Đều đặn nhiều năm qua, hàng tuần, đúng ba giờ chiều chủ nhật, tầng một của nhà hàng Foyer du Vietnam trên phố Monge, quận 5, Paris lại rộn rã tiếng hát. Không phải là những thực khách tìm kiếm mỹ vị, mà là những thành viên của nhóm Hợp ca Quê Hương, tranh thủ gác lại công việc riêng, tụ họp để cùng luyện thanh, chuẩn bị cho những lần đem lời ca Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.

Hợp ca Quê Hương là một đội ngũ thật đặc biệt. Họ không phải ca sĩ chuyên nghiệp hay nghệ sĩ được đào tạo bài bản. Thành viên của nhóm trải rộng từ tuổi đôi mươi đến ngoài bảy mươi, gồm du học sinh, thế hệ con cháu của người Việt xa xứ, và những người làm việc và sống lâu năm tại đất nước hình lục lăng. Phần đông đến với Hợp ca Quê Hương vì khao khát được kết nối với đồng hương, nói tiếng mẹ đẻ, được tìm thấy chốn mình thuộc về nơi đất khách hay đơn giản thỏa mãn đam mê văn nghệ. Sau cùng, họ chọn ở lại vì tình yêu với lời ca hào hùng, và cảm giác tự hào dân tộc trào lên trong lồng ngực khi cất lên tiếng hát trước bao người. Có những người khi bắt đầu chẳng nắm được ký hiệu, nhịp phách của bản nhạc. Vậy mà ngoảnh lại đã gần chục năm gắn bó, trở thành mảnh ghép không thể thiểu trên các sân khấu.

Ngày còn làm việc tại UNESCO, cô Nguyễn Ngân Hà tình cờ gặp một bạn trẻ mê những bản nhạc đỏ. Qua lời giới thiệu, gần chục người chung niềm đam mê tụ họp tại nhà cô, vừa ăn uống vừa hát. Từ những buổi gặp gỡ giản dị ấy, một ý tưởng dần hình thành: tạo một không gian sinh hoạt văn nghệ cho cộng đồng người Việt tại Pháp, để cùng nhớ về Tổ quốc. Đến 4/2009, Hợp ca Quê Hương chính thức ra đời. Cùng năm đó, nhân chương trình mừng quốc khánh 2/9 của Đại sứ quán Việt Nam tại Paris, nhóm lần đầu tiên ra mắt với bài hát “Người Hà Nội” (Nguyễn Đình Thi). Qua buổi biểu diễn này, cùng sự xúc động của kiều bào tham gia, Đại sứ quán và trung tâm văn hoá Việt Nam đã hỗ trợ địa điểm luyện tập, chính là nhà hàng Foyer du Vietnam.

Lý giải cho việc chọn hình thức Hợp xướng, cô Nguyễn Ngân Hà chia sẻ: ‘"Hợp xướng là loại hình nghệ thuật có thể tụ hợp được những người thích hát các bài ca Cách mạng và hướng về đất nước. Dù kỹ thuật hát không phải là chuyên nghiệp hay tuyệt hảo, nhưng khi hát những bài ca đó thì ai cũng thích và xúc động". Nhìn ở một góc độ khác, hình thức hợp xướng là một lựa chọn đầy tính chiến lược trên thị trường quốc tế. Ở Châu Âu, cái nôi của hợp xướng cổ điển là định hướng khéo léo, dùng ngôn ngữ âm nhạc quen thuộc với họ, để truyền tải vẻ đẹp của văn hoá Việt.

Có lẽ vì thế, Hợp ca Quê Hương không chỉ hát cho kiều bào, mà còn được mời biểu diễn tại những không gian biểu tượng của văn hoá Pháp như Nhà thờ Invalides, Bảo tàng Quai Branly. Từ khoảng mười lăm người sáng lập, nhóm nay có hơn sáu mươi thành viên, duy trì đều đặn 30 người cho mỗi buổi diễn. Trên sân khấu, họ ngân vang những ca khúc bất hủ: “Ca ngợi Tổ quốc”, “Tổ quốc yêu thương” (Hồ Bắc), “Du kích sông Thao” (Đỗ Nhuận), “Lướt sóng ra khơi” (Thế Dương), “Tổ quốc gọi tên mình”, “Đường chúng ta đi”, “Giai điệu Tổ quốc”, “Đất nước tình yêu”… Mỗi nốt nhạc cất lên, là một nhịp cầu nối Paris với Hà Nội, là lời mời gọi trái tim xa xứ trở về nguồn cội.

