Tà Xùa nằm ở giáp ranh giữa hai tỉnh Yên Bái và Sơn La, cách Hà Nội chừng 200km. Khởi hành từ Hà Nội, khoảng 4 tiếng đi bằng ô tô sẽ đến thị trấn Bắc Yên. Từ đây men theo tỉnh lộ 112, trải qua 14km với những con dốc cao và nhiều khúc cua tay áo khá nguy hiểm là đến xã vùng cao Tà Xùa. Đường đến “thiên đường” bắt đầu với những thử thách không chiều lòng người như thế, để khi dừng chân, du khách chỉ biết òa lên bởi sự xứng đáng với khung cảnh thần tiên hiện dần trước mặt.
Từ con đường men theo sườn núi, bạn sẽ thấy những đỉnh núi nhấp nhô đan xen trong mây trắng bồng bềnh. Do địa hình núi chồng núi, các thung lũng ở giữa mỗi trái núi được khoanh lại, bao bọc bởi những dải mây mù cuồn cuộn, bay tầng tầng lớp lớp tựa như sóng đại dương vỗ vào dãy núi bốn bề, nên người ta gọi là biển mây. Tà Xùa sở hữu các đỉnh núi cao khoảng 1.600m - 1800m, đỉnh cao nhất gần 3.000m, mây phủ quanh năm, nhưng mây lên đẹp và dày nhất là từ tháng 9 đến khoảng đầu tháng 3 năm sau.
Với địa hình đắc địa không đâu có, biển mây ở đây biến ảo với những quãng thời gian khác nhau trong ngày tùy thuộc tình hình thời tiết. Nếu bắt gặp những tầng mây dày trong nắng sớm, du khách sẽ thấy mình như lạc vào chốn bồng lai. Giữa sắc trắng của mây ngàn chứa chan trong sắc xanh của rừng, sắc đỏ rực rỡ của trang phục cô gái Mông thấp thoáng giữa làn sương khói ấy hoạ thành bức tranh tuyệt mỹ. Tất cả chỉ có thể ồ lên thừa nhận, nét vẽ của tạo hóa là hài hòa nhất.
Nhưng Tà Xùa không chỉ có mây. Nếu biết rằng, Tà Xùa (còn gọi là Tà Sùa) theo tiếng Mông có nghĩa là “sân phơi thuốc”, hẳn bạn sẽ giật mình. Dù giờ đây ít người nhắc đến câu chuyện đằng sau thì cái tên chở ý nghĩa đủ nhất của vùng đất vẫn còn ở đó. Không ai biết khi nghĩ ra cái tên này, tổ tiên của người Mông ở đây đã biết về sự hiện diện của cây chè shan tuyết - loài thuốc quý mà tạo hóa kín đáo ban tặng cho quê hương mình hay chưa.
Nhưng, những cây chè hàng trăm, hàng ngàn năm tuổi tồn tại mặc gió mưa, thăng trầm của tạo hóa đã chứng minh sự hiện hữu của nó là quý giá. Thứ trà sinh trưởng bằng sự kết tinh của khí trời, không hề có chất hoá học, nổi tiếng với hàm lượng chất chống oxy hoá cao gấp 20 lần so với vitamin E, đặc biệt hợp chất EGCG (epigallocatechin gallate) giúp duy trì sự tươi trẻ, chất polyphenol giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạnh, giảm lượng cholesterol và giảm nguy cơ mắc ung thư vú có ở ngay đây - trên đỉnh Tà Xùa.
Và hành trình đến đây, nếu chỉ săn mây, ngắm sống lưng Khủng Long oai hùng, chèo Mỏm đá cá heo, chụp ảnh với cây cô đơn, dù rất đã đấy nhưng vẫn chưa rõ… Tà Xùa.
Tà Xùa là một trong ba thiên đường mây ở Tây Bắc bên cạnh đỉnh Lảo Thẩn (ở Yên Bái) và Bạch Mộc Lương Tử (ở Lào Cai). Nhưng theo trải nghiệm của nhiều phượt thủ, chỉ một góc của Tà Xùa “chấp” hết vẻ đẹp của những nơi kia cộng lại. Đặc biệt, nếu được chứng kiến khoảnh khắc mây mù tan ra, đứng một bậc trên biển mây ngút ngàn trải dài trong tầm mắt, mọi thứ dần tỏ dưới ánh mặt trời, thì quả thực du khách sẽ trải qua cảm giác mình như đang ở thiên đường.
Dưới ánh mặt trời ấy, khi mây tan sẽ hiện lên một món quà quý giá - chè shan tuyết. Trong lòng thung lũng Tà Xùa, những cây chè shan tuyết nhiều trăm năm tuổi sống và được nuôi dưỡng bằng tinh khí đất trời, được phủ ẩm quanh năm bởi mây và thảm thực vật vô cùng phong phú. Thổ nhưỡng đặc trưng ấy tạo ra một vùng nguyên liệu trà đáng quý. Nên nhiều người đến Tà Xùa không chỉ để săn mây, họ còn “săn trà”.
Mùa A Măng, chàng trai người Mông đang làm ở nhà máy chế biến chè Shanam (thương hiệu trà shan tuyết cổ thụ) kể rằng, từ khi lớn lên, cây chè đã ở đó, người trong nhà đều không ai biết nó có tự bao giờ. Trước khi Shanam thành lập nhà máy sản xuất chế biến ở đây, những cây chè này chẳng ai muốn hái, vì lá chè già, uống đắng chát, vị không ngon.
Bây giờ thì ai ai cũng ra sức bảo vệ cây chè, vì hái ngọn bán có tiền, còn thành phẩm thì ai uống cũng khen ngon. Hành trình biến những lá chè từ đắng chát đến hương vị thuần khiết mà vẫn giữ được tinh chất quý giá của cây chè lớn lên trong sương gió Tà Xùa ấy mất gần 10 năm với bao tâm huyết của những con người lăn lộn ở đây.
Trong hành trình khám phá Tà Xùa, nếu được nhấp một tách trà pha đúng kiểu để cảm nhận được vị đượm của gió sương sau một hành trình chinh phục sống lưng Khủng Long kỳ ảo, du khách sẽ thấy mình thực sự được hòa vào thiên nhiên với tất cả các giác quan. Bởi vậy, nhiều người cho rằng, nếu đến Tà Xùa, chưa uống trà shan tuyết thì mới đi được một nửa chặng đường.
Nhưng chưa hết! Trải nghiệm hái chè cùng các cô gái người Mông trong những cánh rừng chè cổ thụ bạt ngàn ở Bản Bẹ lại là một cảm giác khó quên khác. Chỉ khi đứng dưới những gốc chè vài trăm năm tuổi, nhìn những cô gái Mông thoăn thoắt leo lên những cành chè cao nhẹ nhàng như nai, như sóc, người lữ khách mới hiểu vì sao, một việc dễ dàng với người này lại khó khăn với người kia đến vậy.
Bởi, ai cũng có thể leo lên cây chè, nhưng rất hiếm người dám trèo ra các cành cây để hái những búp chè non. Một búp chè non cần được nuôi dưỡng trên thân cây gần 100 ngày mới có thể ngắt xuống làm trà. Và đó có thể là lần đầu bạn hiểu được thời gian và sức lao động kỳ lạ phải bỏ ra để mang về một búp chè “1 tôm hai lá” trong những gói trà nho nhỏ bày bán nơi thành phố. Tour khám phá Trà Mây - Tà Xùa sẽ cho bạn trải nghiệm gần như độc nhất này.
Nếu du khách muốn nghe những huyền thoại xung quanh những cây chè shan tuyết cổ thụ mà người xưa định danh là loại thuốc quý hãy ghé đến Trà Mây. Những người yêu Tà Xùa nhất đều ở đấy, họ sẽ pha cho bạn những tách trà ngon, và bắt đầu câu chuyện về những cây trà quý hiếm giữa thăm thẳm đại ngàn.
Còn gì tuyệt vời hơn khi trong một chuyến đi du khách vừa được ngắm cảnh đẹp, hưởng khí trời lại được hiểu thêm về một điều trước đó chưa ai nói cho bạn. Và biết đâu, bạn sẽ học được cách chăm sóc sức khỏe từ một việc đơn giản là thưởng trà mỗi sáng. Thực sự, những gì diễn ra ở không gian Trà Mây trên đỉnh núi Tà Xùa ấy hình như chưa từng có ở đâu trên dải đất hình chữ S này.
Những người tạo ra tour Trà Mây - Tà Xùa, đơn thuần là những người yêu trà, yêu vùng đất Tà Xùa. Vì vậy, giá tour họ bán gần như y như chuyến hành trình bạn tự mình lo liệu. Nhưng cái bạn được là có cơm ngon suốt ba bữa, có nơi ngủ đẹp, có người dẫn đường (từ luôn Hà Nội). Và điều tuyệt nhất là du khách sẽ một lần được ngồi trên đỉnh núi vừa ngắm mây bay vừa nhàn nhã thưởng tách trà ngon nhất Việt Nam. Chỉ thế thôi, muộn phiền sẽ tự nhiên tan biến cùng mây bay, gió thoảng