trăm năm”, chia sẻ của bạn trẻ Hùng Vĩ về Lao Xa.
Những tia nắng ấm áp trên thửa ruộng ngập tràn sắc vàng hoa cải, một vẻ đẹp mộng mị làm say lòng người.
Xen giữa những cây cải vàng là nương ngô xanh mướt. Một không gian trong trẻo và tươi mát.
Với đặc tính dễ thích nghi với mọi điều kiện thời tiết, cây củ cải vẫn phát triển tốt ở Lao Xa, đem lại nguồn thu nhập cho người dân.
Người phụ nữ dệt vải bên khung cửi
Theo số liệu tính tới năm 2018, Lao Xa có 110 hộ, 596 khẩu, là nơi sinh sống của đồng bào Mông. Cuộc sống nơi cao nguyên đá, quanh năm quen với nương rẫy, khung cửi, chăn nuôi gia súc... Đặc biệt ở thôn Lao Xa còn có nghề đúc bạc truyền thống của dòng họ Mua. Sản phẩm đồ trang sức đẹp mắt, chạm trổ hoa văn thường được đem bán trong các chợ phiên Đồng Văn, hay làm theo yêu cầu của bà con trong thôn và vùng lân cận.
Những đứa trẻ người Mông đáng yêu, hồn nhiên và thân thiện với du khách.
Hàng rào đá bao xung quanh ngôi nhà trình tường
Dạo bộ trên những con đường trong bản, ngắm nhìn cuộc sống đời thường ở Lao Xa, lòng người lữ khách bình yên đến lạ.
Hình ảnh đời thường bình dị của người dân ở thôn Lao Xa. Dù cuộc sống mưu sinh còn vất vả, nụ cười vẫn nở trên môi những con người chất phác và gần gũi. Bỏ lại những ồn ào nơi phố thị, một ngày nào đó tới Lao Xa, bạn sẽ cảm nhận được sự yên bình nơi miền hoang sơ.
Đàn ông người Mông ở Lao Xa
Phụ nữ người Mông với chiếc gùi trên lưng. Người dân ở thôn Lao Xa vẫn giữ được những nét văn hoá đặc sắc vùng miền, thể hiện rõ nét nhất qua trang phục. Đến Lao Xa bạn dễ dàng bắt gặp những người phụ nữ bận trang phục truyền thống mọi lúc mọi nơi. Trang sức của họ chủ yếu làm từ bạc, khi một người phụ nữ đi ngang qua bạn sẽ nghe được tiếng bạc leng keng va vào nhau rất vui tai.
Người phụ nữ trĩu vai với gánh củi trên lưng.
Những đứa trẻ Lao Xa từ nhỏ đã theo bố mẹ lên nương rẫy, phụ giúp gia đình.
“… Dù vẻ đẹp là thế! Cuộc sống của người dân nơi đây vẫn còn rất khó khăn, những "mèn mén" cái mà chúng ta gọi là "đặc sản" họ phải dùng quanh năm. Bởi kiếm đâu ra những hạt gạo trắng ngần thơm phức? Lũ trẻ vẫn chân đất, vẫn manh áo mỏng bạc màu cũ kĩ.
Giờ thì đã hiểu! Vì sao cô bạn từ đất Sài Thành hoa lệ lại có thể ở Hà Giang những 9 tháng chưa về. Có lẽ cái nét đẹp hoang sơ ấy, cái tình nồng thắm của người dân nơi ấy đã níu giữ bước chân, níu giữ tâm hồn người con phố thị.
Lại một năm kinh tế khó khăn, cơm áo gạo tiền. Chẳng biết bố mẹ các em đã chuẩn bị được gì cho những ngày Tết sắp tới. Chỉ mong sao các em có một cái tết ấm no”, những xúc cảm thật đặc biệt bạn trẻ Hùng Vĩ dành cho Lao Xa.
Thời điểm này, Lao Xa đã vào xuân, cũng là mùa “đá nở hoa”. Những hoa đào, hoa mận, hoa cải vàng, cải trắng nở rộ làm bừng sáng cả một vùng giữa cao nguyên đá. Nếu từng đến Hà Giang nhưng bỏ lỡ Lao Xa, sao bạn không “lên cái hẹn” Lao Xa một ngày không xa, nhỉ?
