Trung Thu đến sớm ở làng nghề Nha Trang xưa
Dù một tuần nữa mới đến Trung Thu nhưng ở làng nghề Nha Trang xưa, không khí Trung Thu đến rất sớm. Cả tuần nay, tối nào cũng nhộn nhịp, cũng rộn ràng như ngày hội tuổi thơ.
Tối 28/9, tôi cùng nhóm bạn không còn trẻ đến trải nghiệm và ăn tối ở Làng nghề Nha Trang xưa. Ai cũng bất ngờ vì cảnh quan, không gian nghề, nghệ thuật, ẩm thực... Ngỡ như đang trở lại quê xưa với tuổi thơ hồn nhiên, dung dị. Tôi sững sờ, lặng người trước vô số đèn ông sao. Không ở đâu nhiều đèn ông sao như vậy.
Không khí Trung thu tại Nha Trang xưa
Có đèn ông sao trang trí, đèn ông sao để bán, đèn ông nửa chừng (vì chưa làm xong) và nhiều vật liệu để làm đèn (thanh tre nhỏ, giấy màu,giấy kiếng, hồ, kéo, dây buộc...). Khách đông như trẩy hội. Đa phần là khách gia đình và có rất nhiều trẻ em. Cả nước đang bão lớn, đêm TP.HCM mưa tầm tã nhưng hình như trời thương đám trẻ rước đèn, đêm Nha Trang trời quang dịu mát.
Các em hào hứng tham gia làm lồng đèn ông sao cùng các tình nguyện viên, các “nghệ nhân” nghiệp dư và chờ rước đèn. Khi tiếng trống lân dồn dập, rền vang; các em kéo ba mẹ, ông bà về khu trung tâm, tay cầm lồng đèn xúng xính, rạng rỡ như thiên thần. Nghe tiếng trống lân, thấy trẻ em tụ tập hát hò đông vui nên chị Hằng, chú Cuội xuống chơi cùng. Có phá cỗ, có thi đố vui với nhiều phần quà nhỏ nhưng ý nghĩa. Vui nhất là rước đèn rồng rắn khắp làng xưa.
Con cháu vui, người lớn cũng vui lây và cảm thấy như trẻ lại. Ngạc nhiên nhất là không thấy lồng đèn điện tử. Cũng không có lồng đèn Trung Quốc hay đèn lồng, nhìn không biết của nước nào. Ngắm nhìn đèn ông sao ở làng nghề Nha Trang xưa, tôi lặng người xúc động. Bởi những năm trước, Trung Thu tràn ngập đèn điện tử, đèn ngoại lai, đèn Trung Quốc, còn đèn ngôi sao và các đèn Việt trốn biệt tăm.
Chợt nhớ Tết Chol Chnam Thmey ở Siem Reap, Campuchia (tháng Tư), cả thành phố lung linh bởi hàng trăm ngàn đèn ông sao kết nối. Từ trong nhà ra ngoài đường. Nhiều nhất là trên cây, đủ màu cầu vồng bảy sắc, đủ kiểu lớn nhỏ.Với người dân Campuchia, đèn ngôi sao 5 cánh, biểu tượng cho sự may mắn phồn vinh. Xưa, đèn ông sao chỉ treo trước nhà. Mấy năm nay, đèn ông sao đồng khởi hùa nhau ra phố, vào tận từng khách sạn, nhà hàng, trạm xá, cây xăng, bệnh viện… và tràn lên khắp ngọn cây.
Bỗng tủi thân cho số phận đèn ông sao ở Việt Nam. Ông sao, vốn là đèn thuần Việt. Có cả bài hát riêng rất nổi tiếng “Chiếc đèn ông sao” (Phạm Tuyên). Ngôi sao có trên quốc kỳ, quốc huy Việt Nam nhưng đèn ông sao thuần Việt ngày càng bị chối bỏ trên quê hương, chỉ còn ẩn náu trong các thánh đường dịp lễ Giáng Sinh. Trung Thu Việt Nam tràn ngập đèn lồng ngoại lai, đa phần bằng khung kẽm và vải tổng hợp.
Người Hoa ở Campuchia cũng toàn dùng đèn ông sao. Tôi từng mơ ước và tự hỏi, đèn ông sao thuần Việt đến bao giờ mới tìm được chỗ đứng ngay chính trên quê hương mình. Mơ ước “ngày xưa” giờ hiện hữu và tràn ngập không gian làng nghề Nha Trang xưa, ngay trung tâm thành phố biển, giờ là phường Nam Nha Trang. Trung Thu hàng năm, thường chỉ có một đêm nhưng ở làng nghề Nha Trang xưa, Trung Thu suốt hai tuần lễ.
Cám ơn làng nghề Nha Trang Xưa đã tiên phong đưa đèn ông sao thuần Việt trở về với tất cả sự nâng niu, trân quí. Ước mơ của tôi và của nhiều người Việt đồng cảm khác đang được hiện thực hóa từng ngày. Đèn ông sao thủ công, người làm dồn cả tấm lòng vào đó nên nhìn rất có hồn, cứ đong đưa như trò chuyện và vui lây với mọi người. Nhiều đèn ông sao ở làng nghề sẽ theo các em về tận từng nhà, vào trong giấc ngủ với những ước mơ thánh thiện.
Cả đêm qua tôi cứ lâng lâng vì vui. Mong đèn ông sao từ Nha Trang Xưa sẽ tỏa đi khắp nước, không chỉ tết Trung Thu mà cả tết Nguyên Đán và nhiều dịp lễ hội khác như biểu tượng may mắn, phát triển, hạnh phúc của đất nước.