Những bến cảng kể chuyện 'phồn vinh'

Bất kể ngày hay đêm, dòng chảy hàng hóa tại các khu cảng ở TP.HCM chưa bao giờ ngưng lại dưới ánh đèn và tiếng máy móc hối hả. Sự vận động không ngừng nghỉ đó chính là lời khẳng định thuyết phục nhất cho một nhịp đập kinh tế đầy nội lực và luôn tiến về phía trước.

Khi ánh đèn đô thị của một ngày dài dần buông xuống, báo hiệu cho nhịp sống nơi thành phố hoa lệ tạm lắng, thì ở phía xa trên những luồng sông lớn, một nhịp sống khác, hối hả và đầy năng lượng, lại bắt đầu trỗi dậy.

Nơi đó, những con tàu khổng lồ vẫn hiên ngang rẽ sóng. Cả một vùng cảng biển rực lên trong ánh đèn cao áp, và vẳng lại trong không gian là tiếng máy móc vận hành đều đặn. Đó không chỉ đơn thuần là hoạt động xếp dỡ hàng hóa, mà chính là hơi thở, là nhịp đập sống động của một đầu tàu kinh tế không bao giờ ngủ.

Liệu bạn có bao giờ thầm nghĩ, dòng chảy kinh tế mạnh mẽ của TP.HCM thật sự được "kể" như thế nào qua những bến cảng không ngủ này?

Nhịp sống về đêm tại cảng Cát Lái.

Để lý giải cho sức sống mãnh liệt của nền kinh tế TP.HCM, không có nơi nào mang lại hình dung rõ nét hơn là nhìn vào hệ thống cảng biển nơi đây. Không phải là một bến cảng đơn lẻ, Thành phố vận hành cả một quần thể cảng phức hợp, giữ vai trò là trung tâm cảng biển lớn và quan trọng bậc nhất Việt Nam. Đây chính là cửa ngõ giao thương quốc tế chủ lực, là trái tim logistics của toàn bộ khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam.

Mạng lưới này là một sự kết nối chặt chẽ, trải dài từ khu vực cảng container hiện đại và sầm uất bậc nhất như Cát Lái, các bến cảng dọc sông Sài Gòn mang trong mình dấu ấn lịch sử, cho đến những cụm cảng cạn (ICD) nội địa rộng khắp. Mỗi một mắt xích trong hệ thống khổng lồ này đều đóng một vai trò không thể thiếu, cùng nhau tạo nên một guồng quay vận hành không ngừng nghỉ, thúc đẩy dòng chảy kinh tế cho cả Thành phố và đất nước.

Lai dắt tàu container cập cảng Cát Lái.

Trong bản giao hưởng kinh tế sôi động của TP.HCM, cảng Cát Lái chính là một chương nhạc hùng tráng và hiện đại nhất.

Sinh ra từ tầm nhìn chiến lược về việc mở rộng cửa ngõ giao thương của Thành phố về phía Đông, Cát Lái đã nhanh chóng vươn lên từ một vùng ven sông, trở thành "trái tim thép" của không chỉ hệ thống cảng TP.HCM mà còn của cả ngành logistics Việt Nam, khẳng định vị thế là cảng container lớn và hiện đại bậc nhất cả nước.

Toàn cảnh cảng Cát Lái nhìn từ trên cao.

Câu chuyện về tầm vóc của Cát Lái không nằm ở những con số thống kê khô khan, mà được viết nên bởi nhịp vận hành hối hả mỗi ngày.

Hãy thử hình dung, một ngày bình thường tại đây có khoảng 20.000 lượt container (TEU) được xếp dỡ. Trong guồng quay ấy, đó là những kiện hàng chứa đầy sản phẩm dệt may, đồ gỗ, nông sản, linh kiện điện tử "Made in Vietnam" đang bắt đầu hành trình vươn đến các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc... Và ở chiều ngược lại, là dòng nguyên vật liệu, máy móc, hàng tiêu dùng từ khắp thế giới đổ về, nhanh chóng theo những chuyến xe đầu kéo tỏa đi, cung cấp "dinh dưỡng" cho các khu công nghiệp ở vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Chính dòng chảy hai chiều không ngừng nghỉ ấy đã tạo nên một nhịp điệu sôi động đến choáng ngợp. Từ trên cao nhìn xuống, Cát Lái tựa như một sa bàn khổng lồ, nơi những chiếc cần cẩu bờ vươn dài như những cánh tay robot mạnh mẽ, và hàng ngàn chiếc xe đầu kéo di chuyển trật tự như một bầy kiến cần mẫn. Không có sự nghỉ ngơi, không có khoảnh khắc tĩnh lặng, Cát Lái chính là minh chứng rõ ràng nhất cho một TP.HCM luôn vận động, luôn giao thương và không ngừng vươn mình ra biển lớn.

Cảng Cát Lái - "trái tim thép" của ngành logistics Việt Nam.

Xuôi về phía Nam Thành phố, một cụm cảng khác hiện ra, không đồ sộ như Cát Lái nhưng lại mang trong mình những câu chuyện và vai trò riêng biệt, tạo nên một bức tranh đa sắc thái về hoạt động cảng biển TP.HCM.

Nổi bật và mang đậm dấu ấn thời gian nhất chính là cảng Bến Nghé. Chỉ riêng cái tên "Bến Nghé" đã là một di sản, gợi nhắc về thủy trình của một Sài Gòn - Gia Định thuở xa xưa.

Trong suốt một thời gian dài, trước khi Cát Lái vươn lên mạnh mẽ, Bến Nghé cùng với các cảng nội thành khác đã là cửa ngõ chính, chứng kiến bao chuyến tàu chở hàng hóa làm nên sự phồn hoa của "Hòn ngọc Viễn Đông". Ngày nay, cảng Bến Nghé vẫn giữ vai trò của một cảng tổng hợp kỳ cựu, một người "lão làng" đa năng, có khả năng tiếp nhận nhiều loại hàng hóa đa dạng, từ những cuộn sắt thép, thiết bị máy móc cồng kềnh cho đến những container hàng tiêu dùng.

Cảng Bến Nghé sầm uất.

Nằm ngay cạnh cảng Bến Nghé là một gương mặt trẻ trung và chuyên biệt hơn nhiều: cảng Container Quốc tế Việt Nam VICT. Ra đời như một biểu tượng của thời kỳ đổi mới và hội nhập, VICT là cảng chuyên dùng container hiện đại đầu tiên của Việt Nam. Nếu Bến Nghé mang vẻ trầm mặc của một cảng đa năng thì VICT lại sôi động theo một nhịp điệu khác - nhịp điệu của sự chính xác, tốc độ và chuyên môn hóa trong từng thao tác nâng hạ container, phục vụ cho các tuyến hàng hải quốc tế đòi hỏi tiêu chuẩn khắt khe.

Liền kề với cảng Bến Nghé là cảng VICT.

Và cuối cùng, hoàn thiện bức tranh cho cụm cảng này là cảng Tân Thuận, "người đồng hành" không thể tách rời của Khu chế xuất Tân Thuận. Sự ra đời và hoạt động của cảng này gắn liền với sứ mệnh phục vụ trực tiếp cho các nhà máy, xí nghiệp trong khu chế xuất, tạo thành một vòng tròn logistics khép kín: nhập nguyên liệu, sản xuất, rồi lại xuất thành phẩm đi khắp thế giới ngay tại một chỗ.

Ba cảng, ba vai trò, hợp thành một thế kiềng ba chân vững chãi, cùng nhau kể câu chuyện về một TP.HCM vừa có bề dày lịch sử, vừa năng động hội nhập và có khả năng chuyên môn hóa cao độ để đáp ứng mọi nhu cầu của nền kinh tế.

Ánh hoàng hôn buông xuống nơi khu vực ba cảng: Bến Nghé - VICT - Tân Thuận.

Nhưng nếu nhìn sâu hơn, chi tiết hơn vào bức tranh này, bạn sẽ nhận ra, sức mạnh của cụm cảng phía Nam Thành phố không chỉ dừng lại ở thế kiềng ba chân vững chãi ấy. Bức tranh sẽ thiếu "điểm nhấn" nếu vắng bóng những "diễn viên phụ" thầm lặng, những nhân tố giúp cho "thế kiềng" đó càng thêm phần chắc chắn và toàn diện. Đó chính là câu chuyện của cảng Lotus và cảng Rau quả.

Cái tên cảng Lotus (Hoa Sen) đã phần nào nói lên vai trò đặc biệt của nó. Như đóa sen không chọn cách khoe sắc rực rỡ để cạnh tranh, mà âm thầm vươn lên, lan tỏa vẻ đẹp và giá trị của mình để tôn lên cả một không gian chung, vai trò của cảng Lotus cũng mang một tinh thần tương tự.

Nó không phải là một "ngôi sao" tìm kiếm sự chú ý, mà là một sự bổ trợ thầm lặng và quý giá. Với sự đầu tư chuyên nghiệp, cảng này cung cấp thêm một "làn" hiệu quả cho dòng chảy container, giúp giảm áp lực cho các cảng lân cận trong giai đoạn cao điểm và tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy tất cả cùng phát triển.

Nếu cảng Lotus mang đến sự bổ trợ về năng lực và một tinh thần hợp tác thầm lặng, thì cảng Rau quả lại là mảnh ghép hoàn hảo về “chất” và sự chuyên môn hóa sâu. Đây không chỉ là một bến bãi, mà có thể xem là “cửa ngõ lạnh” đặc thù của Thành phố. Hệ thống kho lạnh, kho mát hiện đại của cảng chính là lời cam kết về chất lượng, bảo đảm cho những container trái cây tươi ngon từ Đồng bằng sông Cửu Long giữ vẹn nguyên giá trị trên hải trình vươn ra thế giới.

Cả hai cảng, một bên san sẻ tải trọng, một bên đảm nhiệm một mắt xích chuyên biệt, đã cùng với Bến Nghé, VICT và Tân Thuận tạo nên một hệ sinh thái cảng biển hoàn chỉnh, linh hoạt.

Cụm cảng Lotus và cảng Rau quả nhìn từ trên cao.

Dòng chảy kinh tế không chỉ bắt đầu và kết thúc ở "mép nước". Để guồng quay khổng lồ tại các cảng biển vận hành trơn tru, hệ thống logistics của Sài Gòn cần những "cánh tay" vươn sâu vào đất liền, và đó chính là vai trò của các cảng cạn (ICD). Đây là những "bến cảng không sông nước", đóng vai trò là điểm thông quan, tập kết và phân phối hàng hóa, giúp giảm tải áp lực khổng lồ cho các cảng chính.

Tại TP.HCM, mạng lưới này được thể hiện rõ nét qua hệ thống các ICD như: Phước Long 1, Phước Long 3, Phúc Long, Transimex, Tây Nam (Tanamexco), Sotrans. Đây là nơi đón nhận và xử lý dòng hàng hóa công nghiệp khổng lồ từ các tỉnh Đông Nam Bộ, bảo đảm hàng hóa sẵn sàng ra khơi hoặc nhanh chóng tỏa đi khắp cả nước sau khi nhập khẩu. Đồng thời, là "cửa ngõ" huyết mạch kết nối với vựa nông sản của cả nước. Nó giúp cho những container nông sản, thủy sản từ Đồng bằng sông Cửu Long được làm thủ tục nhanh chóng, sẵn sàng cho hành trình xuất khẩu mà không cần phải đi một quãng đường quá xa vào sâu trong các cảng biển đông đúc.

Cảng ICD Tanamexco QK7.

Trở về lại với khu trung tâm, nơi "trái tim" của TP.HCM, cảng Nhà Rồng - Khánh Hội đang viết nên một chương hoàn toàn mới. Nơi đây, những chuyến tàu hàng hối hả đã lùi vào quá khứ, hoàn thành trọn vẹn sứ mệnh lịch sử của một cửa ngõ giao thương hàng hóa sầm uất. Thay vào đó là một vai trò mới, không kém phần quan trọng trong dòng chảy kinh tế chung của Thành phố: trở thành bến đỗ của những con tàu du lịch quốc tế sang trọng.

Nếu dòng chảy container ở các cụm cảng phía Đông và Nam Thành phố là minh chứng cho sức mạnh sản xuất và xuất nhập khẩu, thì dòng du khách quốc tế cập bến Khánh Hội lại là biểu hiện sống động cho sức hút của một ngành kinh tế mũi nhọn khác: du lịch - dịch vụ. Với vị trí đắc địa không đâu sánh bằng, đây là điểm khởi đầu lý tưởng để du khách quốc tế bắt đầu hành trình khám phá một thành phố năng động.

Cảng Nhà Rồng - Khánh Hội nổi bật với những "siêu du thuyền" hạng sang, đưa dòng du khách quốc tế đến với TP.HCM.

Ngay khi đặt chân lên mảnh đất này, du khách không chỉ đến với một thành phố, mà còn chạm vào một di tích lịch sử quốc gia đặc biệt – Bến Nhà Rồng, nơi người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã bắt đầu hành trình vĩ đại của mình vào năm 1911. Dòng chảy kinh tế từ du lịch và dòng chảy lịch sử của dân tộc hòa quyện vào nhau ngay tại một điểm, tạo nên một giá trị độc nhất vô nhị.

Vẻ khổng lồ đẹp đẽ của chiếc du thuyền du lịch quốc tế. Từ cảng, du khách khắp nơi trên thế giới sẽ bắt đầu những bước khám phá TP.HCM năng động.

Tương lai không xa, toàn bộ khu vực này sẽ được "tái sinh", trở thành một khu phức hợp đô thị - thương mại - dịch vụ - du lịch đẳng cấp quốc tế. Những quảng trường rộng lớn, công viên xanh mát ven sông, những trung tâm thương mại hiện đại và khách sạn sang trọng sẽ mọc lên. Nơi đây sẽ trở thành bộ mặt mới của thành phố ven sông, một không gian công cộng sôi động, nơi dòng chảy kinh tế từ du lịch và dòng chảy văn hóa - lịch sử cùng hội tụ, khẳng định vị thế của một TP.HCM không chỉ năng động về kinh tế, mà còn giàu có về di sản và luôn hướng tới tương lai.