Từ một huyện đảo nghèo, khó khăn nhất cả nước, sau gần 30 năm, Cô Tô hôm nay đã khoác lên mình một diện mạo mới, trù phú, giàu đẹp hơn. Điều gì đã giúp Cô Tô có bước phát triển vượt bậc như vậy, thưa ông?

Trước đây, Cô Tô là huyện đảo nghèo, đời sống người dân gặp nhiều khó khăn: không có điện, thiếu nước ngọt, giao thông đi lại cách trở. Sự kiện đóng điện lưới quốc gia ra đảo Cô Tô Lớn (16/10/2013), đảo Thanh Lân (31/12/2013), đảo Trần (02/9/2020); cùng việc đầu tư xây dựng đồng bộ các công trình lưỡng dụng như: các hồ chứa nước ngọt trên các đảo, hạ tầng giao thông, y tế, văn hóa, giáo dục; đầu tư các phương tiện cao tốc rút ngắn thời gian di chuyển từ đất liền ra Cô Tô còn 1,5 giờ.

Hiện nay, Cô Tô có những sản phẩm du lịch nào đặc biệt thu hút du khách trong và ngoài nước?

Cô Tô hiện nay đang tập trung phát triển hệ thống sản phẩm du lịch biển đảo có khả năng cạnh tranh với các khu du lịch tương đồng, đặc biệt về nghỉ dưỡng biển, đảo, tham quan thắng cảnh biển đảo, các hoạt động thể thao giải trí trên biển (lặn biển ngắm san hô); trải nghiệm sinh thái cộng đồng cùng ngư dân…

Ngành du lịch huyện cũng đang bổ sung các sản phẩm du lịch thể thao biển và sinh thái biển, đầu tư hạ tầng giao thông, cảng bến để kết nối thêm các tuyến, điểm du lịch mới và đưa vào khai thác hệ thống đảo gần bờ có tiềm năng; phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng cao gắn với xây dựng thương hiệu du lịch Cô Tô như: du lịch sinh thái cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch chăm sóc sức khỏe, du lịch thể thao giải trí; du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo; các sản phẩm du lịch đêm…

Trong chiến lược phát triển bền vững, huyện Cô Tô đã xây dựng quy hoạch đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 phát triển trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng, vui chơi, giải trí, đặc sắc về văn hóa, sinh thái biển, đảo của Quảng Ninh và vùng ven biển vịnh Bắc Bộ. Liên kết với Cẩm Phả, Vân Đồn trở thành vùng du lịch Bái Tử Long - Vân Đồn Cô Tô - một trong hai điểm đột phá về du lịch của Quảng Ninh giai đoạn 2021 - 2030; kết nối chặt chẽ với Vân Đồn, Hạ Long, Móng Cái để tạo ra một chuỗi sản phẩm du lịch biển đảo cao cấp, độc đáo, khác biệt. Từng bước xây dựng Cô Tô trở thành một tổ hợp dịch vụ du lịch biển đảo phát triển du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh, tâm linh, sinh thái, vui chơi giải trí trên biển, là nơi phát huy và bảo tồn được giá trị sinh thái hệ thống đảo một cách bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo và quốc phòng an ninh nơi Đông Bắc Tổ quốc.

Được biết, dịp hè vừa qua, Cô Tô đón khoảng 5.000 lượt khách du lịch/ngày, cao điểm cuối tuần đón trên 13.000 lượt, nhiều hơn cả dân số trên đảo. Đây thực sự là một con số ấn tượng, tuy nhiên kéo theo đó cũng là những thách thức, đặc biệt là về môi trường. Cô Tô đã có những giải pháp gì để có thể hài hòa giữa phát triển du lịch và bảo tồn, gìn giữ tài nguyên tự nhiên, môi trường sinh thái?

Có một vấn đề nhức nhối là nhiều điểm du lịch nổi tiếng ở nước ta hiện nay chạy đua phát triển quá nóng và dần đánh mất đi bản sắc của chính mình. Theo ông, Cô Tô cần làm gì để tránh đi vào vết xe đổ này?

Một vấn đề bất cập đối với các khu du lịch của chúng ta là doanh nghiệp vẫn đặt lợi ích của giá trị bất động sản du lịch hơn là tạo ra những giá trị để du khách trải nghiệm, hướng tới phát triển du lịch bền vững. Các khu du lịch dần mất đi vẻ nguyên sơ, yên bình và bản sắc văn hóa. Trên thực tế, một số điểm du lịch nổi tiếng của nước ta đang phải "trả giá" vì điều đó. 

Nhìn sang bên cạnh những hòn đảo như đảo Bali (Indonesia) và Phuket (Thái Lan) thì du khách đến nhiều lần và muốn quay lại. Cái chúng ta học được rõ ràng là họ phát triển du lịch, họ coi du lịch là nguồn sống chính và tất cả các khu tốt nhất, đẹp nhất đều là cho phát triển du lịch, từ hạ tầng, kiến trúc, cho đến sự hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên và con người. Họ có những câu lạc bộ du thuyền, những sân golf rất đẹp và rộng, những khu mua sắm trung tâm, khu vui chơi giải trí sôi động, thâu đêm. Họ có chỗ để cho khách "đốt tiền" nhưng khi cần sự riêng tư, khách có thể đến những khu nghỉ trong rừng, họ vẫn giữ được sự nguyên sinh, nguyên sơ của nó. Biển đảo của họ rất đẹp và sạch sẽ. Đồng thời, họ luôn luôn khuyến khích du khách du lịch một cách có trách nhiệm và tôn trọng văn hóa bản địa.

Là những người đi sau nên chúng tôi cũng rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho chính mình. Phát triển du lịch biển đảo Cô Tô trong xu hướng hiện nay là khuyến khích du khách đến với biển xanh, cát trắng, nắng vàng cùng trải nghiệm văn hóa, ẩm thực và con người. Với quan điểm nhất quán và xuyên suốt, thay vì thu hút thật nhiều khách, chúng tôi quyết tâm phát triển sản phẩm du lịch theo định hướng bền vững, lâu dài, có tầm nhìn dài hạn, phù hợp với các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển du lịch của Cô Tô, phát triển đồng bộ về kinh tế - xã hội, du lịch gắn với đảm bảo quốc phòng an ninh. Chúng tôi phát triển du lịch Cô Tô trên nền tảng tăng trưởng xanh, bền vững, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học và các hệ sinh thái biển, rừng độc đáo, khác biệt trên đảo; bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. Đồng thời, chúng tôi coi trọng giữ gìn các giá trị, phát huy truyền thống lịch sử, bản sắc văn hóa đa dạng và đặc sắc của Cô Tô; hỗ trợ người dân Cô Tô tham gia hoạt động du lịch, nâng cao sinh kế, quyền tham gia, làm chủ, quyền được hưởng lợi của người dân địa phương để họ yên tâm sinh sống lâu dài, góp phần giữ gìn và bảo vệ chủ quyền trên biển của Tổ quốc. 

Một điều thú vị, dù là một huyện đảo xa xôi nhưng ngành du lịch Cô Tô đang đi trước, đón đầu các xu thế công nghệ trong quản lí, vận hành các dịch vụ du lịch. Cô Tô làm như thế nào để có được kết quả này, thưa ông?

Từ một huyện đảo khó khăn nhất nước, nay Cô Tô đã được đông đảo du khách trong và ngoài nước biết đến, mang bóng dáng của một đô thị biển hiện đại. Trong quy hoạch chung xây dựng khu du lịch huyện đảo đến năm 2040, địa phương cũng đặt mục tiêu trở thành khu du lịch chất lượng cao, thành phố biển thông minh. 

Xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, trong thời gian qua, huyện Cô Tô đã tập trung phát triển du lịch thông minh để nâng cao năng lực, hiệu quả quản lí nhà nước về du lịch, bám sát phương châm "doanh nghiệp và người dân là chủ thể, khách du lịch là trung tâm, sản phẩm và hạ tầng là nền tảng, dịch vụ tiên tiến, hiện đại là động lực", góp phần thông tin, tuyên truyền, quảng bá để thu hút ngày càng nhiều khách đến Cô Tô, thúc đẩy gia tăng khách du lịch.

Cô Tô xác định hoàn thành các chỉ tiêu về phát triển Chính quyền số, phát triển kinh tế số, phát triển xã hội số để hỗ trợ thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số cho ngành du lịch Cô Tô. Đến nay, ngành du lịch Cô Tô cũng đã đạt được kết quả bước đầu như: Thay đổi nhận thức cho người dân, doanh nghiệp về tầm quan trọng của chuyển đổi số du lịch; Cơ bản hoàn thành việc số hóa toàn bộ các dữ liệu về điểm đến, doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú; Hình thành hệ thống thông tin số về điểm du lịch, bãi tắm du lịch, thông tin tuyến đường, tuyến phố, các thông tin cần biết về du lịch Cô Tô, cơ sở dịch vụ du lịch; Tạo các mã QR tại bến cảng, các điểm du lịch, khu di tích để phục vụ khách du lịch tra cứu các thông tin về điểm đến, sản phẩm dịch vụ du lịch, thuyết minh du lịch dịch tự động ra các ngôn ngữ phổ biến; Hoàn thiện ứng dụng thuyết minh tự động trên xe điện du lịch; Nâng cấp và vận hành hiệu quả website du lịch Cô Tô https://cototourism.vn; Thúc đẩy quảng bá, xúc tiến du lịch ứng dụng công nghệ số, các nền tảng mạng xã hội, số hóa di tích...

Chúng tôi cũng đã lựa chọn các điểm du lịch để số hóa 100% dữ liệu và đang triển khai mô hình du lịch thực tại ảo nhằm thu hút khách quan tâm, mô hình kinh doanh du lịch trên nền tảng công nghệ (WEBGIS) nhằm thúc đẩy phát triển du lịch và phát triển kinh tế số.

Để thúc đẩy chuyển đổi số gắn với phát triển du lịch bền vững, huyện Cô Tô tiếp tục triển khai đồng bộ việc số hóa toàn bộ dữ liệu ngành du lịch, triển khai thanh toán điện tử, quảng bá, xúc tiến du lịch trực tuyến, vận hành hệ thống du lịch thông minh; ứng dụng chuyển đổi số trong tổng hợp, thống kê, phân tích và quản lí môi trường kinh doanh du lịch một cách chặt chẽ hơn…

Các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp du lịch cũng được vận động khai thác triệt để mạng lưới kinh doanh dựa vào ứng dụng công nghệ, từ đó quảng bá và thu hút dòng khách chi trả cao đến với Cô Tô. Người dân, du khách được hỗ trợ, khuyến khích sử dụng công nghệ để kết nối, lựa chọn, trải nghiệm toàn diện những ứng dụng chuyển đổi số mà địa phương đang thực hiện.

Chân thành cảm ơn ông!