Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tưởng, Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đưa ra một số giải pháp đột phá nhằm phát triển du lịch Lý Sơn xứng tầm quốc tế. Chẳng hãn như dựa trên tiềm năng đặc thù của đảo, xây dựng thương hiệu du lịch có giá trị độc đáo khác biệt với thương hiệu:“Quê hương Hải đội Hoàng Sa – Đảo núi lửa Lý Sơn”.
Sáng 20/8, Viện Bảo tồn di tích (Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề:“Đánh giá tiềm năng và thực trạng du lịch biển đảo của tỉnh Quảng Ngãi và khu vực lân cận, đề xuất các giải pháp liên kết vùng trong phát triển du lịch biển đảo bền vững”.
Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ môi trường- Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch phát biểu tại Hội thảo.
Hội thảo được tổ chức trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn cấp quốc gia: “Nghiên cứu phát triển du lịch biển đảo bền vững gắn với bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên ở tỉnh Quảng Ngãi và vùng lân cận”, do Tiến sĩ Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch làm Chủ nhiệm.
Thạc sĩ Đặng Khánh Ngọc, Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích; Tiến sĩ. Nguyễn Thế Hùng, nguyên Vụ trưởng - Vụ Khoa học công nghệ và môi trường - Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch; Tiến sĩ Phạm Thị Trung, Giám đốc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi chủ trì hội thảo.
Thạc sĩ. Đặng Khánh Ngọc, Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích phát biểu đề dẫn tại Hội thảo.
Phát biểu đề dẫn hội thảo, thạc sĩ Đặng Khánh Ngọc, Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích cho biết, đây là dịp quan trọng để các nhà khoa học, các cơ quan quản lý và các địa phương cùng nhìn nhận, đánh giá toàn diện tiềm năng, cơ hội, thách thức và đề xuất các giải pháp hiệu quả để phát triển du lịch biển đảo theo hướng bền vững, gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa và thiên nhiên.
Trong bối cảnh hiện nay, phát triển kinh tế biển được xác định là một trong những ưu tiên chiến lược quốc gia, trong đó du lịch và dịch vụ biển giữ vai trò quan trọng. Nghị quyết số 36 của Ban Chấp hành Trung ương về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030” và Quyết định số 147 do Thủ tướng phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 đã khẳng định du lịch biển đảo là dòng sản phẩm chủ đạo của du lịch Việt Nam.
Quảng Ngãi có chiều dài trên 130 km bờ biển, nhiều danh lam thắng cảnh và hệ thống di sản văn hóa biển đảo đặc sắc – được đánh giá là địa phương có tiềm năng nổi bật để phát triển du lịch biển đảo. Đặc biệt là khu vực đảo Lý Sơn, đã được định hướng trở thành trung tâm du lịch biển đảo quốc gia trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Loài chim hải âu bay lượn trên thắng cảnh hòn Đụn, đảo Bé Lý Sơn.
Thực tế hiện nay phát triển du lịch biển đảo tại Quảng Ngãi vẫn chưa tương xứng với tiềm năng vốn có: thời gian lưu trú bình quân còn thấp, sản phẩm du lịch còn đơn điệu, tính mùa vụ cao, hạn chế về hạ tầng và bảo vệ môi trường, sự tham gia của cộng đồng chưa được phát huy hiệu quả…
Dấu tích miệng núi lửa cổ độc đáo nằm gần sát bờ ở thắng cảnh Ba Làng An, xã Đông Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
Do vậy, theo các chuyên gia đề xuất việc nghiên cứu, đánh giá, phân tích kỹ lưỡng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch biển đảo và đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược nhằm đảm bảo phát triển bền vững là hết sức cần thiết.
Trong khuôn khổ hội thảo, tập trung trao đổi, thảo luận đánh giá tiềm năng, cơ hội và thách thức trong phát triển du lịch biển đảo tỉnh Quảng Ngãi và vùng lân cận; phát triển du lịch biển đảo bền vững gắn với bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên; vai trò của doanh nghiệp và cộng đồng trong phát triển du lịch; các mô hình liên kết vùng, các kinh nghiệm thực tiễn và đề xuất giải pháp cụ thể, khả thi.
Phó giáo sư, tiến sĩ Lê Chí Công, Trưởng Khoa Kinh tế du lịch, trường Đại học Nha Trang(Khánh Hòa), nhấn mạnh phát triển du lịch bền vững cần tuân thủ 10 nguyên tắc cơ bản theo khuyến nghị của IUCN (1998).
Thắng cảnh hòn Đụn , đảo Bé Lý Sơn hệt như loài khủng long vươn mình ra biển.
Cụ thể là khai thác tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phải hợp lý, trên cơ sở nghiên cứu đánh giá và quy hoạch cụ thể, nhằm bảo tồn lâu dài cho các thế hệ sau. Hạn chế việc khai thác quá mức và kiểm soát chất thải để tránh suy thoái môi trường. Phát triển du lịch phải gắn với bảo tồn tính đa dạng sinh học, văn hóa và xã hội – những yếu tố cốt lõi tạo nên sức hấp dẫn du lịch. Các hoạt động du lịch cần được lồng ghép trong quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội để tránh xung đột giữa các ngành và giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường. Cần đảm bảo lợi ích hài hòa cho cộng đồng địa phương, thông qua chia sẻ doanh thu, hỗ trợ sinh kế và bảo tồn tài nguyên. Khuyến khích sự tham gia tích cực của người dân địa phương vào các hoạt động du lịch nhằm nâng cao trách nhiệm bảo vệ tài nguyên.