Suốt 16 năm, Hợp ca Quê Hương bền bỉ theo đuổi dòng nhạc cách mạng – những khúc hát khắc ghi ký ức chiến tranh và thời khắc bình minh đất nước. Với nhiều thành viên thế hệ Millennials, Gen Y, đây là thế giới âm nhạc xa lạ khi mới bước vào tập luyện. Nhưng dần dần, từng câu hát đã trở thành nhịp cầu đưa họ đến gần hơn với lịch sử, cảm nhận được hy sinh của cha anh, trân trọng hiện tại và nuôi dưỡng niềm tự hào dân tộc. Một số bài hát khác vừa là ký ức của người Việt xa xứ, vừa là thông điệp về tình yêu đất nước, thiên nhiên, khát vọng hòa bình gửi tới bạn bè quốc tế. Mỗi bài hát đều được mua bản quyền, thực hiện hoà phối cho phù hợp với dàn hợp xướng trước khi biểu diễn.

Với sự hỗ trợ của Đại sứ quán và các cơ quan đại diện Việt Nam tại Pháp, người chỉ huy Nguyễn Ngân Hà đã đưa Hợp ca Quê Hương vượt khỏi khuôn khổ các chương trình nội bộ kiều bào, xuất hiện trong những sự kiện tầm vóc như lễ đón tiếp nguyên thủ, kỷ niệm các ngày lễ trọng của Việt Nam tại Pháp, các buổi giao lưu văn hóa bên ngoài lãnh thổ nước Pháp.

Những ngày đầu, cả dàn hợp xướng chỉ có một thành viên đệm piano. Để mở rộng cơ hội, cô Hà tận dụng mọi mối quan hệ, chủ động tìm đơn vị chuyên môn hợp tác, giúp nhóm nâng cao trình độ. Tình yêu đất nước và sự bền bỉ ấy đã dẫn đến những cuộc gặp gỡ quan trọng. Trong số đó, phải kể đến Nhạc trưởng Claude Brendel, một người bạn thân thiết của Hợp ca Quê Hương. “Tôi đã quen biết chị Ngân Hà, người sáng lập và điều hành Hợp ca Quê Hương và chị đã đưa ra đề nghị này hợp tác với tôi. Bản thân tôi đã có dịp đôi lần tới Việt Nam, và tôi cảm thấy thú vị với đề nghị này và dự án này. Chúng tôi đã làm quen với nhau từ tháng 12/2014 nhân dịp bài "Người chiến sỹ biên thùy" được trình diễn lần đầu tiên bên ngoài Việt Nam. Cuộc gặp gỡ đầu tiên năm 2014 đã diễn ra rất tốt đẹp. Chúng tôi muốn tiếp tục cùng nhau làm việc để hình dung ra những điều khác.” Ông chia sẻ.

Với sự giúp sức của ông Claude Brendel, Hợp ca Quê Hương đã cơ hội trình bày kiệt tác “Hồi tưởng” của cố nhạc sĩ Hoàng Vân cùng dàn nhạc Giao hưởng của Nhạc viện Rouen năm 2016. Đồng thời, ông cũng góp công trong việc thực hiện ấn phẩm CD đầu tiên “Tổ quốc yêu thương” gồm 10 bài hợp xướng kinh điển của Việt Nam. Đó là những tác phẩm tiêu biểu của dòng nhạc cách mạng như Hồi tưởng (Hoàng Vân), Ca ngợi Tổ quốc (Hồ Bắc), Tiếng hát người chiến sĩ biên thùy (Tô Hải), cùng các ca khúc biển đảo như Lướt sóng ra khơi (Thế Dương), Tình em biển cả (Nguyễn Đức Toàn), Đất nước bên bờ sóng (Thái Văn Hóa).… Lễ ra mắt CD tại Nhà hát Espace Neuilly hơn 600 chỗ ngồi chật kín khán giả, minh chứng cho sức lan tỏa và giá trị văn hóa mà nhóm mang lại.

