Từ ngày 1/7/2025, trong công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” lịch sử, mang tính cách mạng của dân tộc, TP.HCM cũng bước sang trang mới, khi sáp nhập, hợp nhất với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu.

TP.HCM mới có diện tích hơn 6.772 km², dân số hơn 14 triệu người, tinh gọn từ 441 (3 địa phương) còn 168 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu hành chính, vươn mình trở thành siêu đô thị tầm cỡ châu lục, mở ra hàng loạt chiều kích phát triển mới.

Trong bối cảnh đó, TP.HCM vẫn kiên định, xác định thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là một nỗ lực liên tục, theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước và chỉ đạo của Tổng Bí thư.

Ngày 25/6/2025, TP.HCM (mới) hoàn tất quá trình vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền 2 cấp, kết nối liên thông toàn bộ 168 phường, xã và đặc khu, sẵn sàng triển khai chính thức từ ngày 1/7/2025 cùng cả nước.

Như Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII đã thống nhất rất cao về những quyết sách lịch sử, việc tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sáp nhập một số tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập xã sẽ tạo tiền đề tạo chuyển biến căn bản trong thực hành tiết kiệm ở nước ta trong giai đoạn mới. Đó cũng là tương lai của TP.HCM mới trên con đường đi tới.

Trước đó, UBND TP.HCM đã ban hành văn bản yêu cầu các sở, ngành, địa phương và các ban quản lý dự án tạm dừng triển khai các công trình, dự án sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc trong khi sắp xếp bộ máy, rà soát dự toán ngân sách đã bố trí, chỉ thực hiện mua sắm tài sản, trang thiết bị làm việc của các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của các đơn vị hành chính cấp huyện khi thật sự cần thiết, tạm dừng nếu chưa cấp bách…

Nhiều chính quyền cơ sở ở TP.HCM đã nhanh chóng thông qua chủ trương thực hành tiết kiệm ngay từ “khâu” trụ sở, Trung tâm phục vụ hành chính công. Thay vì xây mới, các đề xuất được đưa ra nhằm tận dụng, cải tạo, phát huy tối đa điều kiện cơ sở vật chất sẵn có, tiết kiệm hàng tỷ đồng ngân sách.

Đơn cử như tại UBND phường Cát Lái, thay vì đầu tư một khoản ngân sách lớn để xây dựng trụ sở mới, lãnh đạo phường đã chọn phương án cải tạo Nhà Văn hóa cũ thành Trung tâm phục vụ hành chính công. Tổng kinh phí xây dựng khoảng 1,5 tỷ đồng từ nguồn vốn xã hội hóa. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm hàng tỷ đồng tiền xây dựng, mà còn tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có của địa phương. Một quyết sách thể hiện rõ tinh thần chống lãng phí từ cấp lãnh đạo.

Song song đó, Thành phố tập trung sắp xếp, chuyển đổi công năng, phát huy hết giá trị của các tài sản công sau sắp xếp để phục vụ người dân tốt hơn, tránh thất thoát, lãng phí, nhất là các trụ sở, nhà đất công đang dôi dư.

TP.HCM đang xây dựng lộ trình xử lý 1.087 trụ sở làm việc và cơ sở hoạt động sự nghiệp hiện có, thuộc các cơ quan, đơn vị sau quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy. Đối với các trụ sở thuộc Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, Sở Tài chính TP.HCM cho biết vẫn tiếp tục bố trí cho một số đơn vị chuyên môn xử lý công việc trong giai đoạn chuyển tiếp.

Sau 1 tháng vận hành, chính quyền địa phương 2 cấp ở TP.HCM cơ bản hoạt động thông suốt, liên tục, dù vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc. TP.HCM không ngừng nỗ lực tinh gọn bộ máy, tránh sự chồng chéo trong phân công phân nhiệm, nâng cao hiệu quả, tối ưu hóa hoạt động bộ máy công quyền. Thành phố đang thực hiện tái cấu trúc bộ máy toàn diện, từ hành chính địa phương đến các đơn vị sự nghiệp công, với tinh thần đồng bộ, hiệu quả, bền vững.

Thực tiễn nền hành chính công vụ hiện nay đặt ra yêu cầu “đa nhiệm” so với trước. Cán bộ, viên chức sẽ làm việc hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc cho chính người dân và doanh nghiệp, tiến tới xây dựng một chính quyền đô thị hiện đại, để mỗi người dân Thành phố đều được phục vụ nhanh chóng, thuận tiện và minh bạch hơn. Đó chính là một trong những phương diện quan trọng của thực hành tiết kiệm tại Thành phố mang tên Bác.

Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ, tăng cường chuyển đổi số cũng đóng vai trò quan trọng trong thực hành tiết kiệm. Áp dụng các giải pháp số hóa trong mọi lĩnh vực, từ khâu quy hoạch, thiết kế đến thi công, vận hành sẽ giúp kiểm soát chặt chẽ hơn mọi nguồn lực giảm thiểu sai sót, góp phần thực hành tiết kiệm hiệu quả hơn.

Tại Trung tâm phục vụ hành chính công phường Thủ Đức, mô hình đưa robot thông minh vào hỗ trợ người dân về quy trình, kiểm tra thủ tục hành chính đã đem lại sự thích thú và tiện lợi cho người dân. Ngoài ra, phường Thủ Đức cũng trang bị hai máy tra cứu văn bản pháp luật để người dân dễ dàng tìm hiểu thông tin, cử cán bộ, nhân viên sẵn sàng hỗ trợ, hướng dẫn bà con chưa quen thao tác điện tử…

Tại Trung tâm phục vụ hành chính công phường Bình Tiên, nhiều mô hình hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp đã được triển khai, trong đó, có máy ATM nhận trả kết quả tự động 24/7 - được đặt ngay trước cổng trụ sở phường. Chỉ với vài thao tác đơn giản, người dân đã có thể nhận được hồ sơ của mình mà không cần phải vào trong lấy số thứ tự, rất tiết kiệm và chủ động về mặt thời gian.

Thời gian qua, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được có nhiều chỉ đạo, yêu cầu các sở, ban, ngành, địa phương tập trung đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số, nhất là tập trung nỗ lực thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

UBND TP.HCM yêu cầu cắt giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính và tối thiểu 30% chi phí thực hiện thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp, tạo môi trường thông thoáng thu hút đầu tư, cải cách thủ tục hành chính với chủ trương “lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể phục vụ của chính quyền; doanh nghiệp là nguồn lực, động lực của sự phát triển”.

Động thái này chính là thực hành tiết kiệm, giúp tháo gỡ rào cản hành chính, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Khi thời gian giải quyết thủ tục hành chính được rút ngắn, tốc độ giải quyết hồ sơ cho người dân, doanh nghiệp trở nên nhanh chóng, sẽ giúp người dân, doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí đi lại, mặt khác, cán bộ cũng giảm bớt áp lực hành chính, làm việc hiệu quả hơn, mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp.

Mới đây, ngày 19/6/2025, UBND TP.HCM có văn bản gửi thủ trưởng các sở, ban, ngành về xây dựng phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính đợt 1, năm 2025.

UBND Thành phố đã ban hành danh mục 298 thủ tục hành chính thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa, gồm các thủ tục của Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở An toàn thực phẩm, Sở Tư pháp, Sở Công thương và Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất. Các thủ tục được cắt giảm khá nhiều thời gian thực hiện, có thủ tục được cắt giảm chỉ còn 1/2 thời gian so với trước.

Đồng thời, Thành phố yêu cầu tiếp tục rà soát, đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính đợt 2, gửi về Văn phòng UBND TP.HCM.

Với việc kết thúc mô hình cấp huyện, chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7/2025, nhiều thủ tục hành chính trước đây thuộc cấp huyện được giao về cấp xã. Hiện cấp xã nhận 94% tổng số thủ tục hành chính, đơn cử như việc xác nhận tình trạng đất đai (nông nghiệp, môi trường) hay tiếp nhận, xét duyệt trợ cấp xã hội hàng tháng (lao động, thương binh và xã hội).