Mọi hoạt động phát triển cần tham khảo ý kiến cộng đồng để tránh xung đột lợi ích, đảm bảo tính đồng thuận; chú trọng đào tạo và nâng cao nhận thức về tài nguyên và môi trường cho lực lượng lao động trong ngành. Các hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch phải trung thực, trách nhiệm, tránh gây kỳ vọng sai lệch cho du khách. Cuối cùng, việc nghiên cứu, đánh giá và cập nhật thông tin liên tục là cơ sở khoa học cần thiết cho quản lý và điều chỉnh phát triển du lịch theo hướng bền vững
Theo ông Công, cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng tại Lý Sơn còn hạn chế, đặc biệt là xử lý rác thải, nước sạch. Thiếu sản phẩm du lịch đặc trưng, ít trải nghiệm cao cấp, chủ yếu là ngắm cảnh, tắm biển; các tour văn hóa, sinh thái, nghỉ dưỡng biển đảo chưa được phát triển bài bản. Chất lượng nguồn nhân lực du lịch chưa cao, hình ảnh điểm đến chưa được định vị rõ ràng trên thị trường quốc tế; thiếu chiến dịch truyền thông bài bản và hiện đại.
Loài chim hải ẩu về làm tổ trên vách đá- trầm tích núi lửa ở đặc khu Lý Sơn.
Vị chuyên gia này đề xuất các giải pháp theo hướng tiếp cận mô hình đổi mới giá trị giúp phát triển du lịch Quảng Ngãi theo hướng xanh, bền vững. Lợi thế về tài nguyên du lịch biển ở các vùng biển ven đảo: biển xanh, cát trắng, nắng vàng, hải sản ngon nên được chú trọng khai thác làm tăng giá trị cho du khách. Tài nguyên văn hóa vật thể và phi vật thể liên quan đến biển đảo Quảng Ngãi cũng phải được tập trung tôn tạo, khai thác gắn liền với gìn giữ.
Quảng Ngãi cần định vị rõ nét thương hiệu du lịch biển đảo Quảng Ngãi với những giá trị khác biệt như văn hóa Sa Huỳnh, đặc sản ẩm thực, và trải nghiệm cộng đồng, để tạo lợi thế cạnh tranh so với các điểm đến nổi tiếng khác. Tránh tình trạng phát triển manh mún, thiếu bền vững, bảo đảm hình ảnh điểm đến xanh - sạch - đẹp trong dài hạn.
Đặc khu Lý Sơn nhìn từ đảo Bé.
Trong khi đó, tiến sĩ Nguyễn Thanh Tưởng, Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đưa ra một số giải pháp đột phá nhằm phát triển du lịch Lý Sơn mang tầm quốc tế, dựa trên tiềm năng đặc thù của đảo, xây dựng thương hiệu du lịch có giá trị khác biệt chẳng hạn như thương hiệu: “Cái nôi quê hương Hoàng Sa – Đảo núi lửa Lý Sơn”. Quảng Ngãi cần đề xuất UNESCO công nhận công viên địa chất toàn cầu cho Lý Sơn; xây dựng bảo tàng Hoàng Sa – Bắc Hải hiện đại, phục dựng đội hùng binh thành show diễn sống động hấp dẫn du khách hay khai thác tour “du lịch núi lửa” – trekking miệng núi lửa, du lịch mạo hiểm, nghiên cứu địa chất…
Quảng Ngãi cần áp dụng mô hình du lịch sinh thái cộng đồng, không bê tông hóa nhưng vẫn sang trọng – học hỏi từ Bali, Jeju. Mô hình “homestay đạt chuẩn quốc tế” do người dân quản lý dưới hỗ trợ của chuyên gia du lịch. Chuyển đổi số và công nghệ hóa trải nghiệm du lịch. Phát triển app du lịch Lý Sơn – cung cấp bản đồ số, hướng dẫn AR, tour ảo, đặt vé, thanh toán online. Sử dụng công nghệ thực tế ảo (VR/AR) để tái hiện các không gian lịch sử, núi lửa cổ, bảo tàng số. Triển khai các trạm thông tin số hóa đa ngôn ngữ tại điểm đến…
Lãnh đạo Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch Quảng Ngãi tặng quà, chụp ảnh lưu niệm cùng với các chuyên gia, nhà khoa học tham dự hội thảo.
Tại Hội thảo, các chuyên gia đóng góp nhiều ý kiến sát thực về thực trạng du lịch biển đảo Lý Sơn về tiềm năng còn dồi dào nhưng chưa được phát triển hợp lý, Do vậy, Quảng Ngãi cần cần quy hoạch chi tiết, trong đó đặc biệt nhấn mạnh tới mục tiêu bền vững cả về tự nhiên và nhân văn. Hành trình xây dựng sản phẩm du lịch biển đảo thì phải tạo ra sự khác biệt so với các địa phương lân cận nhằm tăng tính cạnh tranh, hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.
Phát biểu tại Hội thảo, Tiến sĩ Phạm Thị Trung, Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch Quảng Ngãi trân trọng ghi nhận sự đóng góp ý kiến quý giá của các chuyên gia, nhà khoa học về chủ đề:“Đánh giá tiềm năng và thực trạng du lịch biển đảo của tỉnh Quảng Ngãi và khu vực lân cận, đề xuất các giải pháp liên kết vùng trong phát triển du lịch biển đảo bền vững”.
Theo bà Trung, sau giai đoạn sáp nhập tỉnh, dư đia và không gian Quảng Ngãi trở nên rộng lớn. Do vậy, ngành rất mong các chuyên gia, nhà khoa học tiếp tục hiến kế phát triển du lịch biển đảo kết nối với đại ngàn theo hướng phát huy tối đa lợi thế, tiềm năng thiên nhiên, văn hóa phù hợp với giai đoan mới hiện nay.