Không dừng lại ở biểu diễn, Hợp Ca Quê Hương còn đại diện Việt Nam tham dự các liên hoan hợp xướng quốc tế như Madeleine, FIMU, Voix sur Berges, Lễ hội Âm nhạc & Những người bạn châu Âu, mang âm nhạc Việt đến Pháp, Tiệp, Áo… Những năm gần đây, Nhóm cũng mở rộng tiết mục, đưa vào dân ca như Bèo dạt mây trôi, Ba Quan mời trầu và nhạc trẻ mang tinh thần ngợi ca quê hương, tạo thêm “gia vị” cho chương trình kéo dài.

Năm 2024, kỷ niệm 15 năm thành lập, tập thể tự gây quỹ, truyền thông và tổ chức một chương trình đặc sắc tại Trung tâm Văn hóa Việt Nam ở Paris, với sự hiện diện của Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng, Đại sứ - đại diện thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO Nguyễn Thị Vân Anh, cùng đông đảo kiều bào và bạn bè Pháp.

Trong chương trình này, Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng phát biểu: "Những ca khúc hợp xướng do Hợp ca Quê Hương thể hiện không đơn thuần chỉ là những giai điệu, chúng phản ánh tâm hồn Việt Nam cũng như truyền thống và những giá trị sâu sắc của nó. Bằng cách chia sẻ những kho tàng âm nhạc này, Hợp ca Quê Hương đã mở ra cánh cửa văn hóa Việt Nam, giúp mọi người khám phá và yêu thích sự phong phú của di sản của chúng ta. Các chương trình nghệ thuật của Hợp ca Quê Hương giờ đây đã trở thành sự kiện được cả người Việt Nam cũng như người Pháp yêu mến Việt Nam chờ đợi, thể hiện một cách hoàn hảo sức mạnh của âm nhạc trong việc kết nối giữa các thế hệ và các nền văn hóa.”

Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng phát biểu tại lễ kỷ niệm 15 năm. (Ảnh: Nguyễn Thu Hà/TTXVN)

Từ một nhóm nhỏ hát vì tình yêu quê hương, Hợp ca Quê Hương nay đã trở thành nhịp cầu văn hoá, đưa tiếng hát Việt ngân vang giữa trời Âu, giữ hồn dân tộc trong từng nốt nhạc.

Nếu ai có dịp ghé nhà cô Ngân Hà, hẳn chú ý thấy một bức ảnh đen trắng được đặt trang trọng trên kệ tủ trong phòng khách. Trên bức ảnh ấy, năm 1964, một dàn hợp xướng Việt kiều dưới sự chỉ huy của bố cô Hà trình bày nhạc phẩm Hồi tưởng (Hoàng Vân). Hơn nửa thế kỷ sau, ở ngay phía dưới tấm hình, là khoảnh khắc con gái ông – trong tà áo dài truyền thống đưa Hợp ca Quê Hương, các em thiếu nhi Việt kiều trình bày cùng Dàn hợp xướng Rouen trình bày lại tác phẩm bất hủ ấy năm 2016. Trong khán phòng trang trọng của nhạc viện Rouen, âm vang của 90 giọng hát hòa quyện đã làm thổn thức bao trái tim xa xứ.

Cô Hà chỉ từng bức ảnh, bồi hồi nối lại mạch ký ức tuổi thơ, của tình yêu dân tộc bén rễ trong cô từ thuở thiếu thờ, và là lời tri ân với người bố đáng kính của mình. Ký ức đặc biệt cùng sự ngưỡng mộ cố nhạc sĩ Hoàng Vân, Hợp Ca Quê Hương đã kết nối với tiến sĩ âm nhạc Lê Y Linh, rồi hợp tác với nhạc trưởng Lê Phi Phi, tiếp tục đưa những tác phẩm kinh điển như Cảnh khuya (Hoàng Vân – thơ Hồ Chí Minh) ra thế giới.

Bức hình quý giá được cô Hà gìn giữ tại nhà. Kỷ niệm 2 thế hệ chỉ huy hợp xướng Việt Nam tại Pháp.

Rộng hơn sự kế thừa trong phạm vi gia đình giàu truyền thống yêu nước, nhìn lại phần chiều dài lịch sử của kiều bào ta tại Pháp, “Hợp ca Quê Hương” là một sự tiếp nối đầy ý nghĩa của phong trào ca hát trong cộng đồng người Việt ở Pháp từng sôi động trong những năm kháng chiến, nhất là giai đoạn 1968-1973. Khi đó, các buổi văn nghệ của cộng đồng luôn là dịp để bà con xa quê thưởng thức các tiết mục kịch, hát về truyền thống văn hóa lâu đời và tiếp lửa tinh thần yêu nước. Những Tết hòa bình sau Hiệp định Paris 1973, Tết dân tộc 1974, Tết thống nhất 1975… vẫn in đậm trong ký ức kiều bào. Hợp ca Quê Hương hôm nay chính là sự tiếp nối đầy tự hào của dòng chảy ấy.

Để hành trình 16 năm của một tổ chức tự thân phát triển trên đất khách, thành tựu ấy phải nhắc đến Nguyễn Ngân Hà. Các thành viên vẫn thường đùa, “Hợp ca Quê Hương là cô Hà”. Nhưng nhìn lại năm tháng đầu tiên, bên cạnh cô luôn có người đồng chí, người bạn đời Nguyễn Tích Kỳ. Với thế hệ đầu tiên, chú Tích Kỳ không chỉ là một người thuyền trưởng mạnh mẽ, kỉ luật của con tàu Hợp ca mà còn là một người con yêu quê hương đến từng tế bào, dễ gần và giàu tình cảm khi ra khỏi công việc chung.

Trải qua 2 cuộc kháng chiến gian khổ, vĩ đại của dân tộc, tham gia công tác an ninh cho phái đoàn Việt Nam và Tổng thư ký mẫn cán của Hội Văn hóa và tương trợ châu Âu - Việt Nam, Hợp ca Quê Hương là đứa con tinh thần mà cô chú mong muốn gửi trao, để thông qua âm nhạc, lan toả vẻ đẹp Việt Nam, gây dựng giá trị truyền thống trong lòng cộng đồng người Việt tại Pháp.

Ở cô Ngân Hà, ta thấy thật rõ bóng dáng của người con Sài Gòn hào sảng, phóng khoáng, dấn thân. Và cả tính cách rất Việt Nam, hiền hòa, đôn hậu trong tâm hồn và bất khuất, quật cường trong ý chí. Hai người một Nam, một Bắc đã tạo ra mái nhà chung đầy nhiệt huyết, cũng là tấm gương sáng về tinh thần kỷ luật và trách nhiệm. Thật ra, trong suốt thời gian thành lập và phát triển, chú Kỳ đã mắc căn bệnh ung thư. Tuy thế, cả hai cô chú chưa một lần vắng mặt, trễ giờ ở các buổi tập. Chú Kỳ vẫn hát bè bass bằng nghị lực và đam mê, pha trò cho mọi người trong những buổi luyện tập căng thẳng, và là đại diện với những phát biểu hào hùng trong các sự kiện của Hợp ca.

Chú Tích Kỳ trong một buổi tập với Hợp ca Quê Hương

Và mỗi tối, sau khi chăm sóc cho chồng, cô Hà lại ngồi viết mail lên kế hoạch tập luyện cho mọi người. Thời điểm bận rộn nhất là dự án thu CD, người chỉ huy dàn hợp xướng vẫn đảm bảo việc tập luyện, liên lạc với dàn nhạc, thu âm, sắp xếp các vấn đề hậu cần  chu toàn. Chính cô Ngân Hà đã đưa ra ý tưởng khuyến khích các cá nhân đến nhà cô tập riêng cho vững, phân công các thành viên hát tốt hướng dẫn thêm cho các em mới hoặc hát chưa vững. Chỉ sau mấy tháng, nhiều thành viên tiến bộ rõ rệt. Dẫu nắng mưa hay đau ốm, cô Hà vẫn trực tiếp hướng dẫn, uốn nắn từng bè và khớp lại với nhau.

Người phụ nữ nhỏ nhắn ấy luôn tràn đầy thứ sinh khí dồi dào, giọng nói rõ ràng, cương nghị, khiến mọi người chú tâm hăng say tập luyện. Năm 2021, chú Tích Kỳ trở về với đất mẹ, cô Hà vẫn tiếp tục viết những trang sử mới cho Hợp ca Quê Hương… Suốt 16 năm, không thành viên nào thấy dấu hiệu hụt hơi, hay sự mệt mỏi từ phía cô. Tại sự kiện lưu diễn tại Áo, dẫu đau chân sau mổ, cô Hà vẫn chống nạng đi đến các buổi tập. Người phụ nữ nhỏ bé ấy, thầm lặng vác lên đôi vai mình nhiều công việc có tên và không tên, vẫn âm thầm gửi email đến các tổ chức để cùng kết nối, thư ngỏ đến các chuyên gia để mở rộng trau dồi, học hỏi. Nỗ lực ấy dần mang nhiều cơ hội tới gần, cho con diều Hợp ca Quê Hương vút bay xa hơn.

Cô Nguyễn Ngân Hà, người thủ lĩnh của Hợp ca Quê Hương

Phía sau cô chú, mỗi thành viên cũng góp vào những viên gạch riêng. Đó là anh Trần Mạnh Hà, “cánh tay” nối dài Hợp ca Quê Hương” đến các tổ chức cấp quốc gia, cấp quốc tế, kết nối với đơn vị. Cô Thuỳ Nga, bạn thời hợp xướng thuở nhỏ luôn là một người hỗ trợ trong mảng nội dung cho đối tác, tổ chức chương trình, hoạt động sự kiện trong suốt nhiều năm. Bên cạnh đó, thấu hiểu khối lượng công việc cô Ngân Hà gánh vác, một số bạn trẻ đã tham gia đóng góp. Như Võ Minh Toàn phụ trách mảng tài chính và thủ tục hành chính, Trần Đức Tuân hỗ trợ truyền thống, Trần Ngọc Tiến phụ trách mảng nhân sự nội bộ. Phạm Quốc Đạt, cùng Vũ Thanh Nhật hỗ trợ cô mảng chuyên môn và hỗ trợ thu âm, điều khiển hợp ca khi cô Hà vắng mặt. Trong đó, Đạt đã đồng hành với hợp ca 15 năm. Và những lời ca tiếng hát, sự hy sinh việc riêng, lo lắng chăm sóc cho buổi tập chung của các thành viên khác.

Từ một tổ chức không chuyên, tập hợp những con người cùng dòng máu quê hương, đam mê cống hiến cho sự phát triển âm nhạc Việt Nam, Hợp ca Quê Hương giờ đã là một thương hiệu, sự bảo chứng cho các tiết mục nghiêm túc, chỉn chu, có giá trị thưởng thức và hàm chứa tình yêu dân tộc chân thành. Giờ đây, những cánh thư ngỏ cô Hà gửi đi sẽ không chờ đợi hồi âm tính bằng ngày tháng. Gần nhất, khi được cô Hà liên hệ giới thiệu về Hợp ca Quê Hương, ông David Alan Nihil, người quản lý các hệ thống nhà thờ ở Paris rất vui vẻ đã biết dàn hợp xướng trước đây và sẵn sàng dành sắp xếp thời gian diễn cho mọi người. Đáp lại gợi ý hợp tác cùng dàn hợp xướng của Pháp vì nỗi lo dàn hợp xướng Việt Nam hát tiếng Việt sợ không thu hút khách, ông David đã nhấn mạnh ông chỉ chấp nhận lời đề nghị này khi Hợp ca diễn độc lập. Tính riêng trong 1 năm trở lại, trung bình mỗi tháng, Hợp ca đều có sự kiện trình diễn, đánh dấu sự trưởng thành và công nhận trên đất Pháp.

Sự phát triển đi lên của một tổ chức không chuyên trở thành một dàn hợp xướng chính danh, đã và đang cống hiến cho công tác “ngoại giao” văn hoá, một tổ chức tại điểm, hiểu và yêu sâu sắc âm nhạc đất nước cũng đặt ra thách thức riêng. Luôn đặt giá trị lan tỏa văn hoá lên đầu và bản chất do một nhóm bạn chung chí hướng tạo lập, Hợp ca Quê Hương hoạt động phần lớn chỉ dựa vào sự đóng góp và nhiệt tâm của các thành viên.

Đến khi phụ trách mảng tài chính, Minh Toàn mới vỡ lẽ: “Mãi sau này, khi phụ cô xử lý vấn đề tài chính, mình mới biết các chi phí mua bản quyền bài hát, chi phí thuê người phối nhạc trước đó toàn bộ là tiền túi của cô Hà. Phần lớn các chương trình đi diễn là trên lời mời, mục đích lan toả văn hóa Việt Nam bằng lời ca tiếng hát nên hầu như không có chi phí hoặc cát-xê không đáng kể. Thậm chí có những chương trình giao lưu ở xa, chi phí di chuyển cũng tự túc. Một số khác, tùy theo sự kiện, các thành viên cùng anh Mạnh Hà huy động sự ủng hộ của bạn bè gần xa, các tổ chức.”

Bên cạnh đó, mỗi thành viên đều có đời sống công việc và cá nhân khác nhau. Việc biến động nhân sự là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, có lẽ với cô Hà, mục tiêu lớn nhất không phải là thành lập dàn hợp xướng uy danh lẫy lừng, mà là lan toả âm nhạc Việt Nam giàu đẹp đến mọi người. Do đó, cô mặc nhiên với những sự rời đi và luôn mở rộng vòng tay với mọi người muốn tham gia.

Trong nhà cô chú, ngoài hình ảnh Bác Hồ, kỷ vật văn hóa mang từ Việt Nam, sách báo lịch sử, âm nhạc, bức tường ở phòng khách treo kín những bằng khen từ thủ tướng chính phủ, bộ văn hoá thể thao, bộ ngoại giao, đại sứ quán Việt Nam .. cho cống hiến bền bỉ. Nhưng có lẽ không phần thưởng nào quý bằng cái chạm thật sâu, thật khẽ vào tâm hồn của những thế hệ Việt Nam tiếp nối và các khán giả có dịp thưởng thức tác phẩm đầy tâm huyết của Hợp ca Quê Hương. Vì với họ, từ buổi ban sơ gây dựng, giá trị cống hiến, giá trị tinh thần luôn là trên hết.

Những chiếc bằng khen ghi nhận những cống hiến đặc biệt của Hợp ca Quê Hương với văn hoá nghệ thuật Việt Nam trên quốc tế

Đó là xúc động lắng sâu về vẻ đẹp của hoà bình tinh khôi sau năm tháng đạn bom mà mà anh Trần Đức Tuân nhớ mãi khi cất lên bài Mùa xuân đầu tiên tại Áo: “Khi vừa bước lên, trong khán phòng rất to, nghe những giai điệu đầu tiên của Mùa xuân đầu tiên, nhạc sĩ Văn Cao được chơi bởi các bạn trẻ cấp 3 ở Áo, mình rất xúc động. Bởi vẻ đẹp của lời ca và giá trị lịch sử phía sau, một bài hát được sáng tác vào mùa xuân năm 1976, mùa xuân hòa bình đầu tiên sau giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.” Cảm xúc mạnh mẽ ấy cũng được chia sẻ chung bởi các thành viên khác, “Mỗi lần lên sân khấu, mình luôn có một sự xúc động đặc biệt khi trình bày những bài hát về chiến tranh, thời kỳ cách mạng. Như gần nhất là bài Hà Nội của tôi (Đoàn Bổng). Lúc tập hát, mình không nghĩ gì. Nhưng khi lên sân khấu,, mình phải để hai tay ở đằng sau, bấu thật chặt kiềm nước mắt rơi.” - Võ Minh Toàn bộc bạch.

Đáng quý hơn, tình yêu quê hương đất nước ấy đã chạm đến trái tim ngoại quốc, khiến những người Pháp như ông Jean-Paul Henryon (58 tuổi), thành viên gia nhập từ năm 2018, hay Laurent Gaurois (54 tuổi) tham gia năm 2023 nỗ lực học tiếng Việt, vượt khoảng cách 30km để có mặt cùng nhóm hợp xướng. Chính lời ca tiếng hát của Tổ quốc yêu thương (Hồ Bắc), Sóng Cửa Tùng (Hồ Mộ La), Xin chào Việt Nam (Marc Lavoine)... đã đưa họ đến gần với đất nước Việt Nam,

Ảnh Minh Duy

Âm nhạc còn cho những người con xa xứ thưởng thức sự kết nối ấm cúng của cộng đồng kiều bào ở Châu Âu. Như trong chuyến lưu diễn cho kiều bào Việt Nam ở Tiệp, ban đầu, nhiều thành viên nghĩ người Việt không thích hình thức hát hợp xướng, bởi văn hóa này còn xa lạ với người Việt. Tuy nhiên, khi đến nơi, sự chu đáo nhiệt tình của kiều bào bên Tiệp đã khiến các bạn ấm lòng. Họ thuê hội trường lớn cho Hợp ca diễn, tập hợp đông vui và chuẩn bị  một buổi tiệc chiêu đãi thịnh soạn như ăn cỗ ở nước ta. “Đã lâu lắm, em mới ăn được đồ Việt ngon đến vậy ở Châu Âu” - Damien, người con đất Vũng Tàu tại Pháp nhớ lại. Và ngược lại với kiều bào ta ở Pháp cũng như các nước Châu Âu, những bản hùng ca ấy từ lâu đã trở thành điểm hẹn rất được mong đợi của cộng đồng người Việt Nam, là “bàn tay” vỗ về cho họ nguôi ngoai nỗi nhớ quê nhà, và thêm dũng khí cho con đường mưu sinh vì lựa chọn còn trước mắt.

Trên hết, Hợp ca Quê Hương là mái nhà ấm áp, nơi mỗi thành viên là một người thân. Họ không chỉ đồng ca, mà còn chia sẻ kiến thức âm nhạc đến kinh nghiệm sống, nâng đỡ nhau lúc khó khăn. Tuy nhiên, sau tất cả, người đến và kẻ đi, tạm xa nhau vì cuộc sống mưu sinh, họ đều mãi là thành viên của Hợp ca Quê Hương, sẽ cùng ngồi vui vẻ ôn kỷ niệm đi hát như mới hôm qua. Bởi có lẽ, đó là thứ tình đồng hương, tình người ấm nóng giữa cái lạnh xứ người. Hoặc, như chính lời chú Tích Kỳ từng chia sẻ: “Chúng tôi coi các thành viên như người trong một gia đình, quan tâm từ những chuyện nhỏ nhất trong cuộc sống, bởi có thế mọi người mới yên tâm, đồng cảm, chia sẻ và cùng nhau đoàn kết vì nhiệm vụ chung. Đó là gìn giữ và phát huy một truyền thống văn hóa có từ nhiều thập kỷ qua của cộng đồng người Việt tại Pháp.” Con tàu ấy, có người xuống trạm, có người vẫn trên toa, nhưng lời ca tiếng hát vang lên luôn thiết tha tình yêu cho quê hương Việt Nam.

Ở tuổi 73, không còn người bạn đời bên mình, cô Hà vẫn tận hiến như thể một người đôi mươi, đầy hoài bão dựng xây Tổ quốc. Tại sao là câu hỏi không thể trả lời bằng một bài viết hay vài câu chữ. Có lẽ đó là “lý tưởng”, một danh từ mà thế hệ trẻ hiện đại thật khó để hiểu hết. Nếu phải tóm lược, thuần túy lòng yêu nước dạt dào và tinh thần “khó không than, bại không nản” là “kim chỉ nam” để thanh âm Việt Nam rền vang thêm rộng, thêm lắng sâu trên nước Pháp và khu vực châu Âu.