Lưu giữ nếp xưa ở vùng núi non Morocco
Chia sẻ
Các kho chứa chung đã biến mất trên khắp Bắc Phi, nhưng dân làng Amazigh ở Morocco đang nỗ lực bảo tồn chúng.
Lahcen Boutirane - người bảo vệ nhà kho chung ở Ait Kine, Morocco. Ảnh: AFP
Tại một ngôi làng ở vùng núi non Morocco, nơi có những cây ôliu và cây cọ bao quanh, một kho chứa chung hàng thế kỷ được duy trì, bảo tồn tập quán cổ xưa hàng thế kỷ của nền văn hóa Amazigh.
"Truyền thống đang biến mất, nhưng không phải ở đây” - già làng Hossine Oubrahim ở Ait Kine thuộc vùng núi Anti-Atlas tự hào nói.
Ở vùng đồi núi cách thủ đô Rabat khoảng 460 km về phía nam, Ait Kine là nơi có một trong số ít kho chứa tập thể còn sót lại của đất nước, được gọi là agadir trong tiếng Amazigh, ngôn ngữ Berber của Morocco.
Cấu trúc được xây dựng vào thế kỷ 18 và trùng tu năm 2012, vẫn được người dân địa phương sử dụng để lưu trữ và bảo vệ sản phẩm.
Ông Oubrahim, ngoài 70, nhớ lại: “Chúng tôi lớn lên với truyền thống cất giữ ngũ cốc, trái cây sấy khô, dầu và những vật có giá trị ở đó. Và chúng tôi tiếp tục tôn trọng truyền thống này".
Abdelghani Charai - thương nhân ngoài 60 tuổi, đã trở về ngôi nhà tổ tiên của mình ở Ait Kine sau nhiều năm đi xa - cho biết, kho chứa của làng là một “tượng đài", “đại diện cho tinh thần cộng đồng của chúng tôi”.
Kho chứa ở làng Ait Kine được xây dựng bằng phương pháp đất nện, nằm ở trung tâm làng, có bức tường kiên cố với tháp canh bằng đá bảo vệ.
Trong lịch sử, trong thời kỳ bất ổn, kho chứa là nơi cất giữ an toàn, ông Charai giải thích.
Bên trong kho chứa, có 76 buồng nhỏ được bố trí thành 3 tầng xung quanh một khoảng sân rộng có bể chứa nước.
Trong Agadir có dự trữ lúa mạch, chà là và hạnh nhân. Ngoài ra, kho chứa này cũng được sử dụng để bảo vệ các tài liệu như giấy chứng nhận kết hôn và khai sinh, văn bản và hợp đồng tôn giáo, và công thức nấu thuốc truyền thống được ghi trên thân cây cọ.
Lahcen Boutirane - người bảo vệ nhà kho chung - cho biết, 63 gia đình trong làng sử dụng kho này. “Những người khác đã chuyển đi, nhưng vẫn giữ tài liệu lưu trữ của họ ở đây" - ông nói.
Nhà khảo cổ học Naima Keddane nói, luật bất thành văn đã giữ cho những nhà kho này thành không gian linh thiêng và bất khả xâm phạm, không chỉ lưu trữ cây trồng để sử dụng trong hạn hán mà còn bảo vệ chúng khỏi các cuộc tấn công.
Ông Boutirane cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn agadir của Ait Kine - thứ minh chứng cho "sự khéo léo của tổ tiên chúng tôi".
Những nhà kho chung có thể được tìm thấy ở những nơi khác tại Bắc Phi - ở vùng núi Aures của Algeria, phía nam Tunisia và vùng núi Nafusa của Libya - nhưng phổ biến nhất ở Morocco dù nhiều kho không còn được sử dụng.
Morocco có hơn 550 kho agadir cổ, theo Bộ Văn hóa Morocco, cơ quan đang chuẩn bị đề cử kho này là Di sản Thế giới của UNESCO.
Các agadir nằm chủ yếu ở miền trung và miền nam Morocco, trong hang động hoặc trên vách đá, trên đỉnh đồi và thung lũng.
Kiến trúc sư và nhà nhân chủng học Salima Naji cho biết: “Thách thức là kho chứa tập thể của Morocco, vốn gần như biến mất ở Algeria, Tunisia và Libya".
Gọi agadir là cấu trúc thể hiện sự đoàn kết, bà Naji đang giúp khôi phục lại agadir của Ait Kine - điểm thu hút cả các nhà nghiên cứu và khách du lịch.
Theo AFP, trong chuyến khảo sát agadir, một nhóm du khách Italy đánh giá cao cánh cửa gỗ được chạm khắc cùng các trang trí bằng sắt rèn ở đây.
“Chúng tôi đang tham quan các agadir" - hướng dẫn viên Emanuele Maspoli cho biết. Hướng dẫn viên mô tả agadir là “những địa điểm phi thường chứng thực sự thịnh vượng lịch sử của các ốc đảo ở Morocco". Du khách Antonella Dalla chia sẻ: "Đó là một nơi màu nhiệm".
Giải thưởng Japan Travel Awards 2023 công bố những trải nghiệm du lịch xuất sắc, bao gồm các điểm tham quan nổi tiếng tại...
