LTS: Chúng tôi đến Thiềng Liềng vào những ngày đầu tháng 10, khi những cánh đồng muối mênh mông nằm cặp sông Lòng Tàu đang nghỉ mưa chờ vụ mới. Trước đây, vào mùa mưa những diêm dân thường đi làm thuê, nuôi hàu, nuôi tôm nhưng nay, họ còn có thêm nghề 'du lịch' ngay tại ruộng muối của chính mình. Xuất phát điểm là những diêm dân chỉ biết bán mặt cho đất bán lưng cho trời, những người dân ở ấp đảo xa xôi này đã cùng nhau xây dựng nên nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn, mang đậm phong vị địa phương và văn hóa đặc sắc, để du khách trong và ngoài nước biết đến một Thiềng Liềng an yên và giàu sức sống.
Cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 70km về hướng Đông Nam, Thiềng Liềng như một mảnh đất thần tiên yên bình, e ấp nép mình sau những rừng đước bạt ngàn của xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ. Đứng giữa không gian mênh mông được bao phủ trong sắc xanh của mây trời, của rừng và của nước, du khách được hít thở và hòa mình vào thiên nhiên xanh đẹp, cảm nhận những âm vang của cuộc sống dân dã chốn đảo xa.
Vốn từng là hoang đảo “rừng thiêng nước độc”, không một bóng người sinh sống, mãi đến sau năm 1976, Thiềng Liềng mới bắt đầu đón nhận lác đác vài hộ dân từ các tỉnh miền Tây lân cận như Long An, Bến Tre, Tiền Giang… đến khai hoang, lập nghiệp. Gần nửa thế kỷ đã trôi qua, cuộc sống trên đảo hoang năm nào giờ đã dần “thay da đổi thịt”. Từ chỗ không điện, không nước máy, không đường sá, chỉ có thú hoang, Thiềng Liềng của hôm nay đã là một ấp đảo màu mỡ, “đất lành chim đậu”. Trên đảo vỏn vẹn khoảng hơn 220 hộ dân sinh sống trong những ngôi nhà lợp ngói ba gian đặc trưng Nam Bộ, duy trì nếp sống giản đơn với nghề làm muối, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản… Năm 2016, toàn đảo được thắp sáng nhờ mạng lưới điện quốc gia, đời sống bà con ấp Thiềng Liềng được nâng cao đáng kể.
Từ năm 2020, Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp cùng đơn vị tư vấn là Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế và Du lịch nhằm phát triển du lịch Thiềng Liềng gắn với hệ sinh thái tự nhiên và văn hóa địa phương, đồng thời, xây dựng mạng lưới kết nối để hình thành chuỗi cung ứng du lịch cộng đồng tại Thiềng Liềng. Từ đó đến nay đã gần ba năm trôi qua, những cư dân hiền hòa trên ấp đảo vẫn ngày đêm cần mẫn với ruộng muối, ao tôm nhưng không chỉ dừng lại ở câu chuyện nông nghiệp thuần túy, họ đã biết kết hợp và ứng dụng mô hình du lịch cộng đồng hiệu quả để cải thiện sinh kế.
Ấp đảo được phủ xanh bát ngát bởi những cánh rừng ngập mặn ngút ngàn nối tiếp những hàng dừa đón gió trải dài bất tận. Lấy triết lý của “du lịch hội tụ” và “du lịch xanh” làm nền tảng, dung hòa với nét mộc mạc trong đời sống đã giúp những cư dân Thiềng Liềng tạo nên điểm nhấn khác biệt cho hoạt động du lịch cộng đồng nơi đây, qua đó, góp phần thu hút đông đảo du khách thập phương đến trải nghiệm.
Khám phá Thiềng Liềng, du khách có thể tản bộ hoặc thong dong đạp xe dạo quanh ấp đảo trên con đường bê tông hơn 4km bao quanh cánh đồng muối rộng trên 400ha. Khung cảnh hai bên đường với những mái nhà thấp thoáng sau bóng dừa ngả nghiêng gợi nhớ về một vùng quê Tây Nam Bộ yên bình. Cũng trên con đường ấy, du khách có thể dừng chân ghé thăm các hộ dân làm du lịch để thưởng thức một ly siro mát lạnh, ăn lót dạ vài cái bánh ít trần, tìm hiểu về nghề làm muối truyền thống, cảm nhận những giá trị sức khỏe hữu ích mà hạt muối mang lại cho con người thông qua việc ngâm chân với muối thảo dược... Bên cạnh đó, là vô số các hoạt động trải nghiệm thú vị dành cho du khách mang đậm phong vị Thiềng Liềng như cào muối, bẫy cá thòi lòi, bắt ốc trong rừng dừa, soi ba khía lúc nửa đêm...
Nói về các thức đặc sản, Thiềng Liềng tuy nhỏ nhưng lại được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều sản vật phong phú. Tôm, cua, cá, hàu tươi ngon hay các loại quả thanh nhiệt như dừa nước, siro, mãng cầu… đều có thể tìm thấy trên đảo. Qua tài nghệ nấu nướng điêu luyện của những “vua đầu bếp” hào sảng gốc miền Tây, du khách sẽ được thưởng thức các món đặc sắc như canh chua cá bóp, cá bống kho tộ, hàu nướng mỡ hành... Đặc biệt là món gỏi lá lìm kìm nổi tiếng Cần Giờ khó nơi nào có.
Khi đêm xuống, du khách có thể nghỉ ngơi tại các homestay thân thiện của người dân ấp đảo. Đây cũng là lúc mà bản năng nghệ sĩ của những cư dân Thiềng Liềng được đánh thức. Thông qua tiếng đàn kìm, đàn tranh, đàn cò… những nghệ nhân đờn ca tài tử trải lòng cùng du khách qua các điệu “xàng xê liêu cống” mượt mà, bên cạnh mâm cơm, chung rượu ấm áp tình người xứ đảo.
Ông Đặng Hoàng Sơn – Phó Chủ tịch xã Thạnh An cho biết, khi mô hình du lịch cộng đồng ở Thiềng Liềng được Sở Du lịch thành phố công bố đã gây tiếng vang lớn trong lòng công chúng yêu du lịch, đặc biệt là khách trong nước, và đến hiện nay, nhiều du khách nước ngoài cũng đã nghe danh Thiềng Liềng thông qua các phương tiện truyền thông. Tuy tuyến đường đến với đảo vẫn chưa hoàn toàn thuận lợi, nhưng với điều kiện cảnh quan thiên nhiên lý tưởng cùng sự đồng thuận cao của người dân trong việc phát triển du lịch cộng đồng đã giúp Thiềng Liềng thu hút hơn 2.000 lượt khách, mang về tổng doanh thu khoảng 400 triệu đồng kể từ khi ra mắt đến nay.