Trong làn mây bao phủ, những ngôi chùa nhỏ nép trong dãy núi thiêng Yên Tử hiện lên vừa cổ kính vừa kỳ vĩ. Với những giá trị cốt lõi về cảnh quan, văn hóa gắn liền với Phật giáo Trúc Lâm, Yên Tử trở thành vùng lõi trong hành trình UNESCO công nhận Quần thể di tích, danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc trở thành Di sản văn hóa thế giới.
Núi Yên Tử (Yên Tử Sơn) là dãy núi thuộc khu vực ranh giới tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh (trước đây là Bắc Giang) nằmc ách trung tâm Hà Nội khoảng 130km. Nơi đây nổi tiếng với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ và các khu di tích lịch sử, văn hóa gắn liền với sự hình thành và phát triển của phái Trúc Lâm Yên Tử.
Đây được xem như là “đất tổ của Phật giáo”. Núi Yên Tử có độ cao là 1.068m so với mực nước biển, vì vậy đây địa điểm tham quan không hề xa lạ đối với nhiều khách du lịch, bởi chùa Yên Tử nằm có vị trí không quá cao. Ngoài ra, vì nằm ở độ cao này, nên đến đây bạn sẽ thấy một khung cảnh huyền ảo.
Dãy núi Yên Tử ẩn mình giữa những ánh mây trắng bồng bềnh bao phủ bốn xung quanh, có khi vờn xung quanh bạn tạo nên bức tranh sơn cảnh hữu tình tuyệt đẹp. Tại đây, du khách còn có cơ hội khám phá Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử, Chùa Đồng, Chùa Trình…
Xưa kia vua Trần Nhân Tông sau khi nhường ngôi lại cho con trai là Trần Anh Tông rồi tìm đến cõi Phật. Từ đó phật Hoàng Trần Nhân Tông đã chọn chùa Yên Tử làm nơi tu hành và thành lập ra phái Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử. Đây là dòng Phật giáo phổ biến ở Việt Nam.
Tại đây, ông vừa tu hành, vừa giảng đạo cho những tăng ni phật tử đến nghe. Vì thế, hiện nay Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử mang đậm văn hóa và tín ngưỡng Việt Nam nhất. Ngoài ông ra, thiền sư Pháp Loa và Huyền Quang cũng góp một phần vào việc lập ra thiền phái này
Yên Tử được xem là vùng đất Phật, hội tụ đầy đủ tinh thần Phật giáo, kinh đô của Phật giáo Việt Nam. Trải qua nhiều biến cố, thăng trầm và dấu vết của thời gian, ngày nay các di tích còn lại ở Yên Tử là 11 ngôi chùa và hàng trăm am, tháp, bia, tượng, hội tụ đầy đủ những phong cách, giá trị quý giá về kiến trúc, mỹ thuật, điêu khắc của các triều đại Lý - Trần - Lê - Nguyễn.
Yên Tử nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ. Nơi đây gìn giữ được gần như nguyên vẹn khoảng 2.700 ha rừng nguyên sinh. Vẻ đẹp của Yên Tử còn là sự kỳ vĩ của núi non hoà với nét cổ kính, trầm mặc của chùa, am, tháp, lăng, là sự thơ mộng của mây trời, non nước lẫn với vẻ đẹp của cây cỏ hoa lá và chim muông; là sự phong phú của thảm thực vật với những loại cây dược liệu có giá trị cao về mặt y học. Đây là nét hấp dẫn riêng mà không phải khu di tích lịch sử và danh thắng nào cũng có được.
Yên Tử với các giá trị lịch sử văn hóa còn hiện hữu cho tới hôm nay. Các giá trị văn hóa, lịch sử và cảnh quan nơi đây vẫn đang từng ngày được nhiều thế hệ nối tiếp kế thừa, ngày một phát triển, lan tỏa tới nhiều vùng, miền trong và ngoài nước.
Trong hành trình chính thức trở thành Di sản thế giới được UNESCO công nhận, Yên Tử mang trong mình vẻ đẹp vẹn nguyên, hoang sơ và giàu trầm tích văn hóa Phật giáo. Đó là lời mời gọi những bước chân yêu khám phá và chiêm nghiệm: Hãy đến và ngắm Yên Tử, để hiểu, để thương, và để gìn giữ giá trị ấy cho muôn đời sau.
Để đánh dấu cột mốc đặc biệt của Yên Tử, 17/8, tỉnh Quảng Ninh tổ chức chương trình nghệ thuật với chủ đề “Thanh âm Yên Tử – Di sản ngàn đời” nhằm công bố và chào mừng Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là di sản văn hóa thế giới của UNESCO.
Sự kiện không chỉ là dịp vinh danh chặng đường nỗ lực hơn 12 năm chuẩn bị hồ sơ di sản, mà còn là cơ hội quảng bá mạnh mẽ hình ảnh di sản Việt Nam ra thế giới. Lễ công bố cũng góp phần nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, đồng thời tạo động lực phát triển du lịch bền vững cho vùng Đông Bắc Tổ quốc.