Các thủ tục hành chính hiện có hai nhóm: toàn trình - người dân có thể thực hiện hoàn toàn trực tuyến, không cần đến cơ quan hành chính, ví dụ như khai sinh, khai tử, khai thuế, lý lịch tư pháp, hưởng trợ cấp thất nghiệp...; và một phần trên môi trường điện tử - có thể nộp hồ sơ trực tuyến, nhưng vẫn cần phải đến trực tiếp để đối chiếu bản chính, ký hoặc nhận kết quả, ví dụ như cấp đổi giấy chứng nhận đất đai, tuyển sinh đầu cấp, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho hộ nghèo, cận nghèo…

TP.HCM cũng đang tích cực giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới hành chính.

168 phường, xã, đặc khu của TP.HCM mới đều có Trung tâm phục vụ hành chính công. Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được đã yêu cầu lập đề án thành lập Trung tâm hành chính công 2 cấp ngay trong tháng 7 và vận hành vào tháng 8 năm nay, với một trụ sở chính và 38 chi nhánh để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

TP.HCM cũng đã cắt giảm 10% chi thường xuyên (trừ lương và các khoản chi theo lương) để tạo nguồn cải cách tiền lương lên đến 1.417 tỷ đồng. Các cơ quan, đơn vị xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ theo hướng tiết kiệm, thực hiện khoán văn phòng phẩm, điện, nước, hạn chế hội họp hình thức và lãng phí thời gian.

Nguồn vốn ngân sách trong tổng số đầu tư toàn xã hội đã được sử dụng để đầu tư phát triển hạ tầng, kinh tế, kỹ thuật, xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng.

Về giải ngân vốn đầu tư công, theo số liệu của Kho bạc Nhà nước khu vực II, tính đến hết ngày 30/6, TP.HCM đã giải ngân 31.716 tỷ đồng (tỷ lệ 37,1%). Trong đó, vốn ngân sách Trung ương giải ngân 2.762 tỷ đồng (tỷ lệ 60%), vốn ngân sách địa phương giải ngân 28.954 tỷ đồng (tỷ lệ 35,8%).

Kết quả này vượt 10% so với kế hoạch đề ra là tỷ lệ 27%, được đánh giá là khá tích cực so với cùng kỳ năm 2024, cao hơn cả về giá trị tuyệt đối và cả về tỷ lệ, cho thấy sự điều hành quyết liệt, sát sao của các cấp chính quyền thành phố trong thực hiện công tác giải ngân vốn đầu tư công các tháng đầu năm 2025, thể hiện nỗ lực thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Thành phố đã phân bổ chi tiết 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao, cả vốn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương (tổng cộng hơn 85.000 tỷ đồng), quyết tâm đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm, rà soát, tháo gỡ vướng mắc hồ sơ pháp lý, giải phóng mặt bằng, điều chỉnh đầu tư…, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cải thiện đời sống người dân.

Cuối tháng 2/2025, UBND TP.HCM ban hành Chỉ thị 03 tăng cường công tác thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí trong quản lý, sử dụng tài sản công.

Theo đó, yêu cầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp được cấp thẩm quyền giao quản lý tài sản công - đặc biệt là nhà, đất - có trách nhiệm bảo đảm sử dụng tài sản công đúng mục đích, tiêu chuẩn, định mức, phù hợp yêu cầu nhiệm vụ.

Chủ động rà soát lại toàn bộ tài sản công, trụ sở làm việc không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả, sử dụng không đúng mục đích để xử lý. Phối hợp Sở Tài chính lập phương án sắp xếp, xử lý tài sản công là nhà, đất theo đúng quy định. Đồng thời, phối hợp các đơn vị liên quan rà soát, cập nhật, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng để đảm bảo cơ sở pháp lý phù hợp với phương án sử dụng tài sản công nhằm góp phần quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm, phòng, chống thất thoát, lãng phí và khai thác hợp lý, có hiệu quả tài sản công.

Bên cạnh đó, tăng cường công tác quản lý, sử dụng đất đai hiệu quả, tiết kiệm; phù hợp mục đích sử dụng, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và xử lý thu hồi các tài sản Nhà nước sử dụng sai mục đích, không đúng công năng, lãng phí, không hiệu quả...

Thực hiện rà soát quỹ đất công do các cơ quan, đơn vị thuộc thành phố quản lý. Trường hợp không có nhu cầu tiếp tục sử dụng, trường hợp đất thuê Nhà nước có vi phạm, xem xét thu hồi theo quy định, tránh gây lãng phí.

Đáng chú ý, theo báo cáo của UBND TP.HCM, trong 6 tháng đầu năm 2025, TP.HCM đã tổ chức 25 đoàn thanh tra, phát hiện 5 đơn vị có vi phạm liên quan thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Công tác thu hồi các dự án treo và thu hồi các tài sản, đất đai Nhà nước bị thất thoát, vi phạm trong 6 tháng đầu năm được triển khai tích cực. Tổng số tiền kiến nghị xử lý về kinh tế gần 54.000 tỷ đồng, trong đó đã thu hồi được 99,3%.

Ngoài ra, TP.HCM đã ban hành hàng loạt chính sách định mức, tiêu chuẩn trong sử dụng ngân sách, thiết bị, xe công, nhà công vụ... Trong đó, toàn thành phố hiện có 69 đơn vị sự nghiệp hoạt động theo cơ chế tự chủ tài chính; 2 đơn vị quản lý nhà công vụ với 69 căn hộ, không có sai phạm về sử dụng nhà công vụ.

Bên cạnh đó, công tác công khai ngân sách, kiểm tra sử dụng tài sản công và mua sắm tập trung tiếp tục được triển khai hiệu quả. Các cơ quan đơn vị đã nâng cao ý thức trách nhiệm trong công tác quản lý sử dụng nhà đất, thực hiện kiểm kê đối chiếu số liệu. Đồng thời đề xuất phương án sắp xếp lại nhà đất hoặc hướng xử lý nhằm đảm bảo công tác quản lý được chặt chẽ hiệu quả. Các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp được ban hành sát với thực tiễn, đảm bảo đúng đối tượng, đúng mức hỗ trợ.

Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại, hạn chế trên là do ý thức trách nhiệm, sự quyết tâm của một số cơ quan, tổ chức và cá nhân chưa cao, chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt. Cơ chế chính sách, nội quy, quy định chưa đầy đủ, rõ ràng, nhiều kẽ hở. Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có lúc, có nơi còn hình thức, chiếu lệ, chưa thực sự tự giác trong xây dựng các giải pháp để triển khai thực hiện. Chậm xử lý sai phạm, cũng như chưa kịp thời tuyên dương, khen thưởng người thực hiện tiết kiệm hoặc phát hiện lãng phí. Công tác thanh tra, kiểm tra hiệu quả chưa cao. Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa thật sự đi vào thực tiễn cuộc sống…

Xây dựng, tổ chức triển khai có hiệu quả chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 5 năm, hàng năm bảo đảm toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, có chủ đề từng năm; tập trung vào các lĩnh vực then chốt như năng lượng, đất đai, tài nguyên, khoáng sản, ngân sách Nhà nước, tài sản công. Tăng cường công tác quản lý Nhà nước, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, triệt để tiết kiệm, chống lãng phí nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng các nguồn lực, nhất là trong quản lý, sử dụng tài nguyên, ngân sách Nhà nước và tài sản công.

Bên cạnh đó, có giải pháp cụ thể, nhanh chóng giải quyết những tồn tại, vướng mắc kéo dài trong thực tiễn.

TP.HCM đang vươn mình trở thành siêu đô thị tầm cỡ châu lục trong bối cảnh nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức.

Với truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, chung sức đồng lòng của cả hệ thống chính trị và của toàn dân, TP.HCM đang nỗ lực không ngừng để thực hành tiết kiệm đi đôi chống lãng phí, tạo nguồn sức mạnh nội sinh, nội lực to lớn, thúc đẩy sự phát triển bền vững của Thành phố.

Chắt chiu từng “giọt nhiên liệu”, tiết kiệm và quý trọng từng cơ hội, từng nguồn lực, dù là nhỏ bé nhất, “đầu tàu” kinh tế TP.HCM chắc chắn sẽ giữ vững vai trò, vị thế động lực tăng trưởng, hạt nhân của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, góp phần hiện thực hóa khát vọng trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình.