Đẩy mạnh năng lực khối kinh tế hợp tác trong phát triển cây ăn quả TP.HCM

UBND TP.HCM đã chỉ đạo triển khai Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030. Đề án này nhằm phát triển cây ăn quả phù hợp với Chương trình phát triển nông nghiệp trên địa bàn Thành phố.

12 loại cây ăn quả chủ lực với mục tiêu xuất khẩu trên 5 tỷ USD

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề ra Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030, với mục tiêu đạt diện tích 1,2 triệu ha và sản lượng hơn 14 triệu tấn cây ăn quả vào năm 2025.

Trong số này, diện tích cây ăn quả chủ lực dự kiến là 960 nghìn ha, với sản lượng từ 11 đến 12 triệu tấn. Các loại cây chủ lực bao gồm thanh long, xoài, chôm chôm, sầu riêng, vú sữa, bưởi, nhãn, chuối, dứa, cam, mãng cầu và quýt.

Chôm chôm là một trong 12 loại trái cây ăn quả chủ lực.

Mục tiêu của đề án cũng bao gồm áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP và các tiêu chuẩn tương đương khác) cho 30% diện tích cây ăn quả tập trung tại các vùng sản xuất và đạt kim ngạch xuất khẩu trái cây trên 5 tỷ USD.

Theo thống kê của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích cây ăn quả tại đồng bằng sông Cửu Long đã liên tục tăng mạnh trong giai đoạn 2010-2020. Trong khoảng thời gian đó, diện tích cây ăn quả trên toàn vùng tăng từ hơn 287.000 ha lên gần 378.000 ha, với tốc độ tăng trung bình hơn 10.000 ha mỗi năm.

Các loại cây chủ lực như thanh long đã tăng từ 23.700 ha lên 22.800 ha, và sầu riêng từ 24.900 ha lên 20.100 ha. Đặc biệt, diện tích trồng mít đã tăng mạnh từ gần không đáng kể lên 30.000 ha, tăng 29.800 ha.

Tình hình phát triển cây ăn quả và thách thức trong nguồn cung ở TP.HCM

Ngày 25/5/2023, UBND TP.HCM đã chỉ đạo triển khai Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030. Đề án này nhằm phát triển cây ăn quả phù hợp với Chương trình phát triển nông nghiệp trên địa bàn Thành phố.

Trước đó, “Quy hoạch sản xuất nông nghiệp phát triển nông thôn thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2025”, diện tích cây ăn quả của thành phố đến năm 2025 là 8.000 ha, tập trung vùng ven sông Sài Gòn, sông Đồng Nai.

Định hướng quy hoạch khu nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái và dân cư nhà vườn ven sông Sài Gòn trên địa bàn huyện Củ Chi với diện tích 4.850 ha, cây trồng chính là măng cụt, chôm chôm, dâu, bưởi, dừa,...

Trải nghiệm vườn trồng cây ăn quả tại tổ hợp tác Trung An, Củ Chi, TP.HCM. Ảnh Hữu Long

Trong thời gian gần đây, nhu cầu tiêu thụ cây ăn quả tại TP.HCM đang gia tăng, trong khi nguồn cung hiện tại không đáp ứng được đủ. Điều này dẫn đến việc nhập khẩu từ các tỉnh thành lân cận và các khu vực khác, tạo áp lực lớn cho thị trường nông sản. Mô hình chỉ trồng cây để bán trái không mang lại hiệu quả bền vững trong thành phố. Do đó, kết hợp nông nghiệp với du lịch là một giải pháp cần thiết.

Hiện tại, một số chủ vườn trái cây tại huyện Củ Chi đã tự phát triển du lịch, tuy nhiên, cách làm này vẫn chưa có sự hợp lý và theo hướng sản phẩm. Cần có sự phối hợp giữa người dân và các đơn vị du lịch để xây dựng các tour du lịch kết hợp tham quan địa đạo và ghé thăm vườn cây ăn trái.

Khi có lượng du khách ổn định, chắc chắn người dân sẽ mở rộng quy mô các vườn cây ăn trái và duy trì hoạt động của chúng. Đồng thời, khu vực ven sông Sài Gòn cũng có thể được khai thác trong hình thức du lịch sông, từ trung tâm thành phố đến huyện Củ Chi, tạo điểm dừng chân hấp dẫn tại các vườn cây ăn trái.

Vườn trái cây Trung An ở Củ Chi là một ví dụ cho hướng đi mới trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn. Vườn này thu hút từ 35 đến 50 nghìn du khách mỗi năm để tham quan. Chủ yếu, 75% sản phẩm cây ăn quả được bán cho du khách, mang lại thu nhập bình quân khoảng 65 triệu đồng/ha/năm.

Việc đón khách tham quan giúp vườn trái cây Trung An tăng cường thu nhập và phát triển. Nhờ du khách, sản phẩm cây ăn quả được tiêu thụ và bán ra nhiều hơn, từ đó tăng doanh thu. Thu nhập bình quân 65 triệu đồng/ha/năm cho thấy hình thức kinh doanh du lịch trái cây mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với việc chỉ bán sản phẩm cho thị trường thông thường.

So sánh với các khu vườn không tổ chức đón khách, tổng thu nhập hàng năm của vườn Trung An là 20-23 triệu đồng/ha/năm. Điều này cho thấy đón khách tham quan và bán sản phẩm trực tiếp cho du khách mang lại lợi ích kinh tế đáng kể hơn. Kinh doanh du lịch trái cây có thể cải thiện thu nhập của các nông dân và giúp tạo ra sự phát triển bền vững cho khu vực nông nghiệp.

Hướng đi này trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp có thể được xem là một cơ hội để tăng thêm giá trị cho sản phẩm nông nghiệp, phát triển du lịch nông thôn và tạo ra công ăn việc lành cho cộng đồng địa phương.

Kết hợp nông nghiệp và du lịch: Giải pháp phát triển cây ăn quả cho HTX và THT tại TP.HCM

Để thành công trong việc phát triển du lịch nông nghiệp, HTX và THT cần chú trọng đến các yếu tố sau đây:

Quy hoạch và xây dựng cảnh quan: Tạo ra các khu vườn cây ăn quả được xây dựng cảnh quan và thu hút khách du lịch. Cảnh quan hấp dẫn và xanh mướt sẽ tạo được ấn tượng tốt đối với du khách và tăng khả năng hấp dẫn khách du lịch đến tham quan và mua sắm.

Đa dạng hóa sản phẩm: Xem xét việc trồng nhiều loại cây ăn quả chủ lực để tăng cường sự đa dạng hóa sản phẩm. Điều này giúp khách du lịch có nhiều lựa chọn và thu hút đông đảo du khách.

Tạo trải nghiệm du lịch: Phát triển các hoạt động trải nghiệm du lịch như hái trái, tham gia vào quy trình sản xuất nông nghiệp và tham gia vào các hoạt động vui chơi giáo dục. Điều này giúp tạo ra trải nghiệm độc đáo cho khách du lịch và thu hút họ quay trở lại.

Hợp tác và liên kết: Hợp tác với các đơn vị du lịch, khách sạn và nhà hàng để tạo ra các gói tour du lịch kết hợp tham quan vườn cây ăn quả. Qua đó, tăng cường quảng bá và tiếp thị cho sản phẩm nông nghiệp và tạo ra mối quan hệ lâu dài với các đối tác du lịch.

Nâng cao chất lượng dịch vụ: Nâng cao chất lượng dịch vụ và chăm sóc khách hàng bằng cách đào tạo nhân viên, đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm, và tạo ra một môi trường thân thiện và nhiệt tình cho khách du lịch.

Quảng bá và tiếp thị: Đẩy mạnh hoạt động quảng bá và tiếp thị để thu hút du khách đến tham quan vườn cây ăn quả. Sử dụng các kênh truyền thông xã hội, website, hội chợ và sự kiện nông nghiệp để quảng bá sản phẩm và tạo ra sự nhận biết với khách hàng tiềm năng.

Đào tạo và nâng cao năng lực: Đầu tư vào đào tạo và nâng cao năng lực quản lý và kỹ thuật cho các thành viên trong HTX và THT. Điều này giúp nâng cao hiệu suất sản xuất, cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Hỗ trợ chính sách: Tìm hiểu và tận dụng các chính sách hỗ trợ của chính phủ và các cơ quan liên quan. Điều này có thể bao gồm hỗ trợ tài chính, chính sách thuế, chính sách về đào tạo và phát triển nông nghiệp, và các chính sách khác để tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển cây ăn quả và du lịch nông thôn